Τα ψυχανθή γενικότερα συμβάλλουν σε μεγάλο ποσοστό στη γονιμότητα του εδάφους, λόγω της δυνατότητάς τους να δεσμεύουν το ατμοσφαιρικό άζωτο στις ρίζες τους. Αποτελούν μέρος της διαδικασίας αμειψισποράς των καλλιεργειών, συμβάλλοντας σε μεγάλο βαθμό και στη μείωση του πληθυσμού των ζιζανίων. Ανάλογα με την ποικιλία που θα καλλιεργηθεί, τα φασόλια μπορούν να συλλέγονται ως νωπά, ημίχλωρα ή ξερά. Όπως είναι γνωστό, η χώρα μας εισάγει κάθε χρόνο σημαντικές ποσότητες ξερών φασολιών, αρκετές από τις οποίες διακινούνται ως ελληνικές. Αν και υπάρχουν πολλές ελληνικές ποικιλίες (γίγαντες, μαύρα Καστοριάς, μαυρομάτικα, χορόζια, χάντρες κ.ά.) υψηλής διατροφικής αξίας και ποιότητας, η παρουσία τους στην εγχώρια αγορά παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Στις αγορές του εξωτερικού, τα ελληνικά φασόλια είναι σχεδόν ανύπαρκτα. 

των Γιάννη Σάρρου, Αφροδίτης Χρυσοχόου, Μαρίας Αμπατζή

Σύμφωνα με τον Σωτήρη Γιαννακόπουλο, πρόεδρο του επιμελητηρίου Λάρισας, ο οποίος δραστηριοποιείται στην εμπορία οσπρίων, υπάρχουν αρκετές διαρθρωτικές αδυναμίες στην καλλιέργεια και στη διάθεση των ξερών φασολιών:

«Ο τομέας των οσπρίων, και ειδικότερα του ξερού φασολιού, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα. Οι πιέσεις που δέχεται η ντόπια παραγωγή από τα εισαγόμενα αλλάζει τον παραγωγικό χάρτη της χώρας μας, με αποτέλεσμα τη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Υπάρχουν, όμως, πολλές αδυναμίες στην παραγωγική διαδικασία, με αποτέλεσμα να έχουμε μεγαλύτερο κόστος παραγωγής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η έλλειψη τεχνογνωσίας στον τομέα της συλλογής του ξερού φασολιού. Τα αλωνιστικά συστήματα και ο τρόπος συλλογής του σπόρου από τους παραγωγούς πολλές φορές δεν ανταποκρίνονται στις υψηλές προδιαγραφές και τις ποιοτικές απαιτήσεις. Η υγρασία του σπόρου είναι ένας σημαντικός παρόντας και οι παραγωγοί θα πρέπει να προσέχουν τους χρόνους συλλογής. Πέρα από αυτά τα τεχνικά ζητήματα, τα οποία μπορούν να ξεπεραστούν με την κατάλληλη εκπαίδευση και την εισαγωγή νέας τεχνολογίας στην παραγωγή, υπάρχει και το θέμα της καλύτερης οργάνωσης και παρουσίας μας στις ξένες αγορές».

 

Αναφορικά με την εξέλιξη και τις δυνατότητες εξαγωγής των ελληνικών οσπρίων, ο κ. Γιαννακόπουλος δήλωσε ότι «η ποιότητα και η μεγάλη ποσότητα θα μπορούσαν να ανοίξουν περισσότερες αγορές στο εξωτερικό. Υπάρχουν δυνατότητες για την παραγωγή υψηλής διατροφικής αξίας προϊόντος, λόγω των ιδιαίτερων εδαφοκλιματολογικών συνθηκών της χώρας που ευνοούν σημαντικά την ανάπτυξη του φυτού».

Η καλλιέργεια του φασολιού

Η σπορά του φασολιού λαμβάνει χώρα νωρίς την άνοιξη στη Νότια Ελλάδα και λίγο αργότερα στις άλλες περιοχές. Η σπορά του φυτού πρέπει να γίνεται, όταν η θερμοκρασία του εδάφους είναι 13-16°C, γιατί σε μικρές θερμοκρασίες δυσκολεύεται στο φύτρωμα. Η θερμοκρασία εδάφους συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη του φυτού. Όταν είναι χαμηλή και υπάρχει μεγάλη υγρασία στο έδαφος, αυξάνεται ο κίνδυνος να σαπίσουν οι σπόροι. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη των φυτών είναι στους 22-27°C. Ο βιολογικός κύκλος ολοκληρώνεται με θετικά αποτελέσματα όσο οι θερμοκρασίες είναι μικρότερες από 31°C. Όταν επικρατούν μεγαλύτερες παρατηρείται μείωση της καρπόδεσης και κατ’ επέκταση της παραγωγής.

 

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ποιοτική υπεροχή με πολλές αδυναμίες

Από τα τέλη Απριλίου έχει ξεκινήσει στο οροπέδιο του Δομοκού η σπορά του ξερού φασολιού. Στο οροπέδιο καλλιεργούνται συνολικά 2.500 στρέμματα με όσπρια, από τα οποία τα 500 στρέμματα με ξερά φασόλια. Ο Βασίλης Αράχωβας από την Κορομηλιά Δομοκού είναι νέος αγρότης και καλλιεργεί 60 στρέμματα ξερό φασόλι. Βλέπει με θετικό μάτι την καλλιέργεια του ξερού φασολιού και αναρωτιέται γιατί δεν έχει εξελιχθεί όσο θα έπρεπε. Υπάρχουν προβλήματα στην παραγωγή, όπως δηλώνει ο ίδιος, αλλά «αυτά μπορούν να ξεπεραστούν μέσα από μία καλύτερη οργάνωση των παραγωγών με τη χρήση της τεχνολογίας. Ο τόπος μας μπορεί να παράγει καλής ποιότητας προϊόν και το βλέπουμε στην αγορά, όταν μας το ζητάνε σε τιμές από 1,2 έως 1,5 ευρώ το κιλό».

Διαβάστε ακόμη: Νέες τεχνολογίες στην καλλιέργεια Φασολιού παρμένες από τη φύση

Μεγάλα προβλήματα στη διάθεση των ελληνικών φασολιών προκαλούν οι αθρόες εισαγωγές, σύμφωνα με τον παραγωγό, Θανάση Μακρυγιάννη, από το Βούζι Δομοκού: «Όταν στην αγορά βλέπουμε εισαγόμενα ξερά φασόλια με τιμές κάτω από το 1 ευρώ, τα οποία βαπτίζονται και ελληνικά, είναι λίγο δύσκολο να ανταγωνιζόμαστε με ίσους όρους».

Για μικρές καλλιεργούμενες εκτάσεις από πολλούς παραγωγούς κάνει λόγο ο Χρήστος Κουρούνης από τη Θήβα: «Στην περιοχή μας, μόνο μικροί παραγωγοί ασχολούνται με την καλλιέργεια ξερoύ φασολιού. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών πωλείται απευθείας στους καταναλωτές μαζί με άλλα όσπρια και λιγότερο σε επιχειρήσεις χονδρεμπορίου».

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Από το χωράφι στο ράφι

Για έναν ξεχωριστό τρόπο παραγωγής και διάθεσης των οσπρίων στην αγορά κάνει λόγο στην «Ύπαιθρο Χώρα» ο Δημήτρης Μάλκας, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Οσπρίων και άλλων ειδών διατροφής Καρδίτσας «Ψυχανθός», ο οποίος διακινεί μια μεγάλη ποικιλία οσπρίων και άλλων αγροτικών προϊόντων:

«Οι πρακτικές που εφαρμόζονται στον τομέα των οσπρίων δεν έχουν καμία αναπτυξιακή βάση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα σταδιακά η παραγωγή να συρρικνώνεται και οι καλλιεργητές να βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο. Μέσα από την ομάδα μας προσπαθούμε να αναδείξουμε την ταυτότητα των προϊόντων μας, τα οποία και διαθέτουμε στους καταναλωτές μέσα από μικρά καταστήματα. Με την τυποποίηση και τη συσκευασία των προϊόντων μας και με τη δική μας ταυτότητα καταφέραμε να δώσουμε προστιθέμενη αξία στην παραγωγή μας. Από τα περίπου 1.000 στρέμματα που καλλιεργούμε, στα 350 παράγουμε διάφορες ποικιλίες ξερών οσπρίων (λευκά, μαυρομάτικα, χάντρες κ.ά.). Η μέση τιμή παραγωγού κυμάνθηκε στα 2 ευρώ το κιλό και για τη φετινή περίοδο θα κρατήσουμε τα ίδια στρέμματα».

 

ΦΛΩΡΙΝΑ

Μειωμένες οι εκτάσεις για τους γίγαντες στις Πρέσπες

Με τα πιο μελανά χρώματα περιέγραψε ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φασολοπαραγωγών Εθνικού Δρυμού Πρεσπών «Πελεκάνος», Κωνσταντίνος Ναλμπαντίδης, τη φετινή εικόνα στην καλλιέργεια. Εκτάσεις μειώνονται και χωράφια εγκαταλείπονται, αφού το ασφαλιστικό και φορολογικό, το υψηλό κόστος παραγωγής, καθώς και οι ελληνοποιήσεις των οσπρίων οδηγούν πολλούς αγρότες στην έξοδο από την πρωτογενή παραγωγή.

«Αυτήν τη στιγμή, είμαστε στη διαδικασία της σποράς. Όμως, ο κόσμος είναι πολύ δυσαρεστημένος και απελπισμένος, αφού εδώ, στην εσχατιά της Ελλάδας, έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια πολιτεία που δεν ενδιαφέρεται για τα σοβαρά προβλήματά μας», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Ναλμπαντίδης. Σημειώνει, ταυτόχρονα, ότι τα πρώτα στοιχεία δείχνουν μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, αφού οι παραγωγοί δεν έχουν χρήματα για να πραγματοποιήσουν σωστά τις καλλιεργητικές και φυτοπροστατευτικές φροντίδες. Η σπορά φασολιών δεν έχει ολοκληρωθεί στις Πρέσπες. Νωρίτερα οι παραγωγοί είχαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της ξηρασίας και οι σπορές δεν έγιναν με τον σωστό τρόπο, ενώ τις ημέρες αυτές, με τις έντονες βροχοπτώσεις, δεν μπορούν να μπουν στα χωράφια τους. «Αυτό είναι το τελευταίο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, αφού κάποια στιγμή θα μπούμε στα χωράφια μας. Μιλάμε για την επιβίωσή μας και δεν γνωρίζουμε, εάν θα είμαστε ζωντανοί του χρόνου», καταλήγει.

 

ΔΡΑΜΑ

Συνεχίζεται η σπορά στο Νευροκόπι

Οι κλιματολογικές συνθήκες στο Κάτω Νευροκόπι διαμορφώνουν μεγάλο εύρος θερμοκρασίας το καλοκαίρι, δημιουργείται πλήρης κύκλος των φυτών, άριστη ωρίμανση, με αποτέλεσμα πολύ βραστερά και νόστιμα όσπρια. Ο φασουλοπαραγωγός, μέλος του Συνεταιρισμού Ορεινών Προϊόντων Κάτω Νευροκοπίου, Φώτης Φιλιππίδης, σημειώνει ότι την περσινή παραγωγή δεν κατάφεραν να την πουλήσουν σε καλή τιμή παρά την καλή ποιότητα. Να σημειωθεί ότι οι τοπικές φυλές γίγαντας ελέφαντας και φασόλι πλακέ Νευροκοπίου έχουν χαρακτηριστεί ΠΓΕ.

«Έτυχε χρονιά που πουλήσαμε καθιστό φασόλι προς 1,70/κιλό, γιατί υπήρχε πανελλαδικά έλλειψη και τώρα πωλούνται από 1,10 έως 1,30.»
Ο φασουλοπαραγωγός, Φώτης Φιλιππίδης

Συνεχίζουν τη σπορά που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τη γιορτή Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, όπως έλεγαν οι παλιοί. Τα τελευταία χρόνια, οι παραγωγοί στρέφονται στο καθιστό φασόλι που είναι πιο εμπορικό, ενώ αρκετοί στα γύρω χωριά σπέρνουν παραδοσιακό πλακέ βέργας και γίγαντα που καλλιεργείται στο Νευροκόπι σε μικρότερη έκταση. Ο ίδιος έσπειρε πέρυσι 17 στρέμματα μπαρμπούνια και πλακέ και φέτος θα σπείρει 20. «Έτυχε χρονιά που πουλήσαμε καθιστό φασόλι προς 1,70/κιλό, γιατί υπήρχε πανελλαδικά έλλειψη και τώρα πωλούνται από 1,10 έως 1,30. Είναι οι κανόνες της προσφοράς και της ζήτησης», σημειώνει.

Ο κ. Φιλιππίδης εξηγεί για τους ΠΓΕ γίγαντες ότι έχουν πολύ χειρωνακτική εργασία. «Χρειάζεται σπορά και συγκομιδή με το χέρι. Η καλλιέργειά του είναι ολόκληρη επιστήμη». Ο γίγαντας έχει υψηλότερη τιμή και εξαιρετική διατροφική αξία, αλλά παραμένει μια δύσκολη καλλιέργεια.

Τα μέλη του συνεταιρισμού οργανώνονται σιγά – σιγά, με στόχο, όπως αναφέρει, «να μπορέσουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί». Θεωρεί σημαντικό να γίνει γνωστή στους καταναλωτές η εξαιρετική ποιότητα που έχουν τα ελληνικά φασόλια Νευροκοπίου και να πάρουν τη θέση τους στην αγορά.