Σύμβολο της κοινωνικής θέσης της άρχουσας τάξης στην αρχαία Ρώμη συνιστούσε η κατοχή κίτρων και λεμονιών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ. Η μελέτη προσεγγίζει την ακριβή διαδρομή και την εξέλιξη του εμπορίου των εσπεριδοειδών στην αρχαία Μεσόγειο.
Οι επιστήμονες εξέτασαν μια σειρά αρχαίων κειμένων, έργων τέχνης, χειροποίητων αντικειμένων και αρχαιοβοτανικών καταλοίπων, όπως απολιθωμάτων κόκκων γύρης, σπόρων και άλλων απομειναριών φρούτων. Τα παλαιότερα βοτανικά κατάλοιπα του κίτρου εντοπίστηκαν σε έναν περσικό βασιλικό κήπο κοντά στην Ιερουσαλήμ και χρονολογούνται στον 5ο-4ο αιώνα π.Χ. Πιστεύεται ότι από εκεί εξαπλώθηκαν σε άλλες τοποθεσίες, γύρω από τη Μεσόγειο. Στη Ρώμη, τα παλαιότερα απομεινάρια λεμονιού βρέθηκαν στη Ρωμαϊκή Αγορά, χρονολογούμενα περίπου από τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. Όπως έδειξαν τα ευρήματα, τα λεμόνια και τα κίτρα ήταν σίγουρα τα πρώτα εσπεριδοειδή που έφτασαν στη Μεσόγειο, με την κατοχή τους να γίνεται αντιπροσωπευτικό στοιχείο της αριστοκρατικής ελίτ.
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται ότι το κίτρο θεωρήθηκε πολύτιμο λόγω των θεραπευτικών του ιδιοτήτων, της συμβολικής χρήσης, της ευχάριστης οσμής και της σπανιότητάς του. Μόνο οι πλούσιοι μπορούσαν να το διαθέτουν. Η εξάπλωσή του, συνεπώς, βοηθήθηκε περισσότερο από την υψηλή κοινωνική θέση την οποία συνεπαγόταν, τη σημασία του για τη θρησκεία και τα μοναδικά χαρακτηριστικά του, παρά τις γαστρονομικές του ιδιότητες.
Τα υπόλοιπα φρούτα της ομάδας των εσπεριδοειδών πιθανότατα διαδόθηκαν περισσότερο από μία χιλιετία αργότερα. Είναι σαφές, μάλιστα, ότι οι μουσουλμάνοι έμποροι διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη διασπορά τους στη Βόρεια Αφρική και στη Νότια Ευρώπη, για οικονομικούς λόγους. Σύμφωνα με την έρευνα, τα ξινά πορτοκάλια, το μοσχολέμονο και το γκρέιπφρουτ εισήχθησαν στη Δύση από μουσουλμάνους εμπόρους μέσω της Σικελίας και της Ιβηρικής Χερσονήσου τον 10ο αιώνα μ.Χ. Το γλυκό πορτοκάλι έφτασε στα ευρωπαϊκά τραπέζια μόλις τον 15ο αιώνα, όντας προϊόν μιας εμπορικής διαδρομής που καθιέρωσαν οι Γενουάτες και αργότερα οι Πορτογάλοι. Όσο για το μανταρίνι, αυτό εισήχθη στη Μεσόγειο ακόμα πιο πρόσφατα, στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν πια τα εσπεριδοειδή θεωρούνταν συνηθισμένα.
