Η διαδοχή της αγροτικής εκμετάλλευσης, δηλαδή η μεταβίβαση γης από γενιά σε γενιά, εμποδίζει την εύρυθμη λειτουργία της αγροτικής εκμετάλλευσης, καθυστερώντας την εμπλοκή των νέων αγροτών σε αυτήν. Στην Ελλάδα, η μεταβίβαση σχετίζεται σχεδόν αποκλειστικά με την κληρονομιά, καθώς το 38% κληρονομεί τη γη από τους γονείς του, ενώ το 40,4% την παίρνει από συγγενείς, την κληρονομεί ή την αποκτά μέσω μεταβίβασης. Οι αρχηγοί της εκμετάλλευσης δεν δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο πολύ βασικό ζήτημα της διαδοχής και του σχεδίου που επιβάλλεται να έχουν, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τυχόν απρόσμενες εξελίξεις.
Ωστόσο, αυτό συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Για παράδειγμα, σε Αγγλία, Σκοτία και Ουαλία, έρευνα της τράπεζας Barclays έδειξε ότι το 44% των αγροτών δεν έχουν προγραμματίσει τη συνταξιοδότησή τους, ούτε τη μετέπειτα πορεία της επιχείρησής τους.
Η αμέλεια αυτή θέτει ακόμη μία παράμετρο στο ζήτημα της διαδοχής: την αδυναμία πρόσβασης των νέων σε έκταση γης. Πολλές από τις χώρες της ΕΕ δεν έχουν διαθέσιμη γη. Η έλλειψη αυτή συνεπάγεται τις υψηλές τιμές ενοικίασης ή αγοράς. Επιπροσθέτως, η αργή μεταβίβαση της καλλιεργήσιμης έκτασης έχει να κάνει είτε με την απουσία διαδόχου, είτε διότι οι απόγονοι δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο. Ωστόσο, η κρίση ωθεί αρκετούς να στραφούν στον πρωτογενή τομέα.
Η διαδοχή σαφώς επηρεάζεται και από παράγοντες όπως η κουλτούρα, η παράδοση, η νομοθεσία και οι οικονομικοί μηχανισμοί μιας χώρας. Δεν πρέπει, ωστόσο, να υποτιμάται η συχνή παρέμβαση των γονέων στα σχέδια του νέου για την ανάπτυξη της εκμετάλλευσης, γεγονός που δρα ανασταλτικά στην επιθυμία εγκατάστασης.
Χριστίνα Καραβοκύρη
