Το νησί της Μεγαλόχαρης είναι ο μεγαλύτερος προσκυνηματικός προορισμός του ελληνισμού & των απανταχού χριστιανών.
Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Τήνου ασχολείται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία και την αλιεία, γεγονός που έχει επηρεάσει την κουζίνα του νησιού. Οι νοικοκυρές φτιαχνουν συνταγές με τοπικά αγνά υλικά που παράγονται στο νησί.
Στην πόλη τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά υπάρχουν στη λαϊκή αγορά που γίνεται κάθε μέρα στην Παλλάδα, ανάμεσα στο νέο και το παλιό λιμάνι. Η Τήνος κρύβει γευστικά μυστικά για λίγους. Ένα τέτοιο είδος είναι η μικρή, σφιχτή αγκινάρα που φυτρώνει στην ανεμοδαρμένη Τήνο και δίνει τη νόστιμη αγκιναρόπιτα και δεκάδες άλλες παραλλαγές μαγειρέματος. Η φημισμένη αγκινάρα, η λιαστή ντομάτα, η κάππαρη, αγκινάρες ομελέτα και μαραθοτηγανίτες.
Οι κατσαρόλες και το Τηνιακό μεράκι παίρνουν φωτιά. Ντοµάτες λιαστές µε κουρκούτι, οµελέτα ή φουρτάλια µε λουκάνικο ή σύγλινο, σαβόρε µε πετιµέζι, καλαµάρια γεµιστά. Στο ευλογημένο νησί αναπτύσσονται αυτοφυή θαµνώδη φυτά, όπως κάπαρη, µανιτάρια, αλιφόνοι, δίκταµο, θυµάρι, άγριες αγκινάρες, ρίγανη, φραγκόσυκα, φασκόμηλο, χαμομήλι και όλων των ειδών τα αφεψήματα. Αγελάδες, αιγοπρόβατα, πουλερικά, κουνέλια, ενώ οι περιστεριώνες που βρίσκονται διάσπαρτοι σε όλο το νησί δηλώνουν ευθαρσώς την εκτροφή περιστεριών.
Η λούζα, το λουκάνικο, το σκορδάτο, το χοιροµέρι ονομαστά για τη νοστιμιά τους. Πασίγνωστα, εξάλλου, είναι το εύγευστο Τηνιακό γάλα, η γραβιέρα Τήνου, η κοπανιστή, το τυράκι το στρογγυλό, το πέτρωµα (τυρί ανάλατο), το ανθότυρο, το µαλαθούνι, οι λιαστές ντοµάτες, τη ρακή, τα μυρωδάτα αµυγδαλωτά, τα μελωμένα ξεροτήγανα, τα «ψαράκια» (σκαλτσούνια), οι αφράτοι µπεζέδες, και οι γλυκές τυρόπιτες με ντόπια μυζηθρούλα. Στην παραδοσιακή μελισσοκομία του νησιού συνηθίζονται δυο τύποι κυψέλης, οι μελισοθυρίδες (αμψέλια) και τα μισέλια (αμσέλια) που δίνουν αυθεντικό θυµαρίσιο μέλι.
Εντυπωσιακά πιάτα της κουζίνας αυτής είναι οι τηγανίτες από λιαστές ντομάτες, οι «βαρκούλες» με τα μισά κολοκυθάκια και την υπόξινη μπεσαμέλ, αλλά και οι αφράτοι ολοστρόγγυλοι πατατοκεφτέδες, στους οποίους επικρατεί η σπιρτάδα από το τοπικά αγελαδινό τυρί, το «πέτρωμα» και το «στρογγυλό».
Παστέλια, τα ξεροτήγανα, τα αμυγδαλωτά, οι μπεζέδες και οι γλυκές τυρόπιτες, ψαράκια (σκαλτσούνια) είναι μερικά γλυκά που πρέπει να δοκιμάσει ο κάθε επισκέπτης.
Θα ανακαλύψετε σε κάθε γωνιά, κάππαρη απλωμένη, ολόφρεσκη και ελαφρά αλατισμένη πάνω σε μεγάλες τάβλες. Με αυτή φτιάχνουν μια ωραία σαλάτα με μαυρομάτικα φασολάκια. Με το πηχτό σιρόπι των σταφυλιών, «το πετιμέζι», στην Τήνο γίνεται μια πρωτότυπη και πικάντικη γλυκόξινη σάλτσα «σαβόρι», με την οποία περιχύνουν μικρά ψαράκια, όπως γοπίτσες, αθερίνα και μαριδάκι.
ΤΑ ΤΥΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Όπου και να κοιτάξετε, ανάμεσα στις ακαλλιέργητες πια πεζούλες, που σπέρνονται με σιτάρι και κριθάρι, πίσω από τους κατάλευκους περιστεριώνες, θα διαπιστώσετε ότι βόσκουν κοπάδια από βοοειδή, τα οποία προσφέρουν εδώ και αιώνες το κρέας τους, αλλά κυρίως το γάλα τους για την παρασκευή μιας σειράς τοπικών τυριών που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον. Ξακουστά για τα τυριά τους είναι τα χωριά Όξω Μεριά, Φαλαδάτα.
Πέτρωμα: Αφού πήξουν το γάλα στους 30-35 βαθμούς, μαζεύουν το τυρόγαλα και το τοποθετούν σ’ένα τουλουπάνι. Αφού στραγγίσει καλά, το δουλεύουν με τα χέρια για λίγο και το τοποθετούν ανάμεσα σε δύο μαρμάρινες βαριές πλάκες. Αυτά τα μικρά τυράκια με το πεπλατυσμένο σχήμα, παίρνουν το όνομα τους από αυτήν ακριβώς την τεχνική με την οποία στραγγίζονται. Το τυρί αυτό, που είναι σχετικά μαλακό, χρησιμοποιείται ως βάση για την παρασκευή της κοπανιστής, σε τυρόπιτες γλυκές και σε μπουρεκάκια.
Στρογγυλό: Μια μικρή πικάντικη μπαλίτσα σε μέγεθος πορτοκαλιού. Φτιάχνεται από το πέτρωμα, το οποίο μαλάσσεται για αρκετή ώρα μαζί με λίγο αλάτι, για να γίνει μια συμπαγής μπάλα, χωρίς αέρα στο εσωτερικό. Τρώγεται φρέσκο ή το αφήνουν να ξεραθεί για να το τρίψουν σε μακαρόνια ή σε διάφορα φαγητά.
Μαλαθούνι: Τυρί μικρού μεγέθους, παρεμφερές με το στρογγυλό, με τη διαφορά ότι στεγνώνει σε μικρό καλαθάκια από βούρλα και συνήθως το αφήνουν να στεγνώσει καλά.
Καπνιστή: Πικάντικο τυρί με αλοιφώδη υφή.
Λούζες Τηνιακές: Διαφέρουν πολύ από τις λούζες της Μυκόνου σε γεύση. Οι λούζες την Τήνου γίνονται από το ψαρονέφρι του χοιρινού. Παστώνονται σε χοντρό αλάτι για 2-3 ημέρες, και έπειτα εμβαπτίζονται για 3-4 ημέρες σε κόκκινο κρασί. Πασπαλίζονται με άφθονο ντόπιο μαραθόσπορο, πιπέρι και μπαχάρι. Τέλος, τις περνάνε στη μεμβράνη του εντέρου και τις τυλίγουν σε πετσέτες να πάρουν φόρμα, τις καπνίζουν και τις κρεμάνε στον αέρα για 2 μήνες να στεγνώσουν και να ωριμάσουν. Αναζητήστε τοπικά αρωματικά χοιρινά λουκάνικα, με μαραθόσπορο, πηχτές, παστά, σισερά ή σύγκλινα.
ΚΡΑΣΙΑ
Στα Ριζά, που προστατεύεται από τον βοριά καλλιεργούνται αμπέλια. Τοπικές ποικιλίες σταφυλιών είναι τα «ποταμίσα ή κρασοστάφυλα», από τα οποία γίνεται ο μούστος. Μαυροποτάμισα που δίνουν το μαύρο μούστο. Άλλες ποικιλίες τα Ροζάκια, οι Αντιρίτες, τα Παλτάνια, οι Φράουλες, τα Ασπράδια Κρητικά, Ροδίτικα κ.ά. Η Τήνος φημίζεται για ξεχωριστά λευκά κρασιά της Ασκαθάρι, Ασπροποταμίσιο. Από τον μούστο κάνουν πετιμέζι, από τα σταφύλια κάνουν ρακή. Τα σύκα αποτελούν σημαντικό προϊόν για την Τήνο. Τα Κοντολάτα, οι γλυκορνίοι, οι αρκούνες, οι ασπούδες, καβουράκια, ξινόσυκα, βασιλικάτα, μαρόνια, μερικά από τα είδη που παράγονται. Μαζεύονται τον Αύγουστο και τα απλώνουν στην απλώστρα για να τα ξεράνει ο ήλιος.
Πολλά τα πανηγύρια στην Τήνο. Οι κάτοικοι δεν χάνουν ευκαιρία να διασκεδάσουν και να γλεντήσουν με τους εορτασμούς των Αγίων της ενορίας τους, που γίνονται κάθε χρόνο, εκτός βέβαια από το μεγάλο εορτασμό, που παίρνει πανελλήνιο χαρακτήρα, της Μεγαλόχαρης το Δεκαπενταύγουστο.
Οι γιορτές τοπικών προϊόντων προσελκύουν πολλούς επισκέπτες. Η γιορτή Αγκινάρας στην Κώμη τον Μάιο, της Κάππαρης τέλος Ιουλίου στην Ποταμιά, του μελιού στον Κάμπο αρχές Σεπτέμβρη. Τιμούν στον Φαλατάδο την ρακή μέσα Σεπτεμβρίου, καθώς και τα χοισοσφάγια στο Τριαντάρο την πρώτη Κυριακή της αποκριάς.
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ – ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ
Καρυδωτά: Μικρό γλύκισμα. Ένα μείγμα από καρύδια, αλεύρι, ζάχαρη, ανθόνερο και μαστίχα. Ψήνεται στο φούρνο και προσφέρεται πασπαλισμένο με ζάχαρη άχνη.
Λιβιά «μακαρόνια»: ένα πιάτο με αμπελοφάσουλα βραστά, περιχυμένα με φρέσκο βούτυρο, σάλτσα κόκκινη και τυρί τριμμένο.
Λουκάνικο: Χοιρινά λουκάνικα με έντονη γεύση από το κρασί και το μάραθο, ιδανικά για τοπικές σπεσιαλιτέ, τις ομελέτες (φρουτάλιες).
Παξιμάδια γλυκάνισου: Τραγανά ημίγλυκα παξιμάδια με σουσάμι και έντονο άρωμα από τους σπόρους του γλυκάνισου.
Σεσκουλοπιτάκια: Πιτάκια φτιαγμένα από σέσκουλα, ρύζι, καρύδια, σταφίδες, κανέλα, γαρίφαλο, πετιμέζι και σπιτικό φύλλο. Ακροβατεί μεταξύ του γλυκού και του φαγητού.
Σκάλφα: Χόρτο της οικογένειας των σκιαδανθών, πολύ συνηθισμένο στα νησιά Πάρο, Άνδρο, Τήνο, Μύκονο. Τρώγεται γιαχνί, με αυγά ή με κρέας.
Τυρόπιτες: Αυτά τα μικροσκοπικά κομψοτεχνήματα ανήκουν στην κατηγορία των πασχαλινών γλυκών που φτιάχνονται με φρέσκα τυριά. Τη διαφορά στην Τήνο την κάνει το αέρινο φύλλο και το τυρί αρωματισμένο με μαστίχα και πορτοκάλι.
Ψαράκια: Από τα νοστιμότερα νηστίσιμα γλυκά του νησιού, σε σχήμα μικρού ψαριού και γέμιση από καρύδι ψιλοτριμμένο, φρυγανιά, ξύσμα πορτοκαλιού και μπαχαρικά. Τηγανίζονται στο ελαιόλαδο και σερβίρονται με ζάχαρη άχνη. Διατηρούνται 1 -2 εβδομάδες.
Πηγή:gastrotourismos.gr
