Συνεταιριστικό νομοσχέδιο: Δάσκαλε που δίδασκες…

Συνεταιριστικό νομοσχέδιο Δάσκαλε που δίδασκες…

Πώς γίνεται να έχεις κατακεραυνώσει, ως αντιπολίτευση, ένα νομοσχέδιο αλλά ούσα κυβέρνηση να δίνεις στον δημιουργό του νόμου 4015, ο οποίος διέλυσε σε μεγάλο βαθμό τους συνεταιρισμούς, να ξαναφτιάξει τον νέο νόμο; Το ερώτημα κοινό σε πηγαδάκια στη Βουλή από εκπροσώπους φορέων, κατά τη συνεδρίαση της Τετάρτης, 13 Απριλίου, με την πρόεδρο της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου, Χαρά Καφαντάρη, στην αίθουσα της Γερουσίας της Βουλής.

Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, παρά την κριτική της ως αντιπολίτευση, φάνηκε πως δεν πήρε το μάθημα που έπρεπε, από τον νόμο 4015. Το νέο νομοσχέδιο, όπως ειπώθηκε, έχει πάρα πολλές αδυναμίες, κυρίως κατανόησης του εγχώριου και διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, στο οποίο καλούνται να αναπτυχθούν οι συνεταιρισμοί, σε σημείο αρκετοί εκπρόσωποι φορέων να το χαρακτηρίζουν «τελειωτικό χτύπημα». Όπως φάνηκε, η κυβέρνηση, ακολουθώντας το δόγμα «δάσκαλε που δίδασκες», έπεσε στα εξής ατοπήματα:

1ον Δεν αλλάζουμε τις συνεταιριστικές αρχές, οι οποίες είναι διεθνείς ή επικαλούμαστε όποιες να ‘ναι κατά το δοκούν.

2ον Δεν «κάνουμε γαργάρα» το Σύνταγμα όταν πρόκειται για το αυτοδιοίκητο ούτε αφαιρούμε το δικαίωμα σε αιρετούς υποψηφίους να ξαναθέσουν υποψηφιότητα, θέτοντας θέμα θητειών, γεγονός που δεν ισχύει σε ΔΣ ανώνυμης εταιρείας.

3ον Οι συνεταιρισμοί δεν είναι συνδικαλιστικοί φορείς, σύλλογοι ή σωματεία αλλά επιχειρήσεις που έχουν οικονομική δραστηριότητα, επομένως το νομοσχέδιο θα έπρεπε να περάσει από την ΟΚΕ.

4ον Δεν βάζει κάποιος την υπογραφή του στη διοίκηση ενός συνεταιρισμού αν έχει μόνο υποχρεώσεις αλλά κανένα δικαίωμα και διακινδυνεύει μόνιμα την προσωπική και οικογενειακή του περιουσία.

5ον Δεν γίνεται να παραβιάζεται η Αρχή της Ισότητας ανδρών – γυναικών και θέματα ποσοστώσεων γυναικών στα διοικητικά συμβούλια.

6ον Ότι στη θέση ενός ασφυκτικού πλαισίου χρειαζόταν νόμος πλαίσιο, μια ομπρέλα που θα ωφελεί στην ανάπτυξη του συνεταιρίζεσθαι.

7ον Ότι το προϊόν είναι τελικά εκείνο που έχει ιδιαιτερότητες και για αυτό δεν πρέπει πια να τίθενται ούτε καν γεωγραφικοί περιορισμοί.

Έτσι ξεκίνησε η μάχη του νομοσχεδίου

Εντάσεις αλλά και επανάληψη των γνωστών επιχειρημάτων στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής

Συνεταιριστικό νομοσχέδιο  Δάσκαλε που δίδασκες…
Πρόβλεψη για τους συνεταιριστικούς υπαλλήλους που μένουν χωρίς δουλειά ή αποζημιώσεις λόγω πτωχεύσεων και είναι στον δρόμο (ΕΑΣ Λάρισας, ΠΑΣΕΓΕΣ κ.ά.), ζήτησε ο βουλευτής του ΚΚΕ, Νίκος Μωραΐτης,

«Αντίβαρο στον ελεύθερο ανταγωνισμό», «απέναντι στα μονοπώλια και τα καρτέλ», «υπέρ των μικρομεσαίων αγροτών», «αποσύρετέ το», «κηδειόχαρτο για τους συνεταιρισμούς», «Κορέα», «αναχρονιστικό στις διατάξεις» ήταν μερικοί χαρακτηρισμοί που αποδόθηκαν στο νέο συνεταιριστικό νομοσχέδιο, που φέρει τη σφραγίδα του Β. Αποστόλου, αμέσως μετά την εισαγωγή του στη αρμόδια επιτροπή της Βουλής προς συζήτηση.

Κατά τη συζήτηση επί της Αρχής του συνεταιριστικού νομοσχεδίου στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής κι Εμπορίου, την Παρασκευή 8 Απριλίου, με πρόεδρο τη Χαρά Καφαντάρη, η διαδικασία κινήθηκε γενικά σε ήπιους τόνους και οι βουλευτές κυρίως «έσφαξαν με το γάντι». Η Όλγα Κεφαλογιάννη εξαρχής διαμαρτυρήθηκε, γιατί δόθηκε το νομοσχέδιο τελευταία στιγμή, αντί να υπάρχει χρόνος για ουσιαστική συζήτηση και ζήτησε να προηγηθεί η συζήτηση για τον νέο Κώδικα Τροφίμων και Ποτών και την αγελαδοτροφία, γεγονός στο οποίο συνηγόρησαν και βουλευτές από άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης (Τζελέπης, Μωραΐτης κ.ά.).

Το νέο νομοσχέδιο περί συνεταιρισμών είναι η 7η κατά σειρά νομοθετική παρέμβαση από όταν ιδρύθηκαν οι πρώτοι αγροτικοί συνεταιρισμοί στη χώρα μας. Επιχειρεί να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις από τον συνεταιριστικό νόμο 4015/11, γνωστό και ως Σκανδαλίδη, που «μαζί με τα ξερά έκαψε και τα χλωρά», προκειμένου να κλείσουν χιλιάδες συνεταιρισμοί σφραγίδες.

Η εισηγήτρια του ΣΥΡΙΖΑ, Κατερίνα Παπανάτσιου (βουλευτής Μαγνησίας), αναφέρθηκε στον πρώτο σύγχρονο αγροτικό συνεταιρισμό της χώρας μας, ο οποίος δημιουργήθηκε από τον Δημήτριο Γρηγοριάδη και τον Νικόλαο Μιχόπουλο το 1900, με την επωνυμία «Μετοχικός Γεωργικός Σύλλογος Αλμυρού».

Τα κύρια σημεία, που έγιναν αντικείμενο οξείας αντιπαράθεσης

  • Ο αριθμός μελών που ιδρύουν συνεταιρισμούς
  • Η έντονη εποπτεία, που αγγίζει τα όρια του κρατισμού
  • Το ασφυκτικό πλαίσιο στη εκλογική διαδικασία
  • Η δημοσιοποίηση οικονομικών στοιχείων που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό με τους ιδιώτες
  • Η απουσία οράματος
  • Η αδυναμία προσαρμογής στα δεδομένα της αγοράς
  • Η κατάργηση των αναγκαστικών συνεταιρισμών
  • Ο νέος οργανισμός διαχείρισης ακίνητης περιουσίας ΟΔΙΑΓΕ (στο αρχικό νομοσχέδιο αναφερόταν ως ΔΙΑΓΕΠ) κι ο φόβος να μη γίνει αυτός άλλο ένα όργανο διορισμού ημετέρων ή ξεπουλήματος κρατικής περιουσίας.

Τα θετικά

Στα συν του νομοσχεδίου, κατά την Κατερίνα Παπανάτσιου (ΣΥΡΙΖΑ), αλλά κι από αντιπολιτευόμενους βουλευτές, το υπό ίδρυση ταμείο συνεταιριστικής εκπαίδευσης, η απλοποίηση σύστασης συνεταιρισμών, η καθιέρωση προαιρετικής μερίδας, οι ομάδες για την προστασία των προϊόντων ΠΟΠ και ο οικονομικός έλεγχος ώστε να μην επαναληφθούν φαινόμενα διαφθοράς.

Η συνεταιριστική εκπαίδευση και η απομάκρυνση φαινομένων διαφθοράς ήταν σημεία που συμφώνησαν η Κωνσταντίνα Μάρκου (ΠΟΤΑΜΙ) και ο Τάσος Μεγαλομύστακας (Ένωση Κεντρώων), αλλά και οι διατάξεις για φιλόζωους. Αμφότεροι αναφέρθηκαν, όμως, και σε πρακτικά ζητήματα που δεν επιλύονται κ.ά. Αυτόκλητο υπερασπιστή, σε ορισμένες διατάξεις, βρήκε η κυβέρνηση και στο πρόσωπο του βουλευτή της Χρυσής Αυγής, Γιάννη Σαχινίδη.

Τα αρνητικά

Εξόχως επικριτικοί ήταν οι ο εισηγητές της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Βλάχος και Μιχάλης Τζελέπης, τονίζοντας ότι το νομοσχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει, μιας και θα το διαψεύσει η αγορά. «Τίποτα ουσιαστικό δεν μπορούν να περιμένουν οι αγρότες από αυτή την πρωτοβουλία» τόνισε μεταξύ άλλων ο Γιώργος Βλάχος, μιλώντας για «στραγγαλισμό της επιχειρηματικότητας» και «παρεμβατισμό στον τρόπο εκλογής». Υποστήριξε, ακόμη, πως η κυβέρνηση μπερδεύει τους συνεταιρισμούς με τους εξωραϊστικούς συλλόγους, κάνοντας λόγο για «προχειρότητα» και «κυβερνητικές ιδεοληψίες».

«Δεν είναι ο συνδικαλισμός επιχειρηματικότητα. Κι αυτή τη διαφορά δεν θα την κατανοήσετε, φοβούμαι, ποτέ» υποστήριξε ο βουλευτής της ΝΔ. Αναφερόμενος στη διαβούλευση, είπε πως οι ενδιαφερόμενοι απείχαν, γιατί δεν περιμένουν τίποτα. «Καμία καινοτομία, καμία λύση, είναι απλά μια τρύπα στο νερό, μόνο που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει ρουφήχτρα.

Το γεγονός ότι το νομοσχέδιο προσκρούει στο άρθρο 12 του Συντάγματος για το αυτοδιοίκητο, τόνισε ο βουλευτής Αγροτικού, Μιχάλης Τζελέπης: «Αν το φέρνετε από άγνοια είστε επικίνδυνοι… Γιατί δεν το λέτε ευθέως ότι δεν πιστεύετε στον συνεταιρισμό; Δεν πήγε στην ΟΚΕ, όπως προβλέπει στο Σύνταγμα. Έχετε μια τάση περιφρόνησης των θεσμών». Μίλησε για «κηδειόχαρτο» και προειδοποίησε πως με το νομοσχέδιο «όλη η Ελλάδα θα γίνει ένα δικαστήριο».

Αλλαγές σε ορισμένα σημεία πρότεινε ο βουλευτής Δωδεκανήσου (ΣΥΡΙΖΑ) Ηλίας Καματερός, ο οποίος αναφέρθηκε στη νησιωτικότητα και στις δυσκολίες να συστήσουν συνεταιρισμό άνθρωποι που βρίσκονται σε άλλο νησί, καθώς και στην ανάγκη μείωσης του αριθμού συμμετεχόντων σε αλιευτικούς συνεταιρισμούς και ζήτησε πρόβλεψη για συνεδρίαση με τηλεδιάσκεψη.

Δεν έλειψαν οι αντεγκλήσεις με αφορμή το ζήτημα της αγελαδοτροφίας. Ο Βαγγέλης Αποστόλου, ως είθισται, ήρθε σε νέα αντιπαράθεση με τη Φωτεινή Αραμπατζή, τέως τομεάρχη Αγροτικού της ΝΔ, αλλά και με τον τωρινό, Γιώργο Κασαπίδη, ενώ και η Όλγα Κεφαλογιάννη παρενέβη για την ΚΥΑ. «Από το 2013 το είχατε. Το κορόιδο, κάνατε» φώναζε ο Νίκος Παπαδόπουλος, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ, Λάρισας.

H 2η Συνεδρίαση της Επιτροπής

Καθολική η διαφωνία των εκπροσώπων

«Οι συνεταιρισμοί δεν είναι ούτε κόμματα ούτε σωματεία. Είναι κοινωνικές επιχειρήσεις, που έχουν, όμως, οικονομική λειτουργία και πρέπει να είναι ανταγωνιστικές στην αγορά» υποστήριξαν εκπρόσωποι φορέων που αντιτάχθηκαν σχεδόν στο σύνολο των διατάξεων του συνεταιριστικού νομοσχεδίου. Υποστήριξαν πως πρόκειται για συρραφή διατάξεων, χωρίς συνοχή, που αντίκεινται στις Διεθνείς Συνεταιριστικές Αρχές, εμπεριέχει αντισυνταγματικές διατάξεις κι άπαξ και ψηφιστεί, δίνει το τελειωτικό χτύπημα στο συνεταιριστικό κίνημα.

Συνεταιριστές, γεωτεχνικοί, νομικοί, συνολικά πάνω από 25 εκπρόσωποι φορέων μίλησαν ή κατέθεσαν υπομνήματα εναντίον άρθρων του συνεταιριστικού νομοσχεδίου, κατά τη 2η συνεδρίαση στις 13 Απριλίου, στην αίθουσα της Γερουσίας της Βουλής, υπό την προεδρία της βουλευτού Χαράς Καφαντάρη.

Πρώτος μίλησε ο εκπρόσωπος του ΓΕΩΤΕΕ, Μενέλαος Γαρδικιώτης, που εναντιώθηκε στο ν/σ κι αντιτάχθηκε στον ΟΔΙΑΓΕ για τη διαχείριση ακινήτων. Ακολούθως, τον λόγο πήρε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, Τάκης Πεβερέτος, που καταφέρθηκε ιδίως εναντίον των άρθρων 4, 12, 16, που αφορούν αριθμό μελών συνεταιρισμού, αντιπροσωπευτικότητα, δεύτερη θητεία. Εξήγησε πως σε καμία χώρα του κόσμου δεν προβλέπονται πάνω από 10 μέλη για την ίδρυση συνεταιρισμών.

«Ποιος θα μπει στη διοίκηση του συνεταιρισμού, αν βάζει υποθήκη όλη την προσωπική του περιουσία;» διερωτήθηκε και συνηγόρησαν κι άλλοι συνεταιριστές, αφού, σε περίπτωση εκκαθάρισης, αντιμετωπίζονται λες και πρόκειται για ομόρρυθμη εταιρία. Εναλλακτικά, πρότεινε ανανέωση των μελών του ΔΣ κατά 20%, αντί για κατάργηση της θητείας, και ζήτησε να υπάρξει πρόβλεψη και για τους εργαζόμενους στις συνεταιριστικές οργανώσεις υπό εκκαθάριση. Ανάλογα αιτήματα εξέφρασαν και συνεταιριστικοί υπάλληλοι από πλευράς ΟΣΕΓΟ, με τον Μιχάλη Παλαιολόγο, και πρώην εργαζόμενοι στην Ένωση Λάρισας.

Από πλευράς του Γυναικείου Συνεταιρισμού Αγίου Αντωνίου Θεσσαλονίκης, η Δέσποινα Ιωαννίδου ξεκαθάρισε πως «με 3 άτομα, συνεταιρισμός δεν γίνεται».

Διαφωνίες κυρίως για το άρθρο 47 εξέφρασε ο Μαΐστρος Καραμπάσης, προέδρος του Συλλόγου Βιοκαλλιεργητών Αγορών Αττικής, ζητώντας σαφή διαχωρισμό στις αγορές ανάμεσα στους παραγωγούς συμβατικής και βιολογικής γεωργίας και πρόβλεψη υπέρ των κατά κύριο επάγγελμα αγροτών.

Ιδιαίτερα επικριτικός ήταν ο Νίκος Κουτλιάμπας, πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβενδού, απέναντι στο νομοσχέδιο. Διαφώνησε έντονα με τα άρθρα 4, 6, 8 κ.ά., δηλαδή τον αριθμό μελών για τη σύσταση συνεταιρισμού, τα μέλη-επενδυτές και τις αρχαιρεσίες, που αντίκεινται στο Σύνταγμα και τις διεθνείς συνεταιριστικές αρχές. Μίλησε για πλήρη κρατικό παρεμβατισμό και αναφέρθηκε στον κίνδυνο η χώρα να μείνει μόνο με συνεταιρισμούς σφραγίδες.

Κατά της κατάργησης της αναγκαστικότητας τάχθηκαν οι πρόεδροι των Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου και της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου, Γιάννης Σκούτας και Γιώργος Τούμπος, αντίστοιχα. Ο κ. Σκούτας υποστήριξε πως τίθενται σε κίνδυνο όλες οι συμφωνίες για εξαγωγές και οι συνεργασίες στην εγχώρια αγορά. Οι κ. Τούμπος τόνισε πως αλλάζει όλο το μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής, μολονότι έχει γίνει μια τιτάνια προσπάθεια η μαστίχα να κατοχυρωθεί κι ως φυσικό προϊόν, με ιατρικές ιδιότητες.

Λάβρος κι ο συνεταιριστής (ΕΑΣ Αγρινίου) Θωμάς Κουτσουπιάς, ο οποίος εκπροσώπησε την ΠΑΣΕΓΕΣ. Κατέθεσε υπόμνημα 30 σημείων, στο οποίο αναφέρεται αναλυτικά στις διατάξεις που είτε είναι αντίθετες στο Σύνταγμα και αντίκεινται στις διεθνείς Αρχές, είτε είναι αντιαναπτυξιακές και μη εφαρμόσιμες. «Έχετε μπερδέψει κι εσείς και οι προηγούμενοι τους συνεταιρισμούς με τις ΔΕΚΟ, τους δήμους, τη Βουλή» είπε αναφερόμενος και στο πόθεν έσχες.

Σημείωσε πως δεν μπορεί να δίνουν οι συνεταιρισμοί επιχειρησιακό πρόγραμμα, ούτε να είναι στη διακριτική ευχέρεια του υπουργού να το εγκρίνει, ή ακόμα να υπάρχει πλάνο στη δημοσιότητα. Εξήγησε πως αυξάνεται ο παρεμβατισμός, αφού ορίζει μέχρι και γενικό διευθυντή. Είπε πως οι συνεταιρισμοί πρέπει να αποφασίσουν μόνοι αν θα είναι αναγκαστικοί ή όχι, καθώς φυλούν Θερμοπύλες, ενώ εξήγησε πως η ΠΑΣΕΓΕΣ είναι όργανο που εκπροσωπεί σε 17 φορείς και χάνεται η εκπροσώπηση στο διεθνές συνεταιριστικό κίνημα.

Αντίθετος και ο πρόεδρος του συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα, Θανάσης Βακάλης. Σημείωσε πως καταστρατηγεί την αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, δημιουργεί θέμα με τις θητείες, δεν έχει ευελιξία, δημιουργεί προβλήματα με τον αριθμό των συνεταιρισμών, την εκπαίδευση, έχει ασάφειες και παρεμβατισμό. «Μία φορά τον μήνα τροποποιείται ο νόμος για τους συνεταιρισμούς» είπε ο κ. Βακάλης επισημαίνοντας πως υπάρχει δυνατότητα τιμωρίας μέσα από τους ήδη υπάρχοντες νόμους και πως οι συνεταιρισμοί είναι εταιρίες περιορισμένης ευθύνης, με ιδιαιτερότητες.

Κατά του νομοσχεδίου κι ο Διονύσης Βαλασσάς, από τον συνεταιρισμό Ζαγοράς Πηλίου, που συμπληρώνει φέτος 100 χρόνια ζωής, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν διάσπαρτες διατάξεις και δημιουργούνται αυξημένα προβλήματα και δυσχέρεια στην ανάπτυξη κι ότι πολλά από τα ζητήματα της παραγωγής και της διάθεσης λύνονται από το ίδιο το καταστατικό και τη ΓΣ, κάτι που έκαναν οι ίδιοι στη Ζαγορά, ενώ εκπρόσωπος του συνεταιρισμού Νάουσας εξήγησε πως το νέο νομοσχέδιο αντιτίθεται ακόμη και στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα πελατών.

Αλλαγές στο νομοσχέδιο (άρθρο 46) ζήτησε και ο Στυλιανός Μπαλάσης, πρόεδρος των Αλιευτικών Συνεταιρισμών Βιστωνίδας, ενώ από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Ιχθυολόγων του Δημοσίου, η Χαρίκλεια Ψαλτοπούλου ζήτησε να μειωθεί ο αριθμός των υπό ίδρυση αλιευτικών συνεταιρισμών σε 7, ειδάλλως δεν είναι βιώσιμοι. Αντιρρήσεις εξέφρασαν και πρόεδροι ζωοφιλικών σωματείων, τονίζοντας ότι ανοίγει ο δρόμος για την έξοδο αδέσποτων στο εξωτερικό κι έκαναν λόγο για «έμμεσο μπόγια», ο οποίος αφήνει παράθυρο για τη θανάτωση αδέσποτων.

Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Βαγγέλης Αποστόλου, επισήμανε πως ελάχιστοι συνεταιρισμοί είναι βιώσιμοι και άφησε να εννοηθεί πως θα υπάρξουν διορθώσεις και αλλαγές. «Προς Θεού δεν σημαίνει πως θέλουμε να κλείσουμε τους συνεταιρισμούς. Είμαστε με τα καλά μας;» επιχειρηματολόγησε μετά την πανταχόθεν επίθεση.

Άννα Στεργίου