Στα περισσότερα χωράφια έχει ήδη πέσει ο σπόρος του ηλίανθου. Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, μαζί με τους νομούς Θεσσαλονίκης και Σερρών στην Κεντρική Μακεδονία, συγκεντρώνουν σχεδόν το σύνολο των εκτάσεων της χώρας. Αυτές, ανέρχονται την τελευταία διετία σε περίπου 800.000 στρέμματα (770.000 στρέμματα το 2017 βάσει ΟΣΔΕ). Αν και είναι νωρίς για εκτιμήσεις, η τάση που διαφαίνεται είναι για μικρή πτώση της καλλιέργειας -και φέτος. Οι σταθερές τιμές στις συμβάσεις που κλείνουν οι αγρότες με τα εργοστάσια παραγωγής βιοντίζελ αποτελούν, πάντως, πόλο έλξης για πολλούς παραγωγούς.

Για μια μέτρια προς ικανοποιητική χρονιά μας μίλησαν για το 2017 οι παραγωγοί, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις οι ψηλές θερμοκρασίες, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, δεν βοήθησαν την ανάπτυξη του φυτού. Όπως ανέφερε ο Κώστας Δαλάτσης, παραγωγός από την Ξάνθη: «Ένας μέσος όρος που κινήθηκαν τα χωράφια στον νομό μας ήταν τα 290 κιλά/στρέμμα, ωστόσο στα ποτιστικά είδαμε και χωράφια με 400 κιλά. Η ξηρασία και το μελτέμι δε βοήθησαν πολύ το φυτό».

Εξαίρεση αποτελεί η Ορεστιάδα, όπου η σπορά, λόγω των παρατεταμένων βροχοπτώσεων ξεκίνησε πριν από λίγες ημέρες και αναμένεται να ολοκληρωθεί μετά τα τέλη Απριλίου. Όπως ανέφερε ο προϊστάμενος του γεωτεχνικού τμήματος του ΑΣ Δημητριακών Ορεστιάδας «Η Ένωση», Σάκης Κουτουκίδης, «είχαμε πάρα πολλές βροχές και τα χωράφια δεν ήταν έτοιμα. Είχαν πολλά χόρτα και οι παραγωγοί έπρεπε να τα ραντίσουν για να τα δουλέψουν. Πέρσι, ανάλογα με τον παραγωγό και το χωράφι, η μέση απόδοση στα ξηρικά κυμάνθηκε στα 180 κιλά/στρέμμα και στα ποτιστικά γύρω στα 350. Άλλωστε, αν δενν βγάλεις πάνω από 150 κιλά, δεν συμφέρει να σπείρεις ηλιόσπορο. Για τα ποτιστικά, θέλεις η καλλιέργεια σου δώσει από 300 κιλά και πάνω, γιατί θα ρίξεις περισσότερα χρήματα σε γεωργικά εφόδια».

Δέλεαρ το χαμηλό κόστος, μικρές οι απαιτήσεις σε νερό

Σε χαμηλότερο κόστος παραγωγής για τον ηλίανθο από το καλαμπόκι και το βαμβάκι, αναφέρεται ο γεωπόνος του Συνεταιρισμού Αγροτών Θεσσαλίας, «ΘΕΣγη», Βασίλης Τσιανάκας, κάτι που τον καθιστά καλή λύση για ορισμένες περιοχές που δεν έχουν πολλά νερά. «Ακόμα είμαστε στην αρχή και φέτος θα φυτευτούν για πρώτη φορά περισσότερα από 1.000 στρέμματα από τους παραγωγούς μας. Στόχος μας είναι να ξεπεράσουμε σε απόδοση τα 300 στρέμματα/κιλό, ώστε να δούμε αν αξίζει να το τρέξουμε αργότερα σε ευρύτερη κλίμακα».

Προς την ίδια κατεύθυνση κόστους – οφέλους κινήθηκε και ο Πρόεδρος του ΑΣ Εορδαίας, Δαμιανός Παπαδόπουλος. «Πέρσι η χρονιά ήταν αρκετά ικανοποιητική, καθώς στα ποτιστικά χωράφια οι παραγωγοί έπιασαν σε πολλές περιπτώσεις 350-400 κιλά/στρέμμα. Αν πιάσεις αυτές τις αποδόσεις, η καλλιέργεια θα σου αφήσει ένα ικανοποιητικό κέρδος, γύρω στα 40-50 ευρώ. Χρειάζονται βέβαια το λιγότερο 3-4 ποτίσματα για να έχεις αυτή την παραγωγή». Πολύς κόσμος στράφηκε στον ηλίανθο τα τελευταία χρόνια, καθώς το καλαμπόκι δεν πάει καλά. Μπορώ να σας πω ότι στο νομό Κοζάνης θα μπουν και φέτος αρκετές χιλιάδες στρέμματα. Τη δική του εκδοχή ως προς τις περσινές στρεμματικές αποδόσεις και το κόστος παραγωγής έδωσε ο γεωπόνος της ΕΑΣ Βισαλτίας, Αθανάσιος Τσιακίρης: «Το πρόβλημα είναι ότι στις εκτάσεις με τα ξηρικά χωράφια οι αποδόσεις ήταν πολύ κακές, ακόμα και κάτω από τα 100 κιλά. Στα ποτιστικά ήμασταν γύρω στα 300-350 κιλά.

Εν αναμονή του περιορισμού των βιοκαυσίμων πρώτης γενιάς από την ΕΕ

«Το 2017 ήταν μια τυπική χρονιά για τον ηλίανθο, από άποψης αποδόσεων», δήλωσε στην «ΥΧ» ο Κώστας Αναστόπουλος, προϊστάμενος του τμήματος βιομηχανικών φυτών στη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας του ΥΠΑΑΤ. Ο ίδιος έδωσε μια σημαντική διάσταση για τις προοπτικές της καλλιέργειας μετά το 2020, όταν θα έχει εφαρμοστεί ο περιορισμός των καλλιεργειών που παράγουν βιοκαύσιμα «1ης γενιάς»: «Με τα καινούρια δεδομένα που διαμορφώνονται στην ΕΕ για τη δεκαετία 2020-2030, το μέλλον της 1ης γενιάς βιοκαυσίμων είναι φθίνον. Εμείς προσπαθούμε σαν χώρα να πάμε όσο το δυνατόν αργότερα τον έλεγχο και τη μείωση που αναμένεται να επιβληθεί, καθώς όχι μόνο δεν διαθέτουμε τις υποδομές για να περάσουμε στη 2η γενιά, αλλά ακόμα δεν έχουν αποσβεστεί οι υπάρχουσες υποδομές». Σε ερώτησή μας γιατί χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία διαθέτουν πολλαπλάσιες εκτάσεις ηλίανθου σε σχέση με την Ελλάδα, ο κ. Αναστόπουλος ανέφερε ότι σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες «ξεκινήσαμε αργά, μπήκαμε το 2006 στην καλλιέργεια. Πάντως, από το μηδέν φτάσαμε στο 1 εκατομμύριο στρέμματα μέσα σε λίγα χρόνια».

Η εξέλιξη των εκτάσεων ηλίανθου πανευρωπαϊκά μέσα σε μία δεκαετία

Έτος

Ρουμανία

Βουλγαρία

Τουρκία

Ουγγαρία

Ισπανία

Γαλλία

Ελλάδα

2007

8.359.000

5.550.000

5.129.000

6.090.000

5.186.000

140.580

2017

11.659.000

8.170.000

7.800.000

7.041.600

7.163.300

5.783.000

850.600

Πηγή: Eurostat. Οι τιμές είναι σε στρέμματα.

Οι κύριες Περιφερειακές Ενότητες καλλιέργειας ηλίανθου πανελλαδικά

Περιφερειακή Ενότητα

Έκταση σε στρέμματα (2015)

Έκταση σε στρέμματα (2014)

Έβρου

428.676

325.721

Θεσσαλονίκης

253.222

52.359

Ξάνθης

93.515

84.459

Σερρών

130.346

115.709

Καβάλας

28.677

27.853

Δράμας

61.825

57.025

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ (τιμές σε στρ.)