Μπορεί ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας σε ένα διαρκώς αυξανόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον, ωστόσο, όπως αποδεικνύεται με επίσημα στοιχεία, που παρουσιάζει η «ΥΧ», είναι φανερό ότι «πάγωσε» τα χρόνια της κρίσης ελλείψει κεφαλαίων.
Τραπεζικοί παράγοντες εκτιμούν ότι τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης των επενδύσεων σε πάγια κεφάλαια (όπως μηχανικός εξοπλισμός, μέσα καλλιέργειας) θα γίνουν ορατά στα τέλη του τρέχοντος έτους. Από τον επόμενο χρόνο, θα μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστικό εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα λόγω των εκταμιεύσεων πόρων από το νέο ΠΑΑ, το οποίο «άνοιξε» στα τέλη του 2016.
Ο ίδιος παράγοντας εφιστά την προσοχή, τονίζοντας την ανάγκη της ορθής κατεύθυνσης των πόρων, δηλαδή της αξιοποίησής τους στον μέγιστο βαθμό, προς αποφυγή των φαινομένων που είδαμε στο παρελθόν, και συγκεκριμένα της κάλυψης αναγκών που δεν είχαν καμία σχέση με τον αγροτικό τομέα.
Η πορεία έως το 2007
Τα κοινοτικά κονδύλια είναι επιβεβαιωμένο ότι τροφοδοτούν την ανάπτυξη. Ιδιαίτερα αισθητό είναι το ποσοστό αύξησης κατά τα έτη 1997, 1999, 2003 και 2007, αφού:
Τα έτη 1997 και 1999 είχαμε την εφαρμογή του πακέτου Ντελόρ, Β΄ ΚΠΣ 1994-1999, που έδινε έμφαση στην ανάπτυξη της περιφέρειας.
Το 2003 είχαμε την εφαρμογή του Γ΄ ΚΠΣ, με τα 13 περιφερειακά επιχειρησιακά προγράµµατα και κατά την προετοιµασία της χώρας για τη διεξαγωγή των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004.
Το 2007 είχαμε τον πρώτο χρόνο εφαρµογής του Δ΄ ΚΠΣ, το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ), που, επίσης, έδωσε µεγάλη έµφαση στην ανάπτυξη της περιφέρειας, που απορρόφησε το 82% των συνολικών πόρων.
Τράπεζα της Ελλάδος
Από σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος προκύπτει ότι οι επενδύσεις σε πάγια κεφάλαια ακολουθούν ανοδική πορεία κατά τις περιόδους εκταμίευσης των κοινοτικών επιδοτήσεων. Τις χρονικές περιόδους 1995-2000 και 2001-2007 σημειώθηκε υψηλός μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου. Ο ρυθμός αύξησης ήταν υπερδιπλάσιος της Ευρώπης, της ευρωζώνης και των μεσογειακών χωρών. Από το 2008 και μέχρι το 2014, που έτρεχε το προηγούμενο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, διαπιστώθηκε αναστροφή και είχαμε πλέον αρνητικό πρόσημο, το οποίο υπερέβη τους μέσους αρνητικούς ρυθμούς που παρατηρούνταν σε Ευρώπη, ευρωζώνη και, κυρίως, στις μεσογειακές χώρες. Εντούτοις, η πτώση ήταν χαμηλότερη από εκείνη που αφορούσε το σύνολο της οικονομίας, γεγονός που επιβεβαιώνει τη δυναμική του αγροτικού τομέα. Συγκεκριμένα:
1. Την περίοδο 1995-2000 ο μέσος ρυθμός αύξησης των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου στον πρωτογενή τομέα ήταν 10,6% –υψηλότερο του 8,9% που αφορούσε το σύνολο της οικονομίας.
2. Παρέμεινε υψηλός κατά την επόμενη χρονική περίοδο 2001-2007, αν και αισθητά χαμηλότερος στο 5,7% – χαμηλότερος και εκείνου που αφορούσε το σύνολο της οικονομίας και ήταν 6,3%.
Η χρηµατοδοτική πολιτική της ΕΕ επέδρασε πολύ θετικά στις επενδύσεις του πρωτογενούς τοµέα ιδιαίτερα κατά το διάστηµα 1995-2000, αλλά και το διάστηµα 2001-2007, κατά το οποίο οι επενδύσεις, αν και αυξάνονταν µε επιβραδυνόµενο ρυθµό, βρίσκονταν σε σηµαντικά υψηλό επίπεδο.
Tο 2008
Η εικόνα αντιστράφηκε τελείως την περίοδο της κρίσης, 2008-2014, κατά την οποία ο ετήσιος µέσος ρυθµός µεταβολής υποχώρησε στο -12,5%, ενώ ο ρυθµός για το σύνολο της οικονοµίας ακόµη χαµηλότερα, στο -15,2%. Το 2008 ήταν το τελευταίο, µέχρι στιγµής, έτος κατά το οποίο παρουσιάστηκε σηµαντική αύξηση των επενδύσεων στον αγροτικό τοµέα, όταν σε επίπεδο συνόλου οικονοµίας οι επενδύσεις έχουν ήδη µειωθεί αισθητά (έναντι αυξήσεων τα δύο προηγούµενα έτη 2006 και 2007, προφανώς λόγω της σηµαντικής οικοδοµικής δραστηριότητας κυρίως στον τοµέα των κατοικιών).
Παρατηρείται ότι κατά τα ίδια χρονικά διαστήµατα ο µέσος όρος των συνεξεταζόµενων χωρών της Ευρώπης, της ευρωζώνης και της Μεσογείου ακολουθούσε την ίδια γενική τάση (υψηλοί θετικοί ρυθµοί µεταβολής το πρώτο εξεταζόµενο διάστηµα, αισθητά χαµηλότεροι, αλλά και πάλι θετικοί, κατά το επόµενο, έντονα αρνητικοί κατά το διάστηµα της κρίσης), σε ένα επίπεδο όµως που υπολείπεται αισθητά εκείνου της Ελλάδας.
Ως ποσοστό επί του συνόλου των ακαθάριστων επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου, οι επενδύσεις στον πρωτογενή τοµέα ανήλθαν κατά µέσο όρο στο 3,4% την πενταετία 1995-2000 και 3,5% κατά το διάστηµα 2001-2007, επίπεδο που, κατά το διάστηµα της κρίσης 2008-2014 όχι απλώς διατηρήθηκε, αλλά και αυξήθηκε αισθητά σε 4,6%.
