Εάν οι κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία το 2014 (σ.σ. μετά την προσάρτηση της Κριμαίας) αποσκοπούσαν στο να πλήξουν τις επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα της χώρας, το μόνο βέβαιο είναι ότι απέτυχαν παταγωδώς. Τα ρωσικά αγροκτήματα, οι ιχθυοκαλλιέργειες, τα θερμοκήπια και τα εργοστάσια λιπασμάτων ευδοκιμούν, καθώς οι Ρώσοι καταναλωτές στρέφονται στην ενισχυμένη εγχώρια παραγωγή. Προς αυτή την κατεύθυνση τους ωθεί και η αρνητική τροπή στις σχέσεις μεταξύ Μόσχας και Δύσης, που είναι οι χειρότερες εδώ και χρόνια.
Το εμπάργκο αγροτικών προϊόντων με το οποίο απάντησε η Ρωσία στην ΕΕ, έφερε εν μία νυκτί την απαγόρευση περίπου του 60% των συνολικών εισαγωγών κρέατος και ψαριών της χώρας, και του 50% των εισαγωγών γαλακτοκομικών, λαχανικών και φρούτων. Όπως γράφουν οι Financial Times, οι συνολικές εισαγωγές τροφίμων από την ΕΕ μειώθηκαν κατά 40% μεταξύ 2013 και 2016, δημιουργώντας μια τεράστια ευκαιρία για τους Ρώσους παραγωγούς.
Limit-up στην αγροτική παραγωγή
Σύμφωνα με τη γεωργική συμβουλευτική εταιρεία ProZerno, η συνολική φετινή παραγωγή σιτηρών της Ρωσίας αναμένεται να ανέλθει σε περισσότερους από 130 εκατομμύρια τόνους, υπερβαίνοντας το ρεκόρ που πέτυχε η Σοβιετική Ένωση το μακρινό 1978. Μάλιστα, όπως εκτιμά ο Ρώσος υπουργός Γεωργίας Alexander Tkachov, η χώρα έχει φέτος τις προοπτικές να εξάγει το ποσό-ρεκόρ των 40 εκατ. τόνων. Πέρυσι, η Ρωσία ξεπέρασε τις ΗΠΑ σε εξαγωγές σιταριού για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, ενώ αυτή τη χρονιά αναμένεται να εκθρονίσει και την ΕΕ ως ο μεγαλύτερος εξαγωγέας παγκοσμίως, σύμφωνα με το υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ.
Οι πωλήσεις της μεγαλύτερης γεωργικής εταιρείας της χώρας, Rusagro, αυξήθηκαν κατά 16% το 2016 σε σχέση με το προηγούμενο έτος, συμπεριλαμβανομένης της αύξησης κατά 49% των πωλήσεων σε προϊόντα όπως το σιτάρι και το καλαμπόκι. Για το ίδιο διάστημα, η παραγωγή σιταριού στη Steppe, εταιρεία που ανήκει στον όμιλο Sistema, αυξήθηκε κατά 80%. Ο Nikolay Kovalev, ερευνητικός αναλυτής της επενδυτικής τράπεζας VTB Capital, αναφέρει στους Financial Times ότι οι επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα στη Ρωσία δαπάνησαν κεφάλαια ύψους 5 δισ. δολαρίων για το 2016. «Τα τελευταία χρόνια, οι τοπικοί παραγωγοί είχαν την ευκαιρία να κερδίσουν μερίδιο της αγοράς, ιδιαιτερότητα στα φρούτα και τα λαχανικά, το τυρί, το γάλα και τα κρέατα», προσθέτει.
Εντυπωσιακά κινούνται οι ρωσικές υδατοκαλλιέργειες. Η παραγωγή ψαριών της PJSC Russian Aquaculture έχει εκτοξευθεί κατά 664% το πρώτο εξάμηνο του 2017 σε σχέση με πέρυσι, ενώ πρόσφατα η εταιρεία άνοιξε ένα νέο ιχθυοτροφείο 1.500 τόνων, στο πλαίσιο των σχεδίων της για διπλασιασμό των ιχθυαποθεμάτων το επόμενο έτος.
Οι μετοχές της Rusagro, της PhosAgro και του παραγωγού κρέατος Cherkizovo έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2014, ενώ στην περίπτωση της PJSC Russian Aquaculture έχουν τετραπλασιαστεί. Η Steppe βρίσκεται σε συνομιλίες με επενδυτικούς τραπεζίτες για μια αρχική δημόσια προσφορά (σ.σ. ώστε να θέσει τις μετοχές της σε δημόσια κυκλοφορία) που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί τον επόμενο χρόνο ή το 2019.
Το ρωσικό έδαφος είναι πλέον πρόσφορο για νέες επενδύσεις. Ο ρωσικός επενδυτικός όμιλος Renova έκανε στροφή στον γεωργικό τομέα, με μια επένδυση ύψους 390 εκατ. ευρώ σε θερμοκήπια. Επίσης, η εταιρεία Steppe αγόρασε φέτος 1,3 εκατομμύρια στρέμματα γης για να αυξήσει τη συνολική της ιδιοκτησία σε 5 εκατομμύρια στρέμματα και επενδύει σε νέα θερμοκήπια για αγγούρια και παραγωγή ντομάτας.
Η άκαμπτη στάση της Δύσης εγκυμονεί κινδύνους
Οι νέες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από την Ουάσινγκτον, τις τελευταίες εβδομάδες, δείχνουν ότι οι σχέσεις των δύο χωρών είναι απίθανο να βελτιωθούν σύντομα, με αποτέλεσμα οι εταιρείες γεωργικής παραγωγής να επενδύουν μακροπρόθεσμα. «Οι κυρώσεις που προορίζονταν να βλάψουν τη Ρωσία, γυρίζουν μπούμερανγκ στη Δύση. Η ρωσική γεωργία τελικά επωφελήθηκε», δηλώνει ο Jim Rogers, Αμερικανός επενδυτής, ο οποίος είναι μέτοχος στη ρωσική εταιρεία PhosAgro και βρίσκεται στο διοικητικό συμβούλιό της.
«Μαζί με τα χρήματα, εισέρχεται και η τεχνογνωσία» τονίζει ο Rogers, ο οποίος τον περασμένο μήνα προσχώρησε στο διοικητικό συμβούλιο της AgroGard, μιας ρωσικής εταιρείας φυτικής και ζωικής παραγωγής. «Κάποιος πρέπει να πει στους Αμερικανούς να άρουν τώρα τις κυρώσεις, προτού δημιουργηθεί μια γιγαντιαία, αποτελεσματική και καλά χρηματοδοτούμενη βιομηχανία στη Ρωσία. Σε πέντε χρόνια από τώρα, αυτό θα έχει συμβεί σίγουρα».
Το πλήγμα που έχει καταφέρει το ρωσικό εμπάργκο στη χώρα μας είναι υπολογίσιμο, με τις συνέπειες ειδικά για τον κλάδο των φρούτων να είναι καταστρεπτικές για τους Έλληνες παραγωγούς. Με τη στάση τους, ΕΕ και ΗΠΑ συνηγορούν σε προνομιακά ρωσικά ανοίγματα προς τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία, ενώ φαίνεται ότι σταδιακά καθιστούν τη Ρωσία σε παραγωγικό γίγαντα στην αγροδιατροφή.
