1ο Συνέδριο Εθνικού Αγροτικού Δικτύου: Η καινοτομία συναντά τον αγροτικό χώρο

Η καινοτομία συναντά τον αγροτικό χώρο

Η Παρουσίαση του Μέτρου 16 του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020 ήταν το αντικείμενο του 1ου Συνεδρίου του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου, με θέμα τη «Δικτύωση για την προώθηση της καινοτομίας στον αγροτικό χώρο», που πραγματοποιήθηκε στις 21 και 22 Νοεμβρίου, στην Αθήνα. Κύριοι στόχοι του μέτρου είναι: η εφαρμογή νέων καινοτομιών, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων στην πρωτογενή παραγωγή, καθώς και στον τομέα των τροφίμων (των τοπικών –κυρίως– προϊόντων) και η αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής, που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Κατά την έναρξη του συνεδρίου, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου, τόνισε: « Η καινοτομία είναι πάντα ό,τι πιο δυναμικό, αυτό που μπορεί να κινητοποιήσει μια χώρα  σε υψηλά επίπεδα ανάπτυξης».

Ο Γιάννης Τσιρώνης, αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, επεσήμανε «τις δυνατότητες που έχει σήμερα ο αγρότης, ακόμη και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή της Ελλάδας, να ακούει το σφυγμό της αγοράς». Χαιρετισμούς, επίσης, απηύθυναν και ο γενικός γραμματέας Βιομηχανίας, Στρατής Ζαφείρης, ο  γενικός γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, Θωμάς Μαλούτας, ο πρόεδρος του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Γεώργιος Καρέτσος και ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, Σπυρίδων Μάμαλης.

Κομβικής σημασίας ήταν τα τρία εργαστήρια που έλαβαν χώρα την πρώτη ημέρα του συνεδρίου. Στα συγκεκριμένα εργαστήρια, συζητήθηκαν τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός τομέας και η αναγκαιότητα επίλυσής τους, μέσω καινοτομιών.

Ειδικότερα, το 1ο εργαστήριο, με θέμα «καινοτομία και μείωση του κόστους των εισροών στη γεωργία», οι ομιλητές συζήτησαν διεξοδικά για θέματα όπως η ευφυής γεωργία, η γενετική βελτίωση των ζώων, η βελτίωση των ποικιλιών, η άρδευση, η φυτοπροστασία. Ας σημειωθεί ότι μόνο στο πρώτο εργαστήριο συμμετείχαν εκπρόσωποι αγροτών.

Το 2ο εργαστήριο που διεξήχθη, με θέμα «καινοτομία και προστιθέμενη αξία των αγροδιατροφικών προϊόντων», εστίασε στην αναγκαιότητα συμπράξεων καινοτομίας, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της αγοράς με προϊόντα προστιθέμενης αξίας, με στόχο μία σχέση μεταξύ παραγωγού καταναλωτή από την οποία θα επωφελούνται και οι δύο.

Στο 3ο εργαστήριο, συζητήθηκε το θέμα «καινοτομία και τοπική ανάπτυξη», όπου δόθηκε έμφαση στο πώς θα γίνει εφικτό να εντοπιστούν οι καινοτομίες σε τοπικό επίπεδο και –στη συνέχεια– να αναγνωριστούν, ώστε να συμβάλουν στην ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασαν ομιλίες που μετέφεραν την εμπειρία από προγράμματα Επιχειρησιακών Ομάδων, τα οποία έχουν διεξαχθεί στην Κύπρο, στην Ιρλανδία, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στη Γαλλία, καταδεικνύοντας ότι η καινοτομία είναι αποτέλεσμα σύμπραξης πολλών φορέων. Ξεχώρισαν, επίσης, παρουσιάσεις όπως η εφαρμογή των προγράμματων Agri-Spin και SmartAKIS, τα οποία έχουν παρουσιαστεί αναλυτικά από την «ΥΧ» στο παρελθόν, καινοτόμες εφαρμογές στην ελαιοκαλλιέργεια, στη ζωική παραγωγή και στην παραγωγή καινοτόμων σνακ υψηλής διατροφικής αξίας. Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε σε ζητήματα για την ιχνηλασιμότητα, σε προϊόντα όπως η πατάτα, και στη γεωργία ακριβείας στην αμπελοκαλλιέργεια και σε άλλες ετήσιες καλλιέργειες.

Ποιοι είναι οι Διαμεσολαβητές Καινοτομίας (Innovation Brokers) και πώς πρέπει να αξιοποιηθεί το μέτρο 16

Η καινοτομία συναντά τον αγροτικό χώρο
Στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , Inge Van Oost,

Η  κεντρική ομιλήτρια του συνεδρίου και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , Inge Van Oost, παρουσίασε τις ορθές πρακτικές αξιοποίησης του μέτρου 16. Στα πλαίσια της ομιλίας της αναφέρθηκε σε παραδείγματα καινοτομίας που έχουν επιτευχθεί από Επιχειρησιακές Ομάδες και τόνισε τη σημασία του ρόλου του  Innovation Broker (Διαμεσολαβητής Καινοτομίας). Σύμφωνα με την κα Inge Van Oost (αναλυτική συνέντευξη της οποίας θα βρείτε στη σελ ..), οι Innovation Brokers, είναι καθοριστικοί παίκτες σε χώρες που έχουν έλλειψη υποδομών, προκειμένου να  εφαρμοστεί η καινοτομία, ενώ ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένας Innovation Broker. Συγκεκριμένα, είναι απαραίτητο να διασυνδέει σημαντικά πρόσωπα και να μεσολαβεί όπου χρειάζεται προκειμένου να πετύχει τον καλύτερο συμβιβασμό. Επίσης, στοιχείο του πρέπει να τον διέπει είναι η ευρηματικότητα και η διαλλακτικότητα όπως και η παρακίνηση και υποστήριξη της διαδικασίας μεταξύ των εμπλεκομένων και η βοήθεια για τη βελτίωση της αλληλεπίδρασης.

Τέλος, αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα υλοποίησης Επιχειρησιακών Ομάδων που θα φέρουν προστιθέμενη αξία στον αγροτικό χώρο και δε θα επαναλάβουν αποτυχημένες πρακτικές του παρελθόντος.

Για το ίδιο θέμα, ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αλέξανδρος Κουτσούρης προσέθεσε ότι ο Διαμεσολαβητής Καινοτομίας οφείλει να συμβάλλει στην ανάπτυξη του κοινού οράματος. 

Τα συμπεράσματα παρουσιάστηκαν από τον συντονιστή του Συνεδρίου, Γ.Γ. Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χαράλαμπο Κασίμη.

Η καινοτομία συναντά τον αγροτικό χώρο
γ.γ. Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χαράλαμπος Κασίμης

Χαράλαμπος Κασίμης: «Εντυπωσιακή η συμμετοχή»

Για την τελική αποτίμηση του Συνεδρίου καινοτομίας και τα επόμενα βήματα που έχουν σχεδιαστεί, μίλησε στην «ΥΧ» ο Συντονιστής του Συνεδρίου, γενικός γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, Χαράλαμπος Κασίμης

«Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την επιτυχία που είχε το διήμερο Συνέδριο του Εθνικού Αγροτικού Δικτύου του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, που στόχευε στην ενημέρωση και ανταλλαγή απόψεων σχετικά με την υλοποίηση του Μέτρου 16 ‘’Συνεργασία’’. Είμαστε ικανοποιημένοι τόσο από την συμμετοχή όσο και από την ποιότητα των εισηγήσεων, του διαλόγου και του προβληματισμού που αναπτύχθηκε.

Η συμμετοχή της ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας, αλλά και των επαγγελματικών και παραγωγικών φορέων, που συνδέονται με τον αγροδιατροφικό τομέα, ήταν πράγματι εντυπωσιακή, γεγονός που καταδεικνύει το ενδιαφέρον για τη συνεργασία και την αξιοποίηση της καινοτομίας.

Αξίζουν αναφοράς οι κύριες διαπιστώσεις του διημέρου. Σημειώνεται:

  • Η γεφύρωση του χάσματος επικοινωνίας μεταξύ παραγωγών και ερευνητικής κοινότητας κρίνεται αναγκαία, ώστε να αξιοποιηθούν τα ερευνητικά αποτελέσματα και να αναζητηθούν αποτελεσματικές λύσεις στα προβλήματα και στις ανάγκες των παραγωγών.
  • Η ενδυνάμωση των σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών κρίκων της αγροεφοδιαστικής αλυσίδας θα πρέπει να ενθαρρυνθεί, προκειμένου να οικοδομηθούν σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης και συνεργασίας.
  • Η υποστήριξη για τη σύσταση και λειτουργία των Επιχειρησιακών Ομάδων, με τη βοήθεια διαμεσολαβητών (Innovation Brokers) και υποστηρικτικών υπηρεσιών για την καινοτομία, αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την υλοποίηση του Μέτρου.
  • Η διαμόρφωση σαφών κανόνων για την επιλογή και χρηματοδότηση των Επιχειρησιακών Ομάδων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πόροι του ΠΑΑ θα κατευθυνθούν και θα αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
  • Ο ρόλος της δικτύωσης κρίνεται κομβικός στην ανάπτυξη, υιοθέτηση και διάδοση της καινοτομίας, με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχονται από το Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για τη Γεωργία, αλλά και από το Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο.

Θα συνεχίσουμε την προετοιμασία του Μέτρου με πρωτοβουλίες αφενός πιο εξειδικευμένες ανά τομέα και προϊόν, αφετέρου πιο αποκεντρωμένες».

Η καινοτομία συναντά τον αγροτικό χώροΣτρατής Ζαφείρης: «Να συνδέσουμε την έρευνα με την παραγωγή»

Σε αποκλειστικές δηλώσεις του στην «ΥΧ», ο γενικός γραμματέας Βιομηχανίας, Στρατής Ζαφείρης αναφέρθηκε στην αποφυγή λαθών του παρελθόντος και στις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν, ώστε να μπορέσει ο αγροδιατροφικός τομέας να παρακολουθήσει την καινοτομία, που άλλες χώρες έχουν –ήδη– καταφέρει να ενσωματώσουν. Συγκεκριμένα, ανέφερε:

«Ο στόχος για την ανάπτυξη είναι να παράγουμε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η παγκόσμια εμπειρία μας έδειξε ότι αυτό επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους: πρώτον, με την ενσωμάτωση της νέας γνώσης και καινοτομίας στο προϊόν. Δεύτερον, με τον καλό σχεδιασμό του προϊόντος. Τρίτον, είναι αναγκαίο να δούμε το θέμα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Εκεί, λοιπόν, πρέπει να αναπτυχθεί επιχειρηματικότητα, εκεί έχουμε κενά. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να βρούμε τον τρόπο που τα δύο συστήματα, το ερευνητικό και το παραγωγικό, θα επικοινωνήσουν μεταξύ τους και το προϊόν της έρευνας θα γίνει προϊόν βιομηχανικό, αγροτικό. Αυτό συνιστά την αλυσίδα αξίας. Στη διαδικασία αυτή, ο ρόλος του καθενός είναι διακριτός. Το κράτος έχει έναν ρόλο ρυθμιστικό και ο ιδιωτικός τομέας έχει τον ρόλο της παραγωγής. Με αυτή την προσέγγιση προσπαθούμε να αναστήσουμε τον κλάδο του μεταξιού, για παράδειγμα, να βελτιώσουμε την παραγωγή και να τη συνδέσουμε με τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και του έτοιμου ενδύματος. Σε αυτήν τη λογική, γίνεται και η προσέγγιση ανάπτυξης του ελληνικού φαρμάκου, με βάση τις ενεργές ουσίες, τις οποίες παράγουν τα φαρμακευτικά φυτά, που μπορούν να αξιοποιηθούν από την βιομηχανική παραγωγή».

Ο Στρ. Ζαφείρης σχολίασε, επίσης, την τοποθέτηση στελεχών της ΕΕ για την αναγκαιότητα των Διαμεσολαβητών Καινοτομίας, σε χώρες όπως η Ελλάδα.

 «Έχουμε δύο συστήματα, το ένα είναι το ερευνητικό και το άλλο είναι το παραγωγικό. Το ερευνητικό, επειδή γίνεται σε κρατικά ινστιτούτα, δεν διαθέτει την εξωστρέφεια, ώστε η έρευνα η οποία δεν είναι στοχευμένη να πάει να ενσωματωθεί σε προϊόν. Από την άλλη μεριά, οι παραγωγοί μας είναι μικρά μεγέθη. Υπάρχει, λοιπόν, ένα κενό. Χρειάζεται η ενδιάμεση επιχειρηματικότητα, οι innovation brokers, που είναι εκείνοι οι οποίοι θα συνδέσουν το ένα κομμάτι με το άλλο. Επιπλέον, υπάρχουν και θεσμικά προβλήματα. Πρέπει να γίνουν κάποιες θεσμικές αλλαγές, ούτως ώστε να μπορέσουμε να αναπτύξουμε, να ξεπεράσουμε προβλήματα που υπάρχουν».