Βάσει της ανάλυσης στοιχείων που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη-μέλη το 2015 και το 2016, καθώς και πρόσθετων εκτιμήσεων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA), η Ευρωπαϊκή Ένωση βαίνει ολοταχώς προς την επιθυμητή μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, την αύξηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, αλλά και τη βέλτιστη ενεργειακή απόδοση.
Σε επίπεδο ΕΕ, τα επίσημα στοιχεία για το 2014 δείχνουν ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (GHG) έχουν ήδη μειωθεί πέραν του επιθυμητού στόχου του 20% (μείωση 24% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005), η χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές –ως ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας– αυξάνεται ταχύτερα από ό,τι αρχικά είχε προγραμματιστεί, προκειμένου να φτάσει το 20%, ενώ η κατανάλωση ενέργειας μειώνεται με ρυθμούς που επαρκούν για την επίτευξη του στόχου για το 2020 (μείωση κατά 20% σε σχέση με τις βασικές προβλέψεις). Από την άλλη, οι εκτιμήσεις για το 2015 επιβεβαιώνουν τη γενικότερη τάση στην ΕΕ, παρά την ελαφρά αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παρατηρήθηκαν τη συγκεκριμένη χρονιά. Αυτές οι αυξήσεις έχουν εξήγηση, καθώς ακολούθησαν ένα εξαιρετικά ζεστό 2014, κατά το οποίο οι ποσότητες ενέργειας που χρησιμοποιήθηκαν για τη θέρμανση ήταν ασυνήθιστα χαμηλές, επηρεάζοντας ανάλογα τις σχετικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Στόχοι ESD
Σύμφωνα με την απόφαση περί επιμερισμού των προσπαθειών (ESD), τα κράτη μέλη πρέπει να εκπληρώνουν δεσμευτικούς ετήσιους στόχους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για την περίοδο 2013-2020 σε τομείς που δεν καλύπτονται από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ΣΕΔΕ) της ΕΕ, όπως για παράδειγμα τους τομείς των κατασκευών, των μεταφορών, των αποβλήτων και της γεωργίας.
Ελλάδα
Το 2014, από τα 18 κράτη-μέλη που πέτυχαν να έχουν χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε σχέση με το –έτος βάσης– 2005, μόλις τα οκτώ (Κροατία, Κύπρος, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία και Σουηδία) κατάφεραν να υπερβούν τους στόχους ESD κατά περισσότερες από 10 ποσοστιαίες μονάδες. Η Ελλάδα, μάλιστα, κατέγραψε το εμφατικό -30,39% στις εκπομπές της σε σύγκριση με το 2005, τη στιγμή που ο στόχος ESD είχε οριστεί στο συντηρητικό -7,07% (αντίστοιχα για το 2015, η εκπομπή της χώρας μας διαμορφώθηκε –κατά προσέγγιση– στο -30,22%, έναντι του ESD στόχου -6,56%).
Επιπλέον, σύμφωνα με τις τελευταίες εκθέσεις προόδου που υπεβλήθησαν το 2015, 15 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, αναμένεται να παράγουν περισσότερη ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε σχέση με το προβλεπόμενο, για τουλάχιστον ένα έτος, πριν από το 2020.
Όσο για την ενεργειακή απόδοση, το 2014, 21 κράτη-μέλη είχαν θέσει μειωμένους στόχους κατανάλωσης σε σχέση με τα επίπεδα του 2005. Εξ αυτών, τα 13 είχαν ήδη φτάσει σε χαμηλότερα επίπεδα πρωτογενούς κατανάλωσης ενέργειας σε σύγκριση με τους στόχους τους για το 2020. Η Ελλάδα ήταν και πάλι ανάμεσά τους.
Η γενικότερη εικόνα
Παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία για το σύνολο της ΕΕ, η κατάσταση διαφέρει από χώρα σε χώρα. Το 2014, συνολικά 16 κράτη-μέλη ήταν σε θέση να επιτύχουν τους εθνικούς τους στόχους και στους τρεις βασικούς τομείς. Όμως, αυτός ο αριθμός μειώθηκε σε 15 το 2015. Επίσης, παρόλο που οι ίδιες 27 χώρες με το 2014 φαίνονταν να εκπληρώνουν τους εθνικούς τους στόχους για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και το 2015, ορισμένες εξ αυτών απέκλιναν πλέον από την πορεία προς την εκπλήρωση των στόχων για την ανανεώσιμη ενέργεια και την ενεργειακή απόδοση.
Ακόμα χειρότερα, σύμφωνα με τις απογραφές για το 2013, το 2014 και το 2015, η Μάλτα απέτυχε να περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κάτω από τους ετήσιους στόχους ESD, ενώ βρισκόταν πίσω στους στόχους για την ανανεώσιμη ενέργεια και την κατανάλωση ενέργειας με ορίζοντα το 2020. Ως εκ τούτου, η χώρα πρέπει να εφαρμόσει διατάξεις ευελιξίας στο πλαίσιο της απόφασης περί επιμερισμού των προσπαθειών ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ.
Στην πρωτεύουσα της Μάλτας, Βαλέτα, θα διεξαχθεί μια από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές κλιματικές διασκέψεις της χρονιάς. Το συνέδριο, με τίτλο «Towards a Zero Carbon Economy by 2030», θα πραγματοποιηθεί στις 29 Μαΐου, αποσκοπώντας στον διαμοιρασμό πρακτικών για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος.
