Ζαν Λουί Μπαρζόλ: Ελληνικό χύµα ελαιόλαδο µε… ξένη ετικέτα

Ζαν Λουί Μπαρζόλ: Ελληνικό χύµα ελαιόλαδο µε... ξένη ετικέτα

Στην εκπνοή μιας θητείας, που κράτησε περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως, ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου, Ζαν Λουί μπαρζόλ, μιλά στην «ΥΧ» για τη φετινή παγκόσμια παραγωγή Ελαιολάδου και για τη θέση, που μπορεί να διεκδικήσει το εξαιρετικής ποιότητας ελληνικό λάδι στην παγκόσμια αγορά.

Σημαντικές ποσότητες ελληνικού ελαιολάδου εξάγονται χύμα σε άλλες χώρες, όπου τυποποιούνται με ξένη ετικέτα. Υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί αυτή η διαδικασία;  

Ζαν Λουί Μπαρζόλ: Ελληνικό χύµα ελαιόλαδο µε... ξένη ετικέταΑν μιλάμε για το εμπόριο εκτός ΕΕ, η Ελλάδα δεν είναι μια μοναδική περίπτωση. Παρατηρούμε μάλιστα, εδώ και μερικά χρόνια, μια αύξηση των εισαγωγών χύμα λαδιού από τις ΗΠΑ, σε βάρος των εισαγωγών τυποποιημένου, πράγμα που εξηγεί τη διαδικασία τυποποίησης στην τρίτη χώρα. Σε ό,τι αφορά το εμπόριο εντός της ΕΕ, ήτοι το 85% των εξαγωγών της Ελλάδας, είναι αλήθεια ότι οι σημαντικές μειώσεις παραγωγής στην Ισπανία και την Ιταλία κατά την περίοδο 2014/15 ανάγκασαν τις δύο χώρες να αγοράσουν λάδι χύμα από άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες και συγκεκριμένα από την Ελλάδα και, κυρίως, από την Τυνησία, που κατέγραψε παραγωγή ρεκόρ. Αυτά τα λάδια αγοράστηκαν χύμα και τυποποιήθηκαν στην Ισπανία και την Ιταλία για να εξαχθούν. Πρόκειται για μία πρακτική απολύτως νόμιμη και ο έλεγχος αυτών των προϊόντων είναι αυτός που προβλέπουν οι διεθνείς κανόνες, καθώς και η ΕΕ. 

Ποιο θα ήταν κατά τη γνώμη σας ένα ρεαλιστικό πλάνο, που θα βοηθούσε το ελληνικό ελαιόλαδο να κερδίσει έδαφος ως brand name;

Πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι ήδη μια χώρα που έχει φήμη για το εξαιρετικό της ελαιόλαδο. Εξάλλου, οι ίδιοι οι Έλληνες είναι οι καλύτεροι διαφημιστές του, αφού είναι οι πιο μεγάλοι καταναλωτές του ελαιολάδου στον κόσμο ανά κάτοικο (12,9 κιλά). Ωστόσο, η δουλειά της προώθησης και της ευαισθητοποίησης δεν πρέπει να σταματά ποτέ για να αποκτήσεις πλεονεκτική θέση στις αγορές. Οι Έλληνες παραγωγοί πρέπει να δείξουν όχι μόνο ότι το ελαιόλαδό τους είναι πολύ καλής ποιότητας αλλά πρέπει, επίσης να τονίσουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και τα οφέλη του ελαιολάδου στην υγεία.

“Αν η αύξηση της τυποποίησης στις ΗΠΑ επιβεβαιωθεί, θα συνοδευτεί από μείωση του ρόλου των Ευρωπαίων τυποποιητών”

Πού αποδίδετε το γεγονός ότι η Ελλάδα, ένα από τα ιδρυτικά μέλη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου, δεν είναι ένα από τα εκτελεστικά μέλη του; 

μεταξύ των ιδρυτικών μελών του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου βρίσκουμε επτά ευρωπαϊκές χώρες -που είναι σήμερα μέλη μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης- και 4 χώρες που δεν είναι στην Ευρώπη. Έλληνας υψηλόβαθμος υπάλληλος ανέλαβε πρόσφατα τη θέση του αναπληρωτή διευθυντή και εδώ και κάποια χρόνια η εκτελεστική γραμματεία αριθμεί αρκετούς Έλληνες. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας σχετικά με την απουσία κάποιου Έλληνα εκπροσώπου, δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτό, εκτός από το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε στην προκήρυξη για εκτελεστικό διευθυντή που δημοσιεύτηκε τον Σεπτέμβριο. Ίσως να το κάνει με την ευκαιρία της προκήρυξης άλλων θέσεων. 

Οι Έλληνες είναι οι καλύτεροι διαφημιστές του ελαιολάδου

Η Ελλάδα είναι μία από τις βασικές ελαιοπαραγωγούς χώρες της ΕΕ. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχετε μέχρι στιγμής, τι προβλέπετε για την παραγωγή της φετινής χρονιάς στη χώρα μας; Θα θέλαμε επίσης την πρόβλεψη του Συμβουλίου σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. 

Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεση μας αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί στην τρίτη θέση ως ευρωπαϊκή ελαιοπαραγωγός χώρα με 300.000 τόνους το 2015/16, δηλαδή την ίδια παραγωγή με την τελευταία σεζόν, πίσω από την Ισπανία με 1.300.000 τόνους (+54%) και την Ιταλία με 350.000 τόνους (+58%), αλλά μπροστά από την Πορτογαλία με 92.000 τόνους (+51%). Στις υπόλοιπες χώρες-μέλη του IOC, η Συρία δηλώνει ότι θα μπορούσε να παράγει 215.000 τόνους (+105% σε σύγκριση με την τελευταία σεζόν), η Τουρκία 143.000 τόνους, η Τυνησία 140.000 τόνους, το μαρόκο 130.000 τόνους και η Αλγερία 73.500 τόνους. Οι άλλες χώρες-μέλη του IOC συνολικά θα έφταναν τους 178.000 τόνους. Η παγκόσμια παραγωγή της σεζόν 2015/16 θα φτάνει έτσι τους 3.000.000 τόνους, μια αύξηση σχεδόν 26% σε σύγκριση με την τελευταία σεζόν. Οι αριθμοί είναι κατά περιπτώσεις πρόχειροι. 
 
Εκτιμάτε ότι η τιμή του Ελαιολάδου θα αυξηθεί; 

Η διαμόρφωση των τιμών του Ελαιολάδου είναι γενικά πολύ στενά συνδεδεμένη με τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Αν επιβεβαιωθεί η καλή παραγωγή αυτής της νέας σεζόν, η τιμή δεν θα ανέβει. Τα επίπεδα των διακυμάνσεων του ευρώ σε σχέση με το αμερικανικό δολάριο θα είναι επίσης ευνοϊκά για το διεθνές εμπόριο του Ελαιολάδου. Δεν είναι δουλειά του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου να κάνει εκτιμήσεις για τις τιμές. Αν το έκανε αυτό θα επηρέαζε την εξέλιξη των τιμών, πράγμα που δεν είναι επιθυμητό. 
 
Το ελληνικό ελαιόλαδο, παρά την παγκόσμια αναγνώριση της ποιότητάς του, δεν έχει πετύχει καλύτερες τιμές, την ώρα που άλλες ελαιοπαραγωγικές χώρες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία έχουν καλύτερα εμπορικά αποτελέσματα. Ποιος είναι ο λόγος γι’ αυτό;

Αν συγκρίνουμε τις τιμές χονδρικής του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στις τρεις κύριες χώρες παραγωγούς της ΕΕ (Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα) και στην Τυνησία –από αυτές τις τέσσερις χώρες προέρχεται σχεδόν το 71% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου και το 76% των παγκόσμιων εξαγωγών– θα διαπιστώσουμε ότι, στην Ελλάδα, η τιμή χονδρικής ήταν πιο χαμηλά στα τέλη του μήνα Οκτώβρη (3,29 ευρώ το κιλό έναντι 3,73 ευρώ στην Ισπανία και την Τυνησία και 4,38 ευρώ το κιλό στην Ιταλία). Η δομή της ελληνικής αγοράς είναι, βεβαίως, ένας παράγοντας που ερμηνεύει αυτή τη διαφορά. 

Οι καινοτομίες των επόμενων ετών

Ποιες είναι οι καινοτομίες, που θα κυριαρχήσουν στον τομέα της καλλιέργειας αλλά και της τυποποίησης τα επόμενα χρόνια;

Ζαν Λουί Μπαρζόλ: Ελληνικό χύµα ελαιόλαδο µε... ξένη ετικέταΤο Συμβούλιο δουλεύει σε διάφορα σχέδια έρευνας και ανάπτυξης, τα οποία θα έχουν αναμφισβήτητα σημαντικό αντίκτυπο στο μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας. μεταξύ αυτών, το project Resgen (Χρήση των γενετικών πόρων του ελαιώνα και της συμπεριφοράς του απέναντι στην κλιματική αλλαγή), η σύνταξη ενός συστήματος πιστοποίησης των φυτών, τεχνικές παραγωγής φυτών σε φυτώριο και ο καθορισμός του αποτυπώματος άνθρακα του ελαιολάδου και της δυνατότητας απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα από τους ελαιώνες. Όσο για την εξέλιξη των κανόνων, αυτοί ακολουθούν την τεχνική και επιστημονική πρόοδο. Το διακύβευμα για το Συμβούλιο είναι αυτοί οι κανόνες να γίνονται σεβαστοί και από τις χώρες, που κάνουν εισαγωγή λαδιού και δεν είναι μέλη μας, καθώς αυτές πραγματοποιούν το 83% των εισαγωγών.
 
Η παραγωγή ελαιολάδου στην Ιταλία απειλείται από το βακτήριο Xylella fastidosa. Υπάρχουν μηχανισμοί για την πρόληψη της εξάπλωσης του στις γειτονικές χώρες,  όπως η Ελλάδα; Υπάρχουν εκτιμήσεις για τη μελλοντική μείωση της παραγωγής εξαιτίας του;

Ξεκάθαρα, αυτή τη στιγμή το βακτήριο αυτό είναι η μεγαλύτερη απειλή για κάθε χώρα. Είναι δύσκολο να ελεγχθεί η μετάδοσή του, καθώς δεν έχει βρεθεί ακόμα κάποιο σχετικό φάρμακο. Γι’ αυτό η πρόληψη είναι σημαντική, ξεκινώντας από την τήρηση των κανόνων σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των φυτών. Επίσης, απαιτείται έρευνα για τη δημιουργία ποικιλιών, που είναι ανθεκτικές στην Xylella fastidosa. To Συμβούλιο παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της ασθένειας σε παγκόσμιο επίπεδο και σχεδιάζει ένα σχετικό διεθνές σεμινάριο το 2016, με σκοπό την ενημέρωση των κρατών μελών για τις απειλές αλλά και την εξεύρεση λύσεων και μέτρων πρόληψης και ελέγχου. 

«Οι  Έλληνες να εκμεταλλευτούν την παγκοσμιοποίηση»

Λαμβάνοντας υπόψη τις ποσότητες που παράγουμε, ποιες είναι οι αγορές αλλά και οι κατηγορίες καταναλωτών στις οποίες θα πρέπει να στοχεύσουμε;

Η Ελλάδα θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να επωφεληθεί από την τάση της παγκοσμιοποίησης της κατανάλωσης ελαιολάδου. Πριν από δέκα χρόνια, οι χώρες που δεν ήταν μέλη του IOC, είχαν ποσοστό 12,5% της παγκόσμιας κατανάλωσης. Σήμερα, καταναλώνουν σχεδόν το 25% των λαδιών του εμπορίου. 
Οι έρευνες αγοράς, που πραγματοποιούνται αυτά τα τελευταία χρόνια από το Συμβούλιο στην Κίνα, τη Ρωσία, στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στη Βραζιλία, την Ιαπωνία και την Αυστραλία, επιβεβαιώνουν αυτή την τάση. μια τάση, που συνδέεται σημαντικά με το γεγονός ότι οι καταναλωτές ολόκληρου του κόσμου δίνουν περισσότερη σημασία στην ποιότητα, την υγεία και τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά των τροφίμων -κατάσταση που ωφελεί σίγουρα το ελαιόλαδο. Το τοπικό προϊόν -σχεδόν αυστηρά μεσογειακό- εδώ και κάποιες δεκαετίες σταδιακά καθιερώνεται στις ΗΠΑ και εξελίσσεται σε ένα παγκόσμιο προϊόν, καθώς σήμερα στέκεται εμπορικά σε 5 ηπείρους και σε πάνω από 150 χώρες. 
 
Έχετε κατ’ επανάληψη αναφερθεί στις μελλοντικές προοπτικές εξαγωγών σε νέες καταναλώτριες χώρες ελαιολάδου. Ποιες είναι αυτές οι χώρες και πώς εκτιμάτε ότι θα αλλάξουν τον διεθνή χάρτη του εμπορίου ελαιολάδου;

Είναι ιδίως οι χώρες στις οποίες μόλις αναφέρθηκα, στις οποίες θα προσέθετα τη Νότιο Κορέα και την Ινδονησία και μετά, σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, την Κίνα, εξαιτίας του διατροφικού της μοντέλου. Αν η αύξηση της τυποποίησης στις ΗΠΑ επιβεβαιωθεί, θα σηματοδοτήσει πρόοδο στα δίκτυα εμπορικής τροφοδοσίας αυτής της χώρας, που θα συνοδευτούν από μείωση του ρόλου των Ευρωπαίων τυποποιητών. Και αν αυτό το φαινόμενο συνοδευτεί από ανάπτυξη στις εξαγωγές των ΗΠΑ προς τον Καναδά και το μεξικό, θα γίνουμε μάρτυρες μιας βαθιάς αλλαγής της δομής του παγκόσμιου εμπορίου, που κυριαρχείται τώρα από την Ιταλία.

Προφίλ

Ο Γάλλος Ζαν Λουί Μπαρζόλ είναι ο μακροβιότερος εκτελεστικός διευθυντής του ∆ιεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου, αφού κρατά τα ηνία του παγκόσμιου αυτού οργανισμού από το 2011. Η εμπειρία του στον τομέα της γεωργίας, μέσα από διάφορα πόστα στην διοίκηση της Γαλλίας αλλά και σε ευρωπαϊκά πόστα, όπως αυτό του γενικού διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κατασκευαστών Ζάχαρης ήταν, όπως αποδείχθηκε, πολύτιμα εφόδια στη διαχείριση ενός από τα πιο δυναμικά προϊόντα της ευρωπαϊκής αγοράς, δηλαδή του ελαιολάδου. Ο γεννημένος το 1959 τεχνοκράτης έχει μάλιστα βραβευτεί το 1997 για την προσφορά του στον τομέα της γεωργίας από την χώρα του, τη Γαλλία, με τον τίτλο του Ιππότη του Γαλλικού Τάγματος της Αγροτικής Αριστείας. 

Συνέντευξη στην Κατερίνα Νικολοπούλου