Τώρα που το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας επικύρωσε την πρόταση της Κομισιόν και του Ευρωκοινοβουλίου για την παραχώρηση επιπλέον 35.000 τόνων αδασμολόγητων εισαγωγών ελαιολάδου από την Τυνησία, «χάλασε ο κόσμος» από διαμαρτυρίες, γιατί ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου, συνυπέγραψε την εν λόγω απόφαση.
Δυστυχώς, πρόκειται για έναν αντιπερισπασμό, σε πολλά επίπεδα. Όπως έγραφα στην Υ.Χ. (φ.4ο, 27/11/2015), η απόφαση αυτή δεν θίγει στην πραγματικότητα τα συμφέροντα των ευρωπαίων ελαιοπαραγωγών. Ας το εξηγήσουμε:
Η επίπτωση των 35.000 στην πραγματική αγορά είναι πρακτικά μηδενική. Πρώτον γιατί κανένας… τρελός δεν εισάγει από Τυνησία πληρώνοντας δασμούς εφ’ όσον έχει τα νόμιμα κανάλια των αδασμολόγητων 56.700 τόνων και των απεριόριστων ποσοτήτων της ΤΡΑ (υπήρξαν χρονιές που έφτασαν τους 150.000 τόνους). Δεύτερον, γιατί αυτοί οι 35.000 τόνοι αντιστοιχούν σε μια αμελητέα ποσότητα περίπου 1 με 1,5% της συνολικής παραγωγής των ελαιοκομικών χωρών της Μεσογείου. Τρίτον γιατί η ισχύς προβλέπεται διετής για 2016 και 2017. Τέταρτον, και σημαντικότερο, γιατί οι τιμές του Τυνήσιου ελαιοπαραγωγού έχουν φθάσει τα τελευταία χρόνια να είναι υψηλότερες του Έλληνα ελαιοπαραγωγού (για συγκρίσιμες ποιότητες). Άρα, δεν συμφέρει η εισαγωγή τυνησιακού. (σ.σ. για τους θεματοφύλακες του εθνικού μας προϊόντος: το λάδι «ρεπάσο» κυκλοφορεί στην Ελλάδα, πώς και από ποιους;)
Οι κανονισμοί και οι νόμοι της αγοράς
Ήδη από την εποχή της ΕΟΚ/Ε.Ε. των 6, για να καλυφθούν οι ανάγκες της ιταλικής βιομηχανίας είχαν δοθεί ποσοστώσεις αδασμολόγητων εισαγωγών. Το καθεστώς συνεχίστηκε και μετά την ένταξη Ελλάδας, Ισπανίας, Πορτογαλίας, ακόμη και όταν η ισπανική παραγωγή άρχισε να αυξάνεται αλματωδώς, από τους περίπου 500 χιλ. τόνους στο 1,5 εκατ. Αυτή η ισορροπία συνεχίζει να διατηρείται λόγω της αύξησης της κατανάλωσης σε νέες χώρες (ΗΠΑ κ.α.).
Έτσι, λοιπόν, υπάρχουν μεν οι δασμοί κατά την εισαγωγή, που –υποτίθεται ότι– προστατεύουν την κοινοτική ελαιοπαραγωγή, όμως υπάρχουν και δύο απολύτως νόμιμοι τρόποι παράκαμψής τους. Το τερπνόν, δηλαδή, μετά του ωφελίμου.
Ο πρώτος είναι το καθεστώς των προτιμησιακών συμφωνιών, με αδασμολόγητες εισαγωγές που έχουν παραχωρηθεί σε ορισμένες τρίτες χώρες εκτός Ε.Ε., με όριο μια μέγιστη ποσότητα (ποσόστωση) για κάθε χώρα. Στην Τυνησία, παλαιότερα ήταν 46.000, που αργότερα, το 2006, αυξήθηκαν σε 56.700 τόνους και τώρα προτείνονται επιπλέον 35.000, αλλά για περιορισμένη διάρκεια δύο ετών, το 2016 και το 2017.
Η μαγική λύση
Ο δεύτερος τρόπος είναι το καθεστώς της Ενεργητικής Τελειοποίησης (ΤΡΑ). Αυτό σημαίνει ότι μια χώρα της Ε.Ε. εισάγει από τρίτη χώρα (Τυνησία) μια Χ ποσότητα αδασμολόγητη, με την υποχρέωση ότι θα την επεξεργαστεί και θα εξάγει την ίδια ποσότητα εκτός Ε.Ε. (π.χ. στις ΗΠΑ, Κίνα κ.λπ.). Το σημείο κλειδί είναι ότι όταν λέμε «επεξεργασία», δεν εννοούμε μόνο τη μεταποίηση (εξευγενισμό/ραφινάρισμα ενός βιομηχανικού/λαμπάντε ελαιολάδου), αλλά ακόμη και την απλή τυποποίηση (σε μικρές συσκευασίες έως και 5 λίτρα) ενός τυνησιακού έξτρα παρθένου, συνήθως αναμεμιγμένου με κάποιο άλλο έξτρα (ιταλικό, ισπανικό, ελληνικό) ή και ραφινέ για την παραγωγή του «ελαιόλαδου» (τύπου κουπέ/ριβιέρα).
Εδώ, λοιπόν, στην ΤΡΑ, βρίσκεται το «μυστικό» (μυστικό για τους μη γνωρίζοντες) που εξασφαλίζει σε Ιταλία και Ισπανία, όποτε τις χρειάζονται, όσες ποσότητες χρειάζονται, αδασμολόγητες, για να καλύψουν τις ανάγκες της βιομηχανίας τους. Γράφω «ανάγκες βιομηχανίας τους» γιατί αυτές οι δυο χώρες έχουν μεγάλες, σοβαρές βιομηχανίες, που επεξεργάζονται, συσκευάζουν και πωλούν μεγάλες ποσότητες στην εσωτερική τους και στη διεθνή αγορά. Στην Ελλάδα, οι ποσότητες που τυποποιεί η βιομηχανία (ιδιώτες και συνεταιρισμοί) είναι 40-45.000 τόνοι όλοι κι όλοι. Να σημειώσουμε, επίσης, ότι η Ελλάδα, με εθνική διάταξη, έχει πετύχει να μην εφαρμόζει την ΤΡΑ, με σκοπό την προστασία της εγχώριας παραγωγής της.
Γενναιοδωρία(;) της ΕΕ
Εφ’ όσον αυτοί οι 35.000 τόνοι δεν θα έχουν καμία επίπτωση στην πραγματική αγορά, τότε γιατί η ΕΕ αποφάσισε έτσι ξαφνικά (;) να γίνει τόσο γενναιόδωρη απέναντι στην Τυνησία;
Οι λόγοι θα πρέπει να αναζητηθούν στο κύμα τρομοκρατίας που πλήττει την Τυνησία και στην πολιτική βούληση της Ευρώπης να στείλει ένα συμβολικό μήνυμα συμπαράστασης στους Τυνήσιους. Ας μην ξεχνάμε ότι η Τυνησία έχει δεχθεί το 2015 τρεις πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις από ακραίες ισλαμικές οργανώσεις. Άλλωστε, η Τυνησία αποτελεί «κάρφος εις τον οφθαλμόν» της ισλαμικής τρομοκρατίας, γιατί πρόκειται για ένα κοσμικό κράτος, από το οποίο μάλιστα ξεκίνησε η Αραβική Άνοιξη, όταν αυτοπυρπολήθηκε ο Μωχάμεντ Μπουαζίζι, ένας πλανόδιος πωλητής φρούτων. Γι’ αυτό και δέχεται αυτά τα χτυπήματα, που επιχειρούν να πλήξουν όχι μόνο το φρόνημα του λαού της και το πολιτικό της σύστημα, αλλά και οικονομικά, την «βαριά της βιομηχανία», δηλαδή τον τουρισμό της. Η Ευρώπη, το τελευταίο που θα ήθελε σήμερα είναι ένα ακόμη κύμα προσφύγων, από Βόρεια Αφρική, να προστεθεί στης Συρίας.
Επιπλέον, αυτή η συμβολική κίνηση της ΕΕ ίσως και να προσπαθεί να ρίξει «στάχτη στα μάτια» για τη συμφωνία Deep Comprehensive Free Trade Area – DCFTA, για την οποία ορισμένοι Τυνήσιοι διαμαρτύρονται ότι θα είναι μια ζώνη ελεύθερου εμπορίου σε βάρος των συμφερόντων τους.
Βασίλης Ζαμπούνης
