Ενεργειακά απαρχαιωμένος ο αγροδιατροφικός τομέας της ΕΕ

Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας σε όλα τα στάδια της παραγωγής τροφίμων.

Αναγκαία η βελτίωση της απόδοσης, λέει ο ΟΟΣΑ
Αναγκαία η βελτίωση της απόδοσης, λέει ο ΟΟΣΑ

Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες στον τομέα των τροφίμων εξαρτώνται από κάποια μορφή ενέργειας, η οποία σήμερα κατά κύριο λόγο παρέχεται από ορυκτά καύσιμα. Γεννιέται, λοιπόν, η ανάγκη να χρησιμοποιηθούν αποδοτικά οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι, να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, να ελαχιστοποιηθεί το ενεργειακό κόστος και να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα. Με άλλα λόγια, πρέπει να επιτευχθεί η χρήση λιγότερης ενέργειας, χωρίς όμως τη μείωση του επιπέδου παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας σε όλα τα στάδια της παραγωγής τροφίμων.

Κατανάλωση ενέργειας

H άμεση κατανάλωση ενέργειας στη γεωργία ανέρχεται στο 2% περίπου της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας κατά την περίοδο 2011-2013. Η Τουρκία, η Πολωνία, η Δανία και οι Κάτω Χώρες ήταν οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση ενέργειας, όταν για την Ιαπωνία, το Λουξεμβούργο, την Ελβετία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η κατανάλωση ήταν χαμηλότερη από 1%. Η Ελλάδα βρίσκεται πάνω από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, με τον αγροτικό τομέα να καταναλώνει το 2,5% περίπου της συνολικά παραγόμενης ενέργειας.

Βιομηχανία τροφίμων

Η βιομηχανία τροφίμων καταναλώνει άμεσα το 2% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, αν υπολογιστεί η ενέργεια που ενσωματώνεται συνολικά στα τρόφιμα και τα ποσά κατανάλωσης από την αρχική παραγωγή τους, το ποσοστό ανέρχεται στο 28%. Από την ενέργεια που καταναλώνεται, η θερμική επεξεργασία και η αφυδάτωση καταναλώνουν περίπου το 59%, ενώ η ψύξη καταναλώνει περίπου το 16%. Η Νέα Ζηλανδία, η Δανία, η Ιρλανδία και η Αυστραλία καταναλώνουν τις μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας κατά τη μεταποίηση των τροφίμων τους. Ο Καναδάς, το Ισραήλ και το Λουξεμβούργο, αντίθετα, είναι οι χώρες με το μικρότερο μερίδιο. Η Ελλάδα και σε αυτόν τον τομέα βρίσκεται σε κακή θέση, με το ποσοστό να φτάνει στο 3%, όταν χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Τουρκία βρίσκονται σε καλύτερη θέση.

Όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στον τομέα της μεταποίησης, η Ελλάδα δεν έχει κάνει καμία βελτίωση τα τελευταία χρόνια. Δηλαδή, όσα τρόφιμα παρήγαγε η Ελλάδα με μία μονάδα ενέργειας την τριετία 1995-1997, τα ίδια τρόφιμα παρήγαγε και την τριετία 2011-2013. Αυτό σημαίνει πως δεν έχει βελτιώσει καθόλου την αποτελεσματικότητα της χρήσης της ενέργειας. Αντίθετα, η Εσθονία μεταποίησε 400% περισσότερα τρόφιμα ανά μονάδα ενέργειας την τριετία 2011-2013, σε σύγκριση το 1995-1997.

Τρόποι βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης

Η έκθεση του ΟΟΣΑ παρουσιάζει τις αλλαγές που πρέπει να πραγματοποιηθούν κατά μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας.

1Εισροές : Όσον αφορά τον τομέα των εισροών και τη χρήση των λιπασμάτων, θα πρέπει να υπάρξει βελτιστοποίηση της χρήσης των θρεπτικών ουσιών, με δοσολογία ακριβείας, μέσω των συστημάτων ευφυούς γεωργίας. Το ίδιο θα πρέπει να πραγματοποιηθεί και για τη χρήση των τρακτέρ. Θα πρέπει να είναι αποδοτικών καυσίμων, ενώ θα πρέπει να παρέχεται και η κατάλληλη κατάρτιση στους χειριστές αυτών. Τα μηχανήματα ευφυούς γεωργίας είναι η πρώτη επιλογή και για τα συστήματα άρδευσης.

2Πρωτογενής παραγωγή: 
Στοχοθετημένη χρήση αγροχημικών και κοπριάς για τις βιολογικές καλλιέργειες μέσω της ευφυούς γεωργίας είναι οι προτάσεις του ΟΟΣΑ σχετικά με τις ετήσιες καλλιέργειες. Όσον αφορά τη ζωική παραγωγή, ο ΟΟΣΑ προτείνει τη μετατροπή της κοπριάς σε βιοαέριο, τη χρήση φωτισμού υψηλής απόδοσης, καθώς και τη βελτίωση των συστημάτων μόνωσης και εξαερισμού των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.

3Μεταποίηση: Κάποιες από τις μεθόδους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά τη μεταποίηση των τροφίμων είναι η ανακύκλωση του αέρα στα ξηραντήρια (λαχανικά), αλλά και η ανάκτηση της θερμότητας.

4Συσκευασία: Η χρήση υλικών φιλικών προς το περιβάλλον για τη δημιουργία των συσκευασιών των προϊόντων, αλλά και η ανακύκλωσή τους, μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.