Μόλις 700 φώκιες Monachus Monachus υπολογίζεται πως έχουν μείνει σήμερα ζωντανές σε όλον τον κόσμο, εκ των οποίων περίπου το 50% βρίσκεται στην Ελλάδα. Μάλιστα, το θηλαστικό αυτό, που φτάνει να ξαπλώνει μέχρι στις ξαπλώστρες παραλιών της Σάμου ήταν ζώο της στεριάς και οι μακρινοί πρόγονοί του είχαν τέσσερα πόδια, τρίχωμα και ουρά!
Πρόκειται για ένα είδος που είναι γνωστό στους Έλληνες ήδη από αρχαιοτάτων χρόνων και απεικονίζεται ακόμη και σε νομίσματα και κεραμικά. Παρόλα αυτά τα προβλήματα για τους ψαράδες είναι πολλά, αφού λόγω της μείωσης των ιχθυοαποθεμάτων, η φώκια είναι σε μόνιμο ανταγωνισμό με τους αλιείς, καθώς τους καταστρέφει τα δίχτυα και συχνά τους τρώει και τα ψάρια.
Τα παραπάνω ανέφερε μιλώντας στην αρμόδια υποεπιτροπή Υδάτινων Πόρων της Βουλής, υπό την προεδρία της Κατερίνας Ιγγλέζη, ο Παναγιώτης Δενδρινός, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της «Εταιρίας για τη Μελέτη και την Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας», γνωστής στο ευρύ κοινό, ως «ΜΟm», η οποία το 2018 κλείνει τριάντα χρόνια ζωής.
Όπως εξήγησε ο πρώτος, που αναφέρθηκε στη φώκια ήταν ο φιλόσοφος Αριστοτέλης. «Υπάρχει ένα ενδιαφέρον εύρημα από το λιμάνι της Ρόδου όπου υπάρχει θαμμένη μια φώκια. Ένας σκελετός φώκιας έχει βρεθεί στο παλιό εμπορικό λιμάνι, του 1ου αιώνα μ.Χ., ένα μικρό φωκάκι που ήταν θαμμένο μαζί με μια οικογένεια», είπε χαρακτηριστικά ο κ.Δενδρινός.
Βεβαίως, όπως επεσήμανε τόσο ο ίδιος όσο και εκπρόσωποι άλλων οικολογικών οργανώσεων και ΜΚΟ δεν είναι το μοναδικό θηλαστικό της θάλασσας, που υποφέρει λόγω της ρύπανσης, της υπεραλίευσης και της μείωσης των ιχθυοαποθεμάτων.
Σημαντικές περιοχές, που έχουν μέχρι στιγμής καταγραφεί από την οργάνωση, όπως εξήγησε, είναι οι Βόρειες Σποράδες με το γνωστό θαλάσσιο πάρκο της Αλοννήσου, η Κίμωλος, η βόρεια Κάρπαθος και η Σαρία, στο Ιόνιο, η Ζάκυνθος και η Κεφαλονιά, αλλά και η Γυάρος που ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια και είναι ένας σημαντικός πληθυσμός μεσογειακής φώκιας.
Ο εκπρόσωπος της Μοm εξήγησε πως δεν υπάρχει ακριβής αποτύπωση πόσων τέτοιων κητωδών ζουν σήμερα στην Ελλάδα, όμως υπολογίζεται πως είναι περίπου 300 έως 400 άτομα. Εξήγησε πως το συγκεκριμένο είδος φώκιας είναι μεγάλο σε μέγεθος, αναπαράγεται στις ελληνικές σπηλιές και μπορεί να φτάσει τα 2, 5 μέτρα και τα 300 κιλά κατά την ενήλικη ζωή του. «Όταν είναι νεογέννητο το φωκάκι, γεννιέται περίπου με μήκος 1 μέτρο και βάρος γύρω στα 18 κιλά και αναπτυσσόμενο φτάνει τα 2,5 μέτρα!», είπε.
Η Μεσόγειος, εξήγησε, είναι ολιγοτροφική, έχει χαμηλούς αριθμούς ζώων, αλλά σε μεγάλη ποικιλία. Αυτό το ζώο, τόνισε, είναι ένα μεγάλο θαλάσσιο θηλαστικό έχει ανάγκη από αρκετή τροφή και έχει προσαρμοστεί έτσι, ώστε να εκμεταλλεύεται ότι υπάρχει στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Σύμφωνα με αναλύσεις, που έχουν γίνει στομάχων από νεκρά ζώα η φώκια αρέσκεται σε μια μεγάλη ποικιλία ψαριών αλλά ιδιαίτερη αδυναμία έχει στο… χταποδάκι. Από έρευνες, που έχουν γίνει κι αναλύσεις στομάχων από νεκρά ζώα, το 45% της διατροφής αφορά στο χταπόδι.
«Δυστυχώς, η φώκια, όπως και όλα τα θαλάσσια θηλαστικά και άλλα είδη στη στεριά, βέβαια, έχει έναν ανταγωνισμό με τον άνθρωπο», σημείωσε. Ανέφερε πως «η φώκια και άρχισε να εκμεταλλεύεται τα ιχθυοαποθέματα και οι φώκιες κάνουνε ζημιές, τόσο στα δίχτυα και στα παραγάδια και παίρνουν και τα αλιεύματα από τους ψαράδες». Ο ίδιος εξήγησε πως «οι ψαράδες πολλές φορές τις σκοτώνουν όταν πλησιάζουν κοντά στα καΐκια τους και προσπαθούν να πάρουν από τα δίκτυα ψάρια».
Ο κ. Δενδρινός εξήγησε πως υπάρχει εκτός των άλλων και η τυχαία παγίδευση, λόγω των αλιευτικών εργαλείων με φώκιες που μπλέκονται κατά καιρούς ενώ σημείωσε ότι με τωρινό ευρωπαϊκό πρόγραμμα (όχι του διαρθρωτικού Ταμείου Γεωργίας) υπάρχει η δυνατότητα για κάποιου είδους αποζημιώσεις, για ζημιές από θαλάσσια θηλαστικά αλλά δεν έδωσε περαιτέρω διευκρινήσεις.
Υπενθυμίζουμε πάντως ότι το ζήτημα για την προστασία τους από τα κητώδη θηλαστικά, που τους καταστρέφουν τα δίχτυα το έχουν θέσει επανειλημμένα οι ψαράδες στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Μάλιστα, ο ΜΟm έχει καταθέσει προτάσεις για την οικονομική ενίσχυση των παράκτιων ψαράδων για την καταστροφή διχτυών κι όχι για την απώλεια του αλιεύματος με βάση το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος διχτυών, τη συχνότητα των επιθέσεων και των καταστροφών, που προκαλούν τα θαλάσσια θηλαστικά στα εργαλεία.
