Γκουρμέ προϊόντα, βασισμένα σε παραδοσιακές συνταγές, παράγουν καθημερινά όλο και περισσότεροι γυναικείοι συνεταιρισμοί. Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», ελάχιστοι από αυτούς έχουν μπορέσει να κάνουν χρήση επενδυτικών προγραμμάτων, αφού ο κύκλος εργασιών τους δεν τους επιτρέπει παρακινδυνευμένα «ανοίγματα». Ως εκ τούτου, όσα έχουν καταφέρει να επιτύχουν το έχουν κάνει μέσα από ιδία κεφάλαια.
Δεδομένου ότι την περίοδο αυτήν αναμένεται να ανοίξουν τα νέα προγράμματα της μεταποίησης του ΠΑΑ 2014 – 2020, έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν δικά τους εργαστήρια παραγωγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Γυναικείος Συνεταιρισμός Αγρομενελαΐς. «Τα τελευταία πέντε χρόνια δραστηριοποιούμαστε, μεταξύ άλλων, στην καλλιέργεια superfoods. Μέχρι στιγμής, ό,τι έχουμε καταφέρει το έχουμε κάνει χωρίς επιδοτήσεις ή αναπτυξιακά προγράμματα. Για τον λόγο αυτόν, δεν έχουμε δημιουργήσει ακόμα δικό μας εργαστήριο, οπότε συνεργαζόμαστε με κάποια ιδιωτικά», μας αναφέρει η Σοφία Αλειφτήρα, μέλος του συνεταιρισμού.
Όπως η ίδια προσθέτει, «ωστόσο, αυτό έχει κάποιο κόστος. Όμως, στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ένα δικό μας, ώστε να μειώσουμε το κόστος μας. Αυτό μπορεί να φτάσει στα 300.000 ευρώ με 350.000 ευρώ. Μια μονάδα στα 150-200 τ.μ. είναι αρκετή, δεν χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις».
ΠΑΑ 2014 – 2020
Επενδυτικές ευκαιρίες για συλλογικά σχήματα (ομάδες και οργανώσεις παραγωγών) παρέχει το νέο ΠΑΑ 2014 – 2020. Τόσο μέσα από το Μέτρο 9 «Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών», όσο και από άλλα, όπως αυτά που αφορούν δράσεις μεταφοράς γνώσης και ενημέρωσης, τα Σχέδια Βελτίωσης, τα Leader, οι ομάδες παραγωγών (ΟΠ) μπορούν να επενδύσουν, με στόχο την αύξηση της υπεραξίας των προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά. Επιπλέον, ενισχύονται η συλλογική οργάνωση των παραγωγών και η δομική ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα. Σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ, μέσω του Μέτρου 9 (Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών) ενθαρρύνεται και ενισχύεται η σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών με κάλυψη των λειτουργικών δαπανών τους για μια πενταετία, στη βάση εκπονηθέντος επιχειρηματικού σχεδίου.
Η ενίσχυση
Η ενίσχυση θα καταβάλλεται ετησίως, υπολογιζόμενη ως ποσοστό επί της αξίας της παραγωγής που διατίθεται στο εμπόριο και ανέρχεται έως 100.000 ευρώ το έτος. Το επιχειρηματικό σχέδιο των ΟΠ μπορεί να έχει ως στόχο την προσαρμογή της παραγωγής και των προϊόντων των παραγωγών, που είναι μέλη αυτών των οργανώσεων στις απαιτήσεις της αγοράς, στην από κοινού διάθεση εμπορευμάτων. Επίσης, στόχο έχει τη θέσπιση κοινών κανόνων, που ευνοούν την παραγωγή και ιδίως σε σχέση με τη συγκομιδή και τη διαθεσιμότητα, τη μείωση του κόστους παραγωγής μέσω της από κοινού χρήσης υλικοτεχνικών υποδομών και, τέλος, δραστηριότητες που έχουν σχέση με την ανάπτυξη δεξιοτήτων μεγάλων επιχειρήσεων και εμπορίας και τη διευκόλυνση διαδικασιών καινοτομίας.
Μεταποίηση
Επιπλέον, το μέτρο της μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων (Μ 4.2) παρέχει τη δυνατότητα σε συνεταιρισμούς, ομάδες και οργανώσεις παραγωγών να υλοποιήσουν συλλογικές επενδύσεις σε τομείς, όπως αυτές της μεταποίησης στο κρέας, στο γάλα, στο μέλι, στα αβγά, στα σαλιγκάρια, στα δημητριακά, στα φρούτα, στα οπωροκηπευτικά, στα άνθη, στα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά. Το ύψος των επενδυτικών σχεδίων εδώ μπορεί να ανέλθει μέχρι τα 10 εκατ. ευρώ και, για πρώτη φορά, μέσω του συγκεκριμένου μέτρου παρέχεται η δυνατότητα επενδύσεων που ξεκινούν από γεωργικό προϊόν και επεκτείνονται και σε μη γεωργικό προϊόν, όπως επεξεργασία καπνού, ζυθοποιία, προϊόντα κυψέλης, αιθέρια έλαια, αποστάγματα αμπελουργικής προέλευσης, παραγωγή προϊόντων κοσμετολογίας.
Από αφεψήματα μέχρι μαρμελάδες και ηδύποτα
Ο Γυναικείος Συνεταιρισμός Αγρομενελαΐς, ο οποίος αποτελείται από επτά μέλη, εδρεύει στο χωριό Θραψίμι, σε υψόμετρο 800 μέτρων, στην περιοχή της Λίμνης Σμοκόβου της ορεινής Καρδίτσας. Η ίδρυση της επιχείρησης οφείλεται κυρίως στην αγάπη των γυναικών μελών του για τον πρωτογενή τομέα και τις καλλιέργειες σιταριού, φρούτων και λαχανικών, και την παραγωγή τροφίμων από τις πρώτες ύλες αυτών των καλλιεργειών, όπως παραδοσιακές μαρμελάδες, σάλτσες, τσίπουρο, κρασί κ.λπ. Σήμερα, τα μέλη του συνεταιρισμού καλλιεργούν βιολογικά τις υπερτροφές μύρτιλο, αρώνια και γκότζι, διαθέτουν τα φρέσκα φρούτα σε νωπή και αποξηραμένη μορφή, αλλά παράγουν και εκλεκτά τρόφιμα, κυρίως με βάση τις υπερτροφές.
Έχοντας όλα αυτά από τις παλαιότερες γενεές, αλλά και ερεθίσματα από τις νέες διατροφικές τάσεις και συνήθειες των τελευταίων ετών, «θελήσαμε να δημιουργήσουμε ποιοτικά τρόφιμα. Δεν ήταν εύκολο, αλλά με πίστη και σκληρή δουλειά δημιουργήσαμε επαλείμματα με αρώνια και αρώνια με γκότζι (χωρίς ζάχαρη, με σιρόπι αγαύης), βαλσαμέλαιο, ζυμαρικά λαχανικών και ολικής αλέσεως με την προσθήκη γκότζι (ειδικά για χορτοφάγους και περιόδους νηστείας), σάλτσα κολοκύθας με πετιμέζι (παλιά τοπική συνταγή), τυποποιήσαμε το μέλι, που συλλέγεται από κυψέλες, οι οποίες έχουν τοποθετηθεί στα κτήματα των υπερτροφών μας, και τη ρίγανη», μας αναφέρει το μέλος του συνεταιρισμού, Σοφία Αλειφτήρα, και προσθέτει: «Δημιουργήσαμε στα μείγματα τσαγιών και αφεψήματα (23 κωδικοί), τα οποία δημιουργήθηκαν κυρίως από τα φύλλα των βιολογικών μας υπερτροφών, τις καλύτερες ποικιλίες τσαγιών, βότανα και αρωματικά φυτά από τα βουνά των Αγράφων.
Τα ηδύποτά μας είναι προϊόντα κρασιού, παράγονται σε γνωστό ποτοποιείο και τα εξάγουμε. Οι κωδικοί είναι 15, πολλοί είναι μοναδικοί και δημιουργούνται από βιολογικά φρούτα, αρωματικά φυτά και βότανα που καλλιεργούμε οι ίδιοι. Πρωταρχικός μας στόχος είναι να δημιουργούμε εξαιρετικής ποιότητας τρόφιμα, χρησιμοποιώντας τα καλύτερα υλικά, αναδεικνύοντας τα ποιοτικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της περιοχής των ορεινών Αγράφων».
Σε ερώτησή μας σχετικά με τον μηχανολογικό εξοπλισμό που απαιτείται για τη δημιουργία εργαστηρίων μεταποίησης, η κα Αλειφτήρα τονίζει: «Χρειάζεται μια μηχανή για τα ζυμαρικά, για τα αφεψήματα ένα ξηραντήριο και μια μηχανή συσκευασίας. Οι τιμές των μηχανημάτων δεν είναι ιδιαίτερα υψηλές. Για τις μαρμελάδες, όμως, η γραμμή παραγωγής κοστίζει γύρω στα 60.000 ευρώ». Τέλος, μας έκανε γνωστό ότι «όσον αφορά τα μεταποιημένα προϊόντα του συνεταιρισμού, έχουμε συνεργάτες τόσο στο εξωτερικό (Ολλανδία και αλλού) όσο και στην Ελλάδα. Τώρα ετοιμάζουμε μια νέα συνεργασία με τα Δωδεκάνησα, αλλά εξετάζουμε και άλλες περιοχές, όπως η Ήπειρος και η Πελοπόννησος».
