Με τη συνεδρίαση της Επιτροπής Γεωργίας την προηγούµενη Δευτέρα, εγκρίθηκε τυπικά η συµφωνία της Προεδρίας, του Κοινοβουλίου και της Επιτροπής για τον λεγόµενο Κανονισµό Omnibus. Ενός Κανονισµού, που κατατέθηκε πριν από περίπου έναν χρόνο, µε βασικό στόχο την απλούστευση της τρέχουσας ΚΑΠ και, τελικά, επεκτάθηκε σε τροποποιήσεις που αφορούν τον ίδιο τον πυρήνα της.
Με βάση τα όσα έχουν δηµοσιοποιηθεί, οι αποφάσεις που αφορούν τα πιο κρίσιµα ζητήµατα, αλλά και τις προτεραιότητες της Ελλάδας, αποτιµώνται ως εξής:
Αυξηµένη αποζηµίωση
Στα ισχύοντα µέτρα διαχείρισης κινδύνων, προστέθηκε η δυνατότητα θέσπισης κλαδικών εργαλείων. Έτσι, ενώ παραµένει η ελάχιστη συνολική ζηµιά στο 30% της παραγωγής για την ενεργοποίηση της αποζηµίωσης, µπορούν να θεσπιστούν κλαδικά µέτρα σταθεροποίησης του εισοδήµατος. Με τον τρόπο αυτόν, οι αγρότες µπορούν να αποζηµιώνονται για τις απώλειες εισοδήµατος ή παραγωγής ενός προϊόντος, όταν αυτές υπερβαίνουν το 20%, αντί του γενικού 30%. Η προαιρετική αυτή απόφαση, αν και δεν εφαρµόζεται στην Ελλάδα, καταδεικνύει το περιεχόµενο των πολιτικών αντιστάθµισης της απώλειας εισοδηµάτων που αναµένονται να λάβουν υποχρεωτικό χαρακτήρα στο εγγύς µέλλον.
Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, η ευρωπαϊκή αγροτική οργάνωση Copa, την εντάσσει µε ανακοίνωσή της, στις τρεις πιο σηµαντικές αποφάσεις του Κανονισµού Omnibus.
Kαταλογισµοί
Ο τρόπος εξόφλησης των καταλογισµών αποτέλεσε σηµαντική προτεραιότητα της Ελλάδας, που τελικά κερδήθηκε. Με βάση την ισχύουσα νοµοθεσία, οι καταλογισµοί αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, που δεν έχουν εισπραχθεί εντός συγκεκριµένου χρονικού διαστήµατος, επιβαρύνουν το κράτος-µέλος και την ΕΕ σε ποσοστό «50-50». Η πρόταση για κατάργηση αυτής της ρύθµισης, τελικά, δεν υιοθετήθηκε, γεγονός που χαροποίησε ιδιαίτερα χώρες µε υψηλά ποσά καταλογισµών.
Συνδεδεµένες ενισχύσεις
Η ελληνική πλευρά και άλλες χώρες-µέλη επιθυµούσαν να δοθεί µεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρµογή των Συνδεδεµένων ενισχύσεων. Για παράδειγµα, πρότειναν οι ενισχύσεις αυτές να θεσπίζονται µε ευρύτερες αναπτυξιακές προτεραιότητες µιας χώρας και όχι µε κριτήρια, όπως η διακύµανση τιµών και παραγωγής. Η πρόταση αυτή δεν έγινε αποδεκτή, εξέλιξη που µπορεί να δηµιουργήσει προβλήµατα στην εφαρµογή του µέτρου και να οδηγήσει στη χαµηλή απορροφητικότητα. Υπάρχει, ωστόσο, και ο αντίλογος, ότι οι Συνδεδεµένες δηµιουργούν συνθήκες εθνικοποίησης της ΚΑΠ. Τελικά, συµφωνήθηκε η ετήσια αξιολόγηση και πιθανή αναθεώρηση του µέτρου.
Ενεργοί αγρότες
Ο διαχωρισµός των ενεργών από τους µη ενεργούς αγρότες γίνεται εθελοντικός. Η απόφαση αυτή, που αποτέλεσε και αίτηµα της COPA, είναι αντίθετη από την πρόταση της Ελλάδας και άλλων χωρών, που επιθυµούσαν την υποχρεωτικότητα και την αυστηριοποίηση του ορισµού του ενεργού αγρότη. Γίνεται, συνεπώς, εµφανές ότι οι οικονοµικές και κοινωνικές πτυχές του ορισµού του αγρότη διχάζουν όχι µόνο την Ελλάδα, αλλά το σύνολο της ΕΕ.
Βοσκότοποι
Η αλλαγή του ορισµού του µόνιµου βοσκότοπου, που τελικά επιτεύχθηκε, αποτέλεσε τον πυρήνα των ελληνικών αιτηµάτων στο πλαίσιο του Κανονισµού Omnibus. Η επιλεξιµότητα προς ενίσχυση θαµνολίβαδων και δασολίβαδων στη µεσογειακή ζώνη, όπου τα µικρά µηρυκαστικά, δηλαδή τα αιγοπρόβατα, αποτελούν το µεγαλύτερο µέρος του ζωικού κεφαλαίου, το οποίο παράγει προϊόντα υψηλής αξίας, επεκτείνει τους βοσκότοπους της Ελλάδας κατά εκατοµµύρια στρέµµατα.
Η απόφαση αυτή, σε συνδυασµό µε συµπληρωµατικές πολιτικές, όπως αυτές των δασικών χαρτών και των Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης, µπορεί να αποτελέσει καταλύτη της παραγωγικής ανάταξης της ελληνικής κτηνοτροφίας.
Οργανώσεις παραγωγών
Η πρόταση της Ευρωβουλής για ισχυροποίηση των οργανώσεων παραγωγών, ώστε να διαπραγµατεύονται εξ ονόµατος ενός τοµέα, τελικά αποσύρθηκε. Αντίθετα, η δυνατότητα που έχουν οι οργανώσεις στους κλάδους του ελαιολάδου, του βοδινού κρέατος και των αροτραίων στον σχεδιασµό της παραγωγής, της µείωσης του κόστους και της διαπραγµάτευσης της πώλησης της παραγωγής των µελών τους, επεκτάθηκε σε όλα τα προϊόντα.
Σε κάθε περίπτωση, όπως δήλωσε ο επίτροπος Γεωργίας, τα µέτρα ενίσχυσης της θέσης του αγρότη στην αγροδιατροφική αλυσίδα θα έλθουν προς διαπραγµάτευση το 2018. Όλα αυτά δείχνουν την αδήριτη ανάγκη σύστασης ισχυρών, αξιόπιστων και αντιπροσωπευτικών οργανώσεων παραγωγών στην Ελλάδα, που θα είναι σε θέση να παρακολουθούν αυτές τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
Η αλλαγή του ορισµού του µόνιµου βοσκότοπου, που τελικά επιτεύχθηκε, αποτέλεσε τον πυρήνα των ελληνικών αιτηµάτων στο πλαίσιο του Κανονισµού Omnibus
Το επόµενο βήµα
Όλα δείχνουν ότι η διαδικασία εφαρµογής του Omnibus δεν έχει ακόµη αποσαφηνιστεί. Εάν ο αγροτικός φάκελος του Κανονισµού αποµονωθεί από τους υπόλοιπους, τα νέα µέτρα θα εφαρµοστούν το 2018. Σε αντίθετη περίπτωση, το σύνολο του Κανονισµού, και αφού έχει αποτιµηθεί η επίπτωσή του στον κοινοτικό προϋπολογισµό, θα πρέπει να υπερψηφιστεί από το Συµβούλιο και το Ευρωκοινοβούλιο.
