Με μια δαιδαλώδη δασική νομοθεσία, που… εμπλουτίζεται διαρκώς με διατάξεις και υπουργικές αποφάσεις, και τους δασικούς χάρτες να μην έχουν ακόμη κυρωθεί, η χώρα μας εξακολουθεί να αναζητά τη χρυσή τομή. Ως αποτέλεσμα, αφενός σήμερα τα δάση σε πολλές περιπτώσεις είναι εκτεθειμένα σε ανθρωπογενείς κινδύνους και αφετέρου οι αγρότες ανακαλύπτουν πως η μέχρι χθες καλλιεργήσιμη γη τους είναι τελικά… δασική!
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κ. Νίκου από την Αχαΐα (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση της εφημερίδας), που αποφάσισε το 2004 να αγοράσει καλλιεργήσιμη έκταση. «Αγόρασα δύο χωράφια με σιτηρά, για να καλλιεργήσω αρωματικά φυτά», αναφέρει στην «ΥΧ».
Ωστόσο, δεν κατάφερε να υλοποιήσει τα σχέδιά του, αφού του επιδόθηκαν πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής. «Για το ένα έγινε δίκη και δικάστηκα να πληρώσω στο πράσινο ταμείο 6.600 ευρώ ότι δήθεν ξεχέρσωσα δάσος» εξηγεί και συμπληρώνει: «Ας μας δοθεί η δυνατότητα να εξαγοράσουμε τουλάχιστον τον χώρο των πρωτοκόλλων, να πάρει λεφτά το κράτος κι εμείς να αξιοποιήσουμε τη γη μας». Οι αγρότες που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα δεν είναι λίγοι, ωστόσο, υπάρχουν και οι γνωστοί-άγνωστοι καταπατητές, που δεν διστάζουν για κερδοσκοπικούς λόγους να εκχερσώνουν στρέμματα δασικής έκτασης.
Η απόφαση, που υπεγράφη από τον αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος, Ιωάννη Τσιρώνη, και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στα τέλη του 2015, έρχεται ουσιαστικά να συμπληρώσει τις διατάξεις του Ν. 4280/2014, που επέφεραν τροποποιήσεις –και αμφίβολης σκοπιμότητας, όπως έχει εκφραστεί– του Ν. 998/1979, του βασικού δηλαδή νομοθετήματος για την προστασία των δασών.
Ειδικότερα, καθορίζονται πλέον ο τρόπος και η διαδικασία για την έγκριση γεωργικής εκμετάλλευσης εντός δασικών εκτάσεων, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και οι υποχρεώσεις του δικαιούχου.
Τι προβλέπεται για τους αγρότες
«Συγκεκριμενοποιείται η διαδικασία, σύμφωνα με την οποία οι αγρότες θα μπορέσουν είτε να εξαγοράσουν μία δασική έκταση, η οποία τελικά σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Δημοσίου δεν ήταν δική τους, παρά τα τυχόν συμβόλαια και τις τυχόν μεταβιβάσεις που είχαν έως τώρα πραγματοποιηθεί. Θα μπορούν, λοιπόν, είτε να την εξαγοράσουν είτε να ζητήσουν να τους χορηγηθεί μία έγκριση γεωργικής εκμετάλλευσης επί της δημόσιας δασικής έκτασης», εξηγεί στην «ΥΧ» η Εύα Δημητριάδη, δικηγόρος Αθηνών. Η ίδια συμπληρώνει ότι «αφορά μόνο τις περιπτώσεις που έχει τελειώσει η δικαστική διαδικασία και έχει αναγνωριστεί πλέον η έκταση ως δημόσια και, δη, δασική. Ή εάν η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον της διοικήσεως στις επιτροπές επίλυσης δασικών αμφισβητήσεων ή στα δικαστήρια».
Η δυνατότητα εξαγοράς αφορά τις ήδη εκχερσωθείσες για γεωργική χρήση δασικές εκτάσεις, και συγκεκριμένα πριν από το 1975, οι οποίες μέχρι σήμερα διατηρούν αυτήν τη χρήση. «Μιλάμε, δηλαδή, για αγρότες, οι οποίοι πράγματι πριν από το 1975 ξεκίνησαν την αγροτική εκμετάλλευση μίας έκτασης, η οποία θεωρείται από το Δημόσιο δασική. Συνεχίζουν, όμως, μέχρι σήμερα τη γεωργική καλλιέργεια», εξηγεί η κα Δημητριάδη. «Εφόσον, λοιπόν, η διαδικασία αυτή ολοκληρωθεί και πράγματι η διοίκηση αποφασίσει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις της εξαγοράς, εκδίδεται μία απόφαση, η οποία επέχει τη θέση τίτλου κυριότητας, ο οποίος μεταγράφεται κανονικά στο υποθηκοφυλακείο και στο κτηματολόγιο. Πρόκειται, δηλαδή, για μεταβίβαση κυριότητας και για χαρακτηρισμό της έκτασης ως ιδιωτικής».
Ως προς την «παραχώρηση» της έκτασης για γεωργική εκμετάλλευση, πρόκειται μόνο για αλλαγή χρήσης. «Πρόκειται για δημόσια έκταση. Δεν τίθεται θέμα μεταβολής εμπράγματου δικαιώματος ή αλλαγής κυριότητας ή ιδιοκτησίας. Απλώς παραχωρείται αυτή η έκταση έναντι χρηματικού ανταλλάγματος, προκειμένου ο αγρότης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να μπορεί νομίμως να καλλιεργεί και να καρπώνεται τη συγκεκριμένη δασική έκταση».
«Η δασική ιδιοκτησία στην Ελλάδα είναι ένα τεράστιο ζήτημα και προσωπικά δεν κρίνω επαρκές το νομοθετικό πλαίσιο», επισημαίνει η κα Δημητριάδη και προσθέτει ότι «είναι σε βάρος και των δασών και του ιδιώτη». Μάλιστα, επειδή υπάρχει ανασφάλεια ως προς το ιδιοκτησιακό των δασικών εκτάσεων, η διαδικασία, η οποία συνήθως ακολουθείται τα τελευταία χρόνια, είναι με προσφυγή στα πολιτικά δικαστήρια. «Ένα πολύ στέρεο επιχείρημα είναι να αποδειχθεί μέσω αεροφωτογραφιών και φωτοερμηνείας ότι το 1945 και το 1960 η έκταση δεν ήταν δασική. Σύμφωνα με τους τίτλους ιδιοκτησίας είτε με τη χρησικτησία, τακτική ή έκτακτη, έχει επέλθει η κυριότητα, η πλήρης και αποκλειστική, στον ενάγοντα αγρότη».
Οι διαδικασίες
Και στις δύο περιπτώσεις (εξαγορά ή γεωργική εκμετάλλευση) απαιτούνται αίτηση, εισήγηση του δασάρχη και, εν συνεχεία, απόφαση από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Σε θετική της απόφαση, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να καταβάλει χρηματικό αντάλλαγμα προς το Δημόσιο. Η όλη διαδικασία αναμένεται να είναι χρονοβόρα, καθώς, ειδικά για την έγκριση της γεωργικής εκμετάλλευσης, χρειάζεται οικονομοτεχνική μελέτη βιωσιμότητάς της, τεκμηρίωση για την ανάπτυξη συγκεκριμένης καλλιέργειας έναντι άλλης, αυτοψία κ.λπ.
Γεωργία Μπόχτη
