Μελλοντική πιστοποίηση ορθής διαχείρισης των υδάτινων πόρων στους παραγωγούς του πρωτογενούς τομέα ευελπιστεί να παρέχει το πρότυπο εθελοντικής πιστοποίησης διαχείρισης νερού EWS (European Water Stewardship). Το πρότυπο που αναπτύχθηκε από τον ευρωπαϊκό μη κερδοσκοπικό οργανισμό EWP (European Water Partnership) και εφαρμόζεται μέχρι σήμερα μόνο στον βιομηχανικό κλάδο μπήκε πρόσφατα σε επιδεικτική εφαρμογή και στον πρωτογενή τομέα. Το EWS αποτελεί αναπόσπαστο αντικείμενο του έργου LIFE AgroClimaWater το οποίο αφορά στην προώθηση της αποδοτικής χρήσης νερού και την υποστήριξη της μετάβασης προς μια ανθεκτική, στην κλιματική αλλαγή, γεωργία. Μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες εισροών έχουν ήδη πιστοποιηθεί με το πρότυπο εθελοντικής πιστοποίησης διαχείρισης νερού EWS από το 2012 που πρωτοξεκίνησε η εφαρμογή του στον κλάδο.
«Με τον καθορισμό απλών και αναλυτικών οδηγιών και μεθόδων για τη συμμόρφωση με τα κριτήρια του προτύπου και την εμπλοκή ειδικών σύμβουλων και επιστημόνων , το πρότυπο θα μπορεί να υιοθετηθεί και από τους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων» εκτιμά η χημικός μηχανικός Ελισάβετ Παυλίδου, που εργάζεται στην Εταιρεία συμβουλών και ερευνών ΥΕΤΟΣ ΑΕ, υπεύθυνη διοίκησης του έργου LIFE AgroClimaWater. Υπεύθυνη για την εφαρμογή του προτύπου EWS στο πλαίσιο του συγκεκριμένου έργου LIFE είναι η εταιρεία ΡόδαξΆγρο ΕΠΕ.
Το EWS εφαρμόζεται στην Ελλάδα, από την ΕΑΣ Μεραμβέλλου και την Κοινωφελή Επιχείρηση του Δήμου Πλατανιά στην Κρήτη και στην Ιταλία ,από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό ASSOFRUIT. Εφαρμόζεται στη δομή διοίκησης των συνεταιρισμών αλλά και σε δέκα πιλοτικούς αγρούς σε κάθε περιοχή με καλλιέργειες ελιάς, εσπεριδοειδών και ροδάκινων , .
Η εφαρμογή του προτύπου EWS στον αγροτικό τομέα και στο πλαίσιο του έργου LIFE AgroClimaWater αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2020. «Οι αρχές και τα κριτήρια εφαρμογής του σχετίζονται με τη ποσότητα και την ποιότητα του νερού καθώς και τις Περιοχές Υψηλής Προστασίας (High conservational value areas) όπως περιοχές Natura, άντλησης πόσιμου ύδατος, ύδατα κολύμβησης ή διαβίωσης ψαριών κ.α.» μας εξηγεί η κα. Παυλίδου.
Επιπτώσεις των παραγωγών
Σημαντικό κομμάτι της εφαρμογής του EWS είναι «η καταγραφή της χρήσης του νερού στους αγρούς και οι επιπτώσεις των παραγωγών στους υδάτινους πόρους. Πιο συγκεκριμένα το πρότυπο καταγράφει την ποσότητα του νερού που χρησιμοποιείται, τις χημικές ουσίες (φυτοφάρμακα, λιπάσματα) που χρησιμοποιεί ο παραγωγός και που μπορεί τυχόν να ρυπαίνουν τον υδροφόρο ορίζοντα αλλά και τις περιοχές υψηλής προστασίας που υπάρχουν γύρω από την αγροτική περιοχή», μας εξηγεί η χημικός.
Έτσι – συμπληρώνει – θα γίνεται «ατομική αξιολόγηση κάθε συμμετέχοντα – παραγωγού σχετικά με τις επιπτώσεις του από τη γεωργική δραστηριότητά του στο νερό αλλά και στο περιβάλλον γενικότερα . Μέσω της αξιολόγησης αυτής θα γίνεται από μέρους του προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων σε τυχόν προβλήματα που εντοπίσθηκαν ώστε οι λύσεις αυτές να ενταχθούν σε μια στρατηγική ορθολογικής χρήσης του νερού. Η εφαρμογή της στρατηγικής θα αποτελέσει μέσο συνεχούς βελτίωσης της διαχείρισης νερού ώστε να μπορεί να ενταχθεί σε μία από τις τρεις βαθμίδες πιστοποίησης του EWS(αργυρό, χάλκινο και χρυσό)».
Σύστημα καταγραφής
Για τη συγκέντρωση και ανάλυση των δεδομένων έχει δημιουργηθεί και εγκατασταθεί στις τρεις Αγροτικές οργανώσεις ένα σύστημα καταγραφής ώστε μετά να μπορεί να προχωρεί η διαδικασία της αξιολόγησης και πιστοποίησης. Σημαντικό, όπως αναφέρει η κα. Ε. Παυλίδου, είναι «η συμμόρφωση των παραγωγών σχετικά με την άδεια χρήσης και των ποσοτήτων νερού που χρησιμοποιεί, στη συχνότητα και στη ποσότητα χρήσης λιπασμάτων και φυτοπροστατευτικών έτσι ώστε να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους και να… ανεβαίνουν κατηγορία».
Πιο εύκολα για τους βιοκαλλιεργητές
Επίσης, αν ένας καλλιεργητής χρησιμοποιεί «σύστημα ολοκληρωμένης γεωργίας ή είναι βιοκαλλιεργητής τότε έχει πλεονεκτήματα ώστε να πιστοποιηθεί πιο εύκολα. Καταγραφή μέσω του προτύπου EWS γίνεται επίσης και στην ενέργεια που ξοδεύεται για την άντληση των υδάτων άρδευσης» προσθέτει η κα Παυλίδου.
Με τον βιομηχανικό κλάδο να υπερτερεί λόγω επιστημονικών και ερευνητικών τμημάτων που ασχολούνται ούτως ή άλλως με την περιβαλλοντική αδειοδότηση, την προστασία του περιβάλλοντος και της καταγραφής δεδομένων, η υπεύθυνη του έργου LIFE AgroClimaWater, εκτιμά πως «το EWS θα μπορεί σύντομα να δώσει διαφορετικές και κατάλληλες οδηγίες εφαρμογής στον πρωτογενή τομέα που είναι και ο μεγαλύτερος καταναλωτής υδάτινων πόρων θέτοντας τις βάσεις για την πιστοποίηση της ορθής διαχείρισης νερού από τους καλλιεργητές».
