Περί τα 750.000 στρέμματα έχει φτάσει στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, η καλλιέργεια βιοντίζελ, σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε στη γραπτή διαδικασία κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βασίλης Κόκκαλης, δείχνοντας ότι η παραγωγή εξαπλασιάστηκε μέσα σε μια δεκαετία.
Η ενεργειακή αυτή καλλιέργεια έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, κυρίως στη βόρεια Ελλάδα, αλλά φαίνεται ιδανική και για εδάφη που έχουν ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν από βιομηχανικές δραστηριότητες, σύμφωνα με έρευνα που είχε γίνει από τον πανεπιστημιακό δάσκαλο, Γιάννη Ζαμπετάκη.
Το υψηλό ποσοστό αυτής της καλλιέργειας ηλίανθου, όπως εξήγησε ο κ. Κόκκαλης, είναι διότι έχει χαμηλότερο κόστος έναντι ανταγωνιστικών καλλιεργειών, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να απολαμβάνουν καλύτερες τιμές από τις επιχειρήσεις παραγωγής βιοντίζελ, μέσω συμβολαιακής γεωργίας.
Οι μεγαλύτερες διακυμάνσεις στην παραγωγή ηλίανθου, που έφτασε στο ναδίρ, ήταν την περίοδο 1969-1970, όταν η έκταση που καλλιεργήθηκε ήταν 8.580 και 9.460 στρέμματα αντίστοιχα. Κατά τα άλλα, η υψηλότερη θετική μεταβολή από άποψη στρεμματικής έκτασης παρουσιάστηκε το 1987, όπου καλλιεργήθηκαν 1.003.870 στρέμματα και η παραγωγή ήταν της τάξης των 146.060 τόνων. Όμως, σε επίπεδο παραγωγής, το ανώτατο όριο ήταν μία χρονιά νωρίτερα, το 1986, όταν η παραγωγή έφτασε τους 165.250 τόνους και η αξία άγγιξε ταβάνι, από το 1961 και εντεύθεν, σε ποσοστό-ρεκόρ 8,6 δισ. δραχμές. Η παραγωγή σημείωσε αρνητική διακύμανση το 2003 με 82.000 στρ. καλλιεργούμενης έκτασης και ήταν μειωμένη και τα έτη 2004 και 2005. Η αξία της παραγωγής το 2004 ήταν μόλις 879.000 ευρώ.
Για του λόγου το αληθές, το 2007, δηλαδή πριν από μία δεκαετία, η καλλιέργεια ηλίανθου άγγιζε μόλις τα 120.000 στρέμματα, εκ των οποίων άνω του 51% καλλιεργούταν στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Τα υψηλότερα ποσοστά καλλιέργειας ηλίανθου συγκέντρωνε η περιοχή του Έβρου και των Σερρών, και λιγότερα οι περιφερειακές ενότητες Ροδόπης και Χαλκιδικής.
Η καλλιέργεια ηλίανθου έφτανε, το 2007, έως την Κεντρική Ελλάδα και συγκεκριμένα μέχρι τη Φθιώτιδα, και από τη νότια Ελλάδα ελάχιστες ποσότητες καλλιεργούνταν, κυρίως στον Νομό Ηρακλείου Κρήτης, με ποσοστό κάλυψης γεωργικής γης, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2007), το 0,32% της καλλιεργήσιμης γης και παραγωγή 19.000 τόνων.
Προστασία από ασθένειες
Οι ποικιλίες ηλίανθου ελέγχονται από το Τμήμα Ελέγχου Ποικιλιών της Διεύθυνσης Αποκεντρωμένων Υπηρεσιών Μακεδονίας – Θράκης. Στον τεχνικό κανονισμό, εξετάζονται για τις εξής ασθένειες: Αλτερνάρια, Σκλεροτίνια, Φόμωψη, Μακροφομίνα, και Φόμα. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, σύμφωνα με όσα επισημαίνει ο υφυπουργός, δεν υπάρχει εξέταση για αντοχή στα σκουλήκια (καραφατμέ ή αγροτίδες), τα οποία είναι έντομα με μεγάλο αριθμό ξενιστών, που ο πληθυσμός τους εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες. Κατά το έγγραφο, δεν υπάρχει αναφορά στη βιβλιογραφία για ανθεκτικές ποικιλίες του φυτού σε καραφατμέ, που αντιμετωπίζονται είτε με εντομοκτόνα από εδάφους, ή με ψεκασμό κατά τη διάρκεια της νύχτας, οπότε και δραστηριοποιούνται.
Η καλλιέργεια του ηλίανθου
Ο ηλίανθος ήταν καλλιέργεια που αναπτύχθηκε μετά το 1985-1990 και άρχισε να αντικαθιστά το σιτάρι αλλά χρησιμοποιείται και για αγρανάπαυση των χωραφιών, δηλαδή 1 σιτάρι + 1 ηλίανθο ή 2 σιτάρι + 1 ηλίανθο. Πάντως, οι παραγωγοί θεωρούν ότι δεν γίνεται η εκμετάλλευση που θα μπορούσε να γίνει, παρότι έχει ελάχιστους εχθρούς, ανάμεσά τους κι ένα ζιζάνιο. Ο ηλίανθος μπορεί να φτάσει τα 2 έως και 2,5 μέτρα. Πάντως, προσοχή χρειάζεται στις αποθήκες, διότι από τους μεγαλύτερους λάτρεις των ηλιόσπορων είναι και τα ποντίκια. Η καλλιέργεια αυτή θεωρείται καλή, όταν είναι συμπληρωματική, ειδάλλως, χρειάζεται πολλά στρέμματα να καλλιεργηθούν για μεγάλες αποδόσεις. Οι Εβρίτες, πάντως, κατεβάζουν την παραγωγή στον Βόλο.
Η τιμή του ηλίανθου στην αγορά είναι γύρω στα 30 λεπτά με συμβολαιακή γεωργία. Το σημαντικό είναι, όπως μας έλεγαν παραγωγοί, πως υπάρχουν δυνατότητες για χωράφια που είναι ξερικά. Αν το καλοκαίρι είναι λίγο βροχερό, δίνει καλύτερη παραγωγή. Το μάζεμα στον Έβρο γίνεται μετά τις 15 Αυγούστου. Φέτος, επειδή η χρονιά μέχρι στιγμής είναι βροχερή, φαίνεται πως θα έχει καλή παραγωγή. Στον Έβρο έχει στη βόρεια πλευρά και αριστερά προς Ορεστιάδα. Αν ο ηλίανθος σπαρθεί σε αρδευόμενο χωράφι, έχει τελείως διαφορετικές αποδόσεις. Στα ξερικά μπορεί να φτάσει από 50 έως 300 κιλά το στρέμμα. Φυτεύεται συνήθως αρχές ή μέσα Μαρτίου, να είναι σε καλή καλλιεργητική κατάσταση και με μικρή λίπανση, διότι δεν είναι απαιτητικό φυτό, αλλά περισσότερο ρόλο παίζουν τα ζιζάνια.
Ο ηλίανθος έχει μεγαλύτερη ζήτηση στον Έβρο και η ελαιοκράμβη, δεν είχε τα ίδια επίπεδα από άποψη αποδόσεων κι επιπλέον εμπλουτίζει το έδαφος. Η ελαιοκράμβη, επειδή σπέρνεται το φθινόπωρο, όπου υπήρχαν παγετοί, υπήρχαν απώλειες.
