Αν και εκ πρώτης όψεως προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι μένει εκτός των επενδύσεων η ίδρυση ελαιοτριβείων, σε μια χώρα μάλιστα που το ελαιόλαδο αποτελεί εθνικό προϊόν, αυτό δικαιολογείται, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν τον τομέα.
Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί την 3η παραγωγική δύναμη στην Ευρώπη (μετά την Ισπανία και την Ιταλία) και παρά τον πολύ μεγάλο αριθμό τυποποιητηρίων – ελαιοτριβείων, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής διακινείται ατυποποίητο, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να μην καρπώνονται την υπεραξία του αλλά αντί αυτών να κερδίζουν, για παράδειγμα, οι Ιταλοί, που αγοράζουν και τυποποιούν το ελληνικό λάδι και στη συνέχεια το μεταπωλούν ως ιταλικό.
Ο λόγος που οι περισσότερες επιχειρήσεις τυποποίησης ελαιόλαδου μένουν ανενεργές σχετίζεται –όπως μας αναφέρουν άνθρωποι της αγοράς– στο γεγονός ότι τα προηγούμενα χρόνια, με την προκήρυξη ανάλογων προγραμμάτων, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που, προκειμένου να λάβουν την επιδότηση, κατέθεσαν επενδυτική πρόταση χωρίς να έχουν σκοπό την ενασχόλησή τους με το αντικείμενο. Έτσι, η χώρα μας απέκτησε εκατοντάδες ανενεργά τυποποιητήρια. Τα παραπάνω εξέτασε, καθώς φαίνεται, το ΥΠΑΑΤ και άφησε τις μονάδες αυτές εκτός προγράμματος. Ωστόσο, κατ’ εξαίρεση όσον αφορά στην περίπτωση μονάδων ελαιοτριβείων που έχουν παύσει τη λειτουργία τους, «αυτές μπορούν να προβούν σε εκσυγχρονισμό στο πλαίσιο της παρούσας δράσης και να επαναλειτουργήσουν με την ίδια δραστηριότητα και δυναμικότητα».
Σύμφωνα με την προκήρυξη (σ.σ. η κατάθεση φακέλων ξεκινάει στις 16 Μαΐου), ως εκσυγχρονισμός μονάδας νοείται η αντικατάσταση ή/και η συμπλήρωση μηχανολογικού εξοπλισμού όπως η επέκταση δυναμικότητας (εφόσον καλύπτεται από τις απαραίτητες κάθε φορά αδειοδοτήσεις) ενεργών και ανενεργών μονάδων. Επιπλέον, στις επιλέξιμες δαπάνες θεωρούνται και τα βυτιοφόρα αυτοκίνητα μεταφοράς ελαιοπυρήνα και υγρών αποβλήτων ελαιοτριβείων και διασποράς τους σε γεωργική γη. Το ύψος της δαπάνης, όμως, για την αγορά οχημάτων ειδικού τύπου, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 10% του προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.
Άλλες εξαιρέσεις
Επίσης, εκτός της εξαίρεσης των ελαιοτριβείων, από το μέτρο εξαιρείται και η ίδρυση σφαγείων εκτός των ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Ειδικότερα, σύμφωνα με την πρόσκληση, α) Η ίδρυση σφαγείου είναι επιλέξιμη μόνο σε νησιωτικές περιοχές και ετήσια δυναμικότητα μέχρι 400 τόνους κρέατος, β) Η ίδρυση σφαγείων πουλερικών είναι επιλέξιμη μόνο σε ορεινές ή νησιωτικές περιοχές.
Οι επιλέξιμες δαπάνες της δράσης 4.2.1 αφορούν στις εξής κατηγορίες:
α) Κατασκευή ή βελτίωση κτιριακών υποδομών, απόκτηση ή βελτίωση της ακίνητης περιουσίας όπου οι εκτάσεις γης είναι επιλέξιμες μόνον όταν δεν υπερβαίνουν το 10% του συνολικού κόστους της επένδυσης. Για τις εγκαταλελειμμένες και πρώην βιομηχανικές εγκαταστάσεις που περιλαμβάνουν κτίρια, το όριο αυτό αυξάνεται στο 15%.
β) Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου προκειμένου να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της μονάδας.
γ) Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων, στον βαθμό που εξυπηρετεί τη λειτουργία της μονάδας. Ο εξοπλισμός παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εξοικονόμησης ενέργειας, εξοικονόμησης ύδατος και επεξεργασίας αποβλήτων, δεν ενισχύεται ως μεμονωμένη δράση αλλά ως τμήμα της συνολικής παραγωγικής επένδυσης. Δαπάνες για τη σύνδεση με δίκτυα ηλεκτροδότησης, υδροδότησης, τηλεφωνίας, γεωθερμίας ενισχύονται, εφόσον πραγματοποιούνται εντός των ορίων του οικοπέδου.
ε) Απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (όπως ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALG.A.P. κ.λπ.) τα οποία εφαρμόζονται σε όλα τα στάδια της διατροφικής αλυσίδας, από τον αγρό έως και το ράφι και εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια του τροφίμου που καταναλώνει κ.ά.
Οι μη επιλέξιμες δαπάνες της δράσης 4.2.1 αφορούν στις εξής κατηγορίες:
α) Μίσθωση κτιριακών εγκαταστάσεων παλαιών ή καινούργιων, ανεξάρτητα από την πιθανή προηγούμενη χρήση τους. β) Έργα συντήρησης κτιριακών εγκαταστάσεων, υπό την έννοια των μεμονωμένων επιδιορθώσεων που ανακύπτουν από τη λειτουργία της επιχείρησης και έργα συντήρησης μηχανολογικού εξοπλισμού. γ) Προσωρινά έργα μη αμέσως συνδεόμενα με την εκτέλεση της πράξης (π.χ. προσωρινό υπόστεγο για την φύλαξη υλικών κ.λπ.). δ) Εργασίες πράσινου (δενδροφυτεύσεις, γκαζόν, κ.λπ.) καθώς και έργα διακόσμησης. ε) Έργα οδοποιίας εκτός των ορίων του οικοπέδου εγκατάστασης της μονάδας. στ) Πάσης φύσεως έξοδα, εισφορές, φόροι, τέλη, δημοσιονομικές επιβαρύνσεις, ΦΠΑ που ανακτάται, αποζημιώσεις, ασφάλιστρα υπέρ τρίτων. ζ) Λοιπός εξοπλισμός γραφείων (γραφομηχανές, αριθμομηχανές, έπιπλα κ.λπ.). η) Αγορά υλικών αποσβέσιμων σε διάρκεια μικρότερη του έτους. θ) Τα μεταχειρισμένα οχήματα και ο μεταχειρισμένος εξοπλισμός. ι) Οι δαπάνες για απλή αντικατάσταση μηχανολογικού εξοπλισμού, παρόμοιας κατηγορίας, μεγέθους ή δυναμικότητας, ακόμη και όταν γίνεται με εγκατάσταση καινούργιου, εφόσον ο εξοπλισμός που αντικαθίσταται δεν έχει αποσβεστεί. ια) Επενδυτικές δαπάνες των υποβαλλόμενων αιτήσεων στήριξης που χρηματοδοτούνται από άλλο επενδυτικό πρόγραμμα. ιβ) Δαπάνες με σκοπό τη συμμόρφωση με τα ενωσιακά πρότυπα. ιγ) Δαπάνες που αφορούν την αύξηση της δυναμικότητας σε τομείς όπου υπάρχει περιορισμός στην παραγωγή από την ΚΟΑ γεωργικών προϊόντων. ιδ) Δαπάνες που αφορούν την κατασκευή ιστοσελίδας και της δημιουργίας εντύπου διαφημιστικού υλικού της μονάδας. ιε) Δαπάνες εργασιών που πραγματοποιήθηκαν προγενέστερα της ημερομηνίας της υποβολής της αίτησης στήριξης. Προκειμένου να καταβληθεί η ενίσχυση, οι αιτούμενες δαπάνες θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί και εξοφληθεί μετά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης στήριξης. Κατ’ εξαίρεση, οι γενικές δαπάνες θεωρούνται επιλέξιμες και συγχρηματοδοτούνται εάν έχουν πραγματοποιηθεί μετά την 01.01.2014.
Η δράση
Η δημόσια ενίσχυση της πρόσκλησης ανέρχεται σε 120 εκατ. ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ελληνικό Δημόσιο. Τα όρια του αιτούμενου προϋπολογισμού των αιτήσεων στήριξης μπορεί να ανέρχονται από 600.000 ευρώ έως 5 εκατ. ευρώ, ενώ τα ποσοστά ενίσχυσης κυμαίνονται από 40% έως και 75% του αιτούμενου προϋπολογισμού της αίτησης. Τα ποσοστά αυτά δύναται να προσαυξάνονται άπαξ κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, υπό τον όρο ότι η ανώτατη συνδυασμένη στήριξη δεν υπερβαίνει το 90%, στην περίπτωση δράσεων που συνδέονται με συγχωνεύσεις οργανώσεων παραγωγών.
Η αίτηση στήριξης μπορεί να αφορά σε έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους επιλέξιμους κλάδους: α) Κρέας – πουλερικά – κουνέλια, β) Γάλα, γ) Αβγά, δ) Σηροτροφία – μελισσοκομία – σαλιγκαροτροφία – διάφορα ζώα, ε) Ζωοτροφές, στ) Δημητριακά, ζ) Ελαιούχα Προϊόντα (εξαιρούνται οι ιδρύσεις ελαιοτριβείων), η) Οίνος, θ) Οπωροκηπευτικά, ακρόδρυα, ξηροί καρποί, ι) Άνθη (ενδεικτικά: τυποποίηση και εμπορία ανθέων), ια) Φαρμακευτικά και Αρωματικά Φυτά, ιβ) Σπόροι & Πολλαπλασιαστικό Υλικό, ιγ) Ξίδι (ενδεικτικά: παραγωγή ξιδιού από οίνο, από φρούτα και άλλες γεωργικές πρώτες ύλες).
Το αμέσως προσεχές διάστημα θα ακολουθήσει η δημοσίευση της προκήρυξης και για τη δεύτερη δράση 4.2.2 «Μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων με τελικό προϊόν εκτός του Παραρτήματος Ι της Συνθήκης Λειτουργίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΛΕΕ) (μη γεωργικό προϊόν)».
Στόχος της δράσης, μεταξύ άλλων, είναι: α) η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων των ανωτέρω κλάδων καθιστώντας τα πιο ελκυστικά στον καταναλωτή, β) η ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, γ) η διατήρηση και δημιουργία θέσεων εργασίας καθώς και η προστασία της ανθρώπινης υγείας.
Τέλος, οι δύο παραπάνω δράσεις του μέτρου της Μεταποίησης, με συνολικό προϋπολογισμό ανά αίτηση ενίσχυσης έως 600.000 ευρώ, όπως και η δράση 4.2.3 «Μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων από επαγγελματίες αγρότες», έχουν εκχωρηθεί στις Περιφέρειες και θα προκηρυχθούν στο πλαίσιο των προκηρύξεων των Περιφερειών για τα τοπικά προγράμματα του CLLD/Leader.
Στο πλαίσιο της δράσης 4.2.1 ενισχύονται πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες, καθώς και μεγάλες επιχειρήσεις. Είναι επιλέξιμη κάθε μορφή επιχείρησης που έχει υποχρέωση τήρησης βιβλίων Β΄ ή Γ΄ κατηγορίας, με εξαίρεση τις επιχειρήσεις που λειτουργούν υπό τη μορφή της κοινωνίας, της εταιρείας αστικού δικαίου και της κοινοπραξίας.
Η κατάθεση βήμα – βήμα
Η υποβολή των ηλεκτρονικών αιτήσεων στήριξης και φακέλων υποψηφιότητας στο ΠΣΚΕ ξεκινά την 16η Μαΐου 2017 και λήγει την 18η Αυγούστου 2017 και ώρα 15:00. Σε πρώτο στάδιο, οι δυνητικοί δικαιούχοι υποβάλλουν ηλεκτρονικά την αίτηση στήριξης. Σε δεύτερο στάδιο, έπειτα από σχετική ενημέρωση από τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Εφαρμογών με κάθε πρόσφορο μέσο, υποβάλλουν ηλεκτρονικά και φάκελο υποψηφιότητας εντός της ανωτέρω προθεσμίας. Εφόσον έχει ολοκληρωθεί εμπρόθεσμα η ηλεκτρονική διαδικασία υποβολής, οι δυνητικοί δικαιούχοι προσκομίζουν στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Εφαρμογών φυσικό φάκελο υποψηφιότητας, ο οποίος περιλαμβάνει: α) την τεχνικοοικονομική μελέτη, β) τα δικαιολογητικά συμμετοχής, γ) υπογεγραμμένο αποδεικτικό κατάθεσης.
ΠΡΟΣΦΥΓΗ
Ενστάσεις εντός 10 εργάσιμων ημέρων
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της αξιολόγησης των επενδυτικών φακέλων, οι υποψήφιοι που απορρίφθηκαν θα έχουν την δυνατότητα -σύμφωνα με την προκήρυξη- να υποβάλουν ενδικοφανή προσφυγή (ένσταση) ηλεκτρονικά, μέσω του ΠΣΚΕ, κατά των αποτελεσμάτων, εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία δημοσιοποίησης του καταλόγου με τα ονόματα των επιτυχόντων και των απορριφθέντων. Στην προσφυγή του, ο υποψήφιος οφείλει να αναφέρει αναλυτικά τους λόγους υποβολής της προσφυγής καθώς και να επισυνάψει οποιοδήποτε επιπλέον δικαιολογητικό, προκειμένου να αποδείξει το αληθές των λόγων του. Το αποδεικτικό υποβολής αποστέλλεται στη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Εφαρμογών υπογεγραμμένο.
ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ
Πώς θα γίνονται οι αλλαγές στην επένδυση
Οι ενταγμένες πράξεις, δηλαδή οι επενδύσεις που θα εγκριθούν, μπορούν, σύμφωνα με την προκήρυξη, να τροποποιούνται. Η διαπίστωση της ανάγκης τροποποίησης της πράξης μπορεί να προκύψει: α) Με την υποβολή προς τη Διεύθυνση Προγραμματισμού και Εφαρμογών αίτησης τροποποίησης στοιχείων της πράξης από το δικαιούχο. Στην αίτηση θα πρέπει να αναφέρονται τα σημεία τροποποίησης, να τεκμηριώνονται επαρκώς οι λόγοι και να επισυνάπτονται όλα τα έγγραφα και δικαιολογητικά που το τεκμηριώνουν. β) Κατά τη διαδικασία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης της πράξης και ελέγχου αυτής.
Επαγγελματίες Αγρότες
Εκτός της δράσης μένουν οι γεωργοί
Χωρίς τη δράση που απευθύνεται σε επαγγελματίες αγρότες, που θέλουν να επενδύσουν στη μεταποίηση των προϊόντων τους, προκηρύσσεται, σε πρώτη φάση, από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το υπομέτρο 4.2: «Στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων». Έτσι, ξεκινά η υποβολή των ηλεκτρονικών αιτήσεων των υποψηφίων για τη Δράση 4.2.1 «Μεταποίηση, εμπορία ή και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων με τελικό προϊόν εντός του Παραρτήματος Ι της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (γεωργικό προϊόν)». Η Δράση 4.2.2 που αφορά τη Μεταποίηση σε μη γεωργικό προϊόν (ζυθοποιίες, αποστάγματα, εκκοκκιστήρια κ.λπ.) θα προκηρυχθεί ξεχωριστά μέσα στις επόμενες μέρες, καθώς βρίσκεται στο στάδιο έγκρισης από το Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Επενδύσεων.
LEADER
Αλλαγές τις τελευταίας στιγμής
Για τη Δράση 4.2.3, δηλαδή τη Μεταποίηση μόνο για επαγγελματίες αγρότες, δεν έχει οριστεί ακόμα κάποια συγκεκριμένη ημερομηνία, καθώς η έκδοσή της εξαρτάται από την προκήρυξη των Leader, στην οποία ενσωματώθηκε. Αυτή αφορά επενδύσεις σε: Κρέας – πουλερικά – κουνέλια (παραγωγή κρεατοσκευασμάτων, αλλαντικών και προϊόντων με βάση το κρέας), γάλα (όπως επεξεργασία γάλακτος, παραγωγή προϊόντων γάλακτος, τυρί, γιαούρτι), οίνος – αμπελουργία (περιλαμβάνεται η παραγωγή αποσταγμάτων, ποτών), οπωροκηπευτικά (περιλαμβάνεται η παραγωγή αποσταγμάτων, ποτών), ζυθοποιία, μονάδες παραγωγής γεωργικών προϊόντων για την παραγωγή προϊόντων διατροφής, φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά (συμπεριλαμβάνεται και η παραγωγή αιθέριων ελαίων), ξίδι (π.χ. παραγωγή ξιδιού από οίνο, από φρούτα και άλλες γεωργικές πρώτες ύλες), μέλι και επεξεργασία προϊόντων κυψέλης (γύρη, πρόπολη, βασιλικός πολτός) και επεξεργασία καπνού.
