Κατανοώντας τις έννοιες τις κοινωνικής οικονομίας, μια ομάδα πολιτών με έδρα τα Ιωάννινα, ίδρυσαν, το 2008, το Δίκτυο ΚΑΠΑ (Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης) με στόχο την ανάδειξη, διάδοση και εφαρμογή των πρακτικών της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας. Μέσα από την ενημέρωση, την πληροφόρηση, την καλλιέργεια του συνεταιριστικού πνεύματος και της συνεταιριστικής παιδείας, ανοίγουν έναν δίαυλο επικοινωνίας με άλλες ομάδες σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, για την προώθηση της ιδέας του συνεργατισμού. Από τον Σεπτέμβριο του 2016, το Δίκτυο ΚΑΠΑ έγινε το 292ο μέλος της ICA (Διεθνής Συνεταιριστική Συμμαχία). Η «ΥΧ» συνομίλησε με τον υπεύθυνο της ομάδας του Δικτύου ΚΑΠΑ, Λουκά Μπρέχα, για την μέχρι τώρα πορεία, τους στόχους αλλά και τις δράσεις αυτής της προσπάθειας.
«Βλέποντας αυτή την κατάσταση στην κοινωνία και την οικονομία της χώρας μας, κάναμε ένα βήμα στη λογική του αυτονόητου, δηλαδή να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και μέσα από τις ιδέες, τις αρχές και τις αξίες του συνεργατισμού και να πορευτούμε μέσα στην κοινωνία. Μετά από γόνιμο διάλογο, προχωρήσαμε στην ίδρυση του Δικτύου ΚΑΠΑ. Η ενέργειά μας αυτή αποσκοπεί στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των δημόσιων αρχών, των επιχειρηματιών και της κοινωνίας των πολιτών για την Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία και στη δημιουργία επιχειρήσεων σύμφωνα με το μοντέλο της κοινωνικής οικονομίας, όπως των συνεταιριστικών επιχειρήσεων που βασίζονται στις συνεταιριστικές αρχές και αξίες της Διεθνούς Συνεταιριστικής Ένωσης (ICA) των 800.000.000 μελών παγκοσμίως και των 160.000.000 μελών στην Ευρώπη (1 στους 3). Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Περιφερειακής Ανάπτυξης. Με την πρακτική μας αυτή μπορούμε να συμβάλλουμε στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας μας, ακολουθώντας τις ενδεδειγμένες μεθόδους της Κοινωνικής Οικονομίας ή του τομέα της Αλληλέγγυας Οικονομίας ως τον τρίτο τομέα της Οικονομίας».
Εστιάζοντας στο διεθνές συνεταιριστικό κίνημα, ο κ. Μπρέχας μίλησε για τον ρόλο του συνεργατισμού σε όλο τον κόσμο:
«H Διεθνής Συνεταιριστική Οικονομία αποτελεί ένα κοινωνικοοικονομικό μοντέλο στην αιχμή της Κοινωνικής Οικονομίας, το οποίο συνδυάζει την επιχειρηματικότητα του ιδιωτικού τομέα με τα οφέλη του δημοσίου τομέα. Αυτή την περίοδο, όπου ο τόπος μας διανύει μια μεγάλη κοινωνικοοικονομική κρίση, η εξεύρεση πόρων για την πρόσβαση σε δημόσια αγαθά και υπηρεσίες και η καταπολέμηση της ανεργίας αποτελούν μια επιτακτική ανάγκη, η οποία εάν δεν ικανοποιηθεί, θα οδηγήσει περαιτέρω στην αποδόμηση της κοινωνικής συνοχής και θα θέσει σε κίνδυνο την επιβίωσή μας. Μια λύση μπορεί να δώσει το διεθνές συνεταιριστικό μοντέλο, ένα μοντέλο διαφορετικό από το αυτοσχέδιο συνεταιριστικό μοντέλο που εφαρμόζεται στον τόπο μας. Το διεθνές συνεταιριστικό μοντέλο παράγει κέρδη και είναι ανταγωνιστικό όπως ο ιδιωτικός τομέας, αλλά αυτά τα κέρδη τα αφιερώνει για την κάλυψη των οικονομικών, πολιτιστικών, κοινωνικών αναγκών των πολιτών, όπως ο δημόσιος τομέας. Σε περιόδους κρίσης, τα κέρδη περασμένων καλών οικονομικών εποχών στηρίζουν τη λειτουργία του συνεταιρισμού και των μελών τους, όπως πράττει κάθε οικογένεια η οποία αποταμιεύει για τις δύσκολες εποχές».
Αυτή τη στιγμή, ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, 160 εκατομμύρια στην Ευρώπη, εξασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Γιατί όχι και εμείς;»
Αναφερόμενος στους στόχους του δικτύου και τα επόμενα βήματα, ο κ. Μπρέχας εξήρε τις δυνατότητες του καταναλωτικού κινήματος και τον ρόλο του στην τοπική ανάπτυξη.
«Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί είναι παντοπωλεία, των οποίων ιδιοκτήτες είναι οι ίδιοι οι καταναλωτές (πελάτες) και έτσι, έχοντας διπλό ρόλο, πωλούν τα προϊόντα τους σε τιμές μόνο για την κάλυψη των λειτουργικών τους εξόδων και τη χρηματοδότηση ταμείων για την κάλυψη κοινών αναγκών, χωρίς να επιδιώκουν ατομικό οικονομικό όφελος. Ο βιώσιμος κύκλος εργασιών εξασφαλίζεται από τα αφοσιωμένα μέλη-ιδιοκτήτες-πελάτες που ψωνίζουν από τον συνεταιρισμό τους. Οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί μπορούν να στηρίξουν την τοπική παραγωγή, δημιουργώντας μια αγορά στην οποία θα έχουν πρόσβαση οι αγρότες μας, χωρίς να απαιτείται να πληρώσουν ενοίκιο ραφιού, όπως συνηθίζεται στις αλυσίδες πολυεθνικών σούπερ μάρκετ. Το κόστος ενοικίου ραφιού το πληρώνει εν τέλει ο τελικός χρήστης, όπως πληρώνει και το επιδιωκόμενο κέρδος του επενδυτή που προστίθεται στην τελική τιμή. Αντίθετα, τα μέλη-ιδιοκτήτες-πελάτες των καταναλωτικών συνεταιρισμών δεν επιδιώκουν επενδυτικό κέρδος, αλλά φτηνότερα τρόφιμα».
Κλείνοντας ο κ. Μπρέχας έθεσε το ερώτημα “γιατί όχι και εμείς;”, μέσα από τη συνεργασία με το διεθνές συνεταιριστικό κίνημα.
«Για την προώθηση της Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης, μπορούμε να συνεργαστούμε με την Οργάνωση Κορυφής Συνεταιρισμών Ευρώπης (Cooperatives Europe). Για την ίδρυση του καταναλωτικού συνεταιρισμού και τις προμήθειες τυποποιημένων προϊόντων από το ευρωπαϊκό συνεταιριστικό δίκτυο προμηθειών παράλληλα με την τοπική παραγωγή, μπορούμε να συνεργαστούμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτικών Συνεταιρισμών (Euro Coop). Με τους συνεταιρισμούς ως οργανώσεις που διέπονται από τις αξίες της αυτοβοήθειας και της αλληλεγγύης, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, 160 εκατομμύρια στην Ευρώπη, εξασφαλίζουν την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Γιατί όχι και εμείς;».
Ο ρόλος των αγροτών και της τοπικής αυτοδιοίκησης
Η πρόσβαση των τοπικών παραγωγών στους καταναλωτικούς συνεταιρισμούς εξασφαλίζει καλύτερη τιμή για τον καταναλωτή αλλά και καλύτερη τιμή πώλησης για τους αγρότες. Με την εξασφάλιση αγοράς, νέες θέσεις εργασίας μπορούν να προστεθούν στον αγροτικό τομέα. Οι αγροτικοί και καταναλωτικοί συνεταιρισμοί, με τη διάθεση των κοινών αποθεματικών ταμείων τους, μπορούν να στηρίξουν τη δημιουργία συνεταιριστικών μονάδων μεταποίησης τροφίμων, κλείνοντας τον κύκλο από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας για πολλά εμπλεκόμενα με τη μεταποίηση επαγγέλματα. Ο δήμος μπορεί να συμμετάσχει στους συνεταιρισμούς, παραχωρώντας χώρους και εκτάσεις, υπό τον όρο ότι μέρος των εσόδων των κοινών ταμείων των συνεταιρισμών θα δίδονται για τη στήριξη του Κοινωνικού Παντοπωλείου και άλλων κοινωφελών υπηρεσιών για τους πολίτες, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ (Έκθεση Γενικού Γραμματέα Ban Ki-moon, «Οι συνεταιρισμοί στην κοινωνική ανάπτυξη A/64/132»), οι συνεταιρισμοί όχι μόνο αποδείχθηκαν βιώσιμοι στην τρέχουσα κοινωνικοοικονομική κρίση, αλλά αύξησαν τον κύκλο εργασιών τους. Αντίστοιχα, η έκθεση του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ILO) «Απαντήσεις για την Παγκόσμια Οικονομική Κρίση – Η Ανθεκτικότητα του Συνεταιριστικού Επιχειρηματικού Μοντέλου σε Περιόδους Κρίσης», αναφέρεται και στις παλαιότερες οικονομικές κρίσεις, όπου οι συνεταιριστικές επιχειρήσεις ήκμασαν και στήριξαν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών, επιφέροντας διπλά οφέλη, σύμφωνα με τον ρόλο που διαδραματίζουν, κοινωνικό και επιχειρηματικό.
