Με ραγδαίους ρυθμούς αυξάνονται οι επενδύσεις των κινεζικών εταιρειών στην παγκόσμια αγροδιατροφή, πάντα υπό την ενθάρρυνση των υπευθύνων πολιτικής της Κίνας. Σύμφωνα με έκθεση του υπουργείου Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών (USDA), τα κίνητρα αυτής της στρατηγικής απορρέουν από την επιδίωξη αύξησης της κινεζικής επιρροής στις παγκόσμιες αγορές, την κάλυψη της αυξανόμενης καταναλωτικής ζήτησης -και ισχύος- των Κινέζων πολιτών, το αυξανόμενο απόθεμα συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας, αλλά και την υψηλή εξάρτησή της από τις εισαγωγές τροφίμων.
Τα στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας της Κίνας είναι ενδεικτικά της τάσης που επικρατεί στον κλάδο των κινεζικών επενδύσεων. Για το 2016, πάνω από 1.300 κινεζικές επιχειρήσεις πραγματοποίησαν επενδύσεις στο εξωτερικό σε γεωργία, δασοκομία και αλιεία, με τη συνολική αξία τους να ανέρχεται στα 26 δισεκατομμύρια δολάρια. Πιο συγκεκριμένα, οι επενδύσεις αυτές αφορούν τόσο τις γεωργικές καλλιέργειες όσο και την κτηνοτροφία, την αλιεία, τη μεταποίηση, τα γεωργικά μηχανήματα, τις εισροές, τους σπόρους και την εφοδιαστική αλυσίδα σε περισσότερες από 100 χώρες. Όπως μάλιστα αναφέρει η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Κίνας (NBS), οι επενδύσεις στο εξωτερικό για τους κλάδους της γεωργίας, της δασοκομίας και της αλιείας πενταπλασιάστηκαν από το 2010 έως το 2016.
Τα κίνητρα της εξωστρέφειας
Για τους Κινέζους επενδυτές που μπαίνουν σε αυτή τη διαδικασία, κινητήριος δύναμη είναι η –αναμφίβολα μεγάλη– προοπτική του κέρδους. Την ίδια στιγμή, οι κυβερνητικές αρχές και οι τράπεζες διαμορφώνουν στρατηγικά σχέδια, χορηγούν πιστώσεις και παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης και πληροφόρησης για την ενθάρρυνση των ξένων επενδύσεων. Ο λόγος που γίνονται όλα αυτά, είναι ότι οι επενδύσεις συμβάλλουν στην επισιτιστική ασφάλεια της Κίνας, εξυπηρετούν τις κινεζικές εταιρείες στο να εξασφαλίζουν μεγαλύτερο μερίδιο των κερδών από τα εισαγόμενα προϊόντα, επηρεάζουν τη διαμόρφωση των τιμών σε παγκόσμιο επίπεδο, συντελούν στη μετάδοση της εμπειρογνωμοσύνης σε τεχνικό και διοικητικό επίπεδο, ανοίγουν νέες αγορές για τα κινεζικά προϊόντα και ασκούν πολιτική επιρροή στο εξωτερικό.
«Η επενδυτική επέλαση της Κίνας στην παγκόσµια αγροδιατροφή πραγµατοποιείται µε ραγδαίους ρυθµούς και έχει σαφή κίνητρα.
Παρότι η στρατηγική ενθάρρυνσης της εξωστρέφειας των κινεζικών επιχειρήσεων έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του ’90, τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων άρχισαν να αυξάνονται δραματικά από το 2001, μετά την ένταξη της Κίνας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Το 2007, η στροφή σε μια παγκόσμια αγροτική πολιτική οδήγησε σε περαιτέρω αύξηση των αγροτικών επενδύσεων στο εξωτερικό. Σε αυτό συντέλεσε και ένα μέτρο επισιτιστικής ασφάλειας το 2012, το οποίο συνδέεται με τη διεθνή εμπορική πρωτοβουλία του «Δρόμου του Μεταξιού» που προωθεί η Κίνα.
Για τη γεωργία, αυτή η φρενίτιδα επενδυτικής δραστηριότητας δεν συνδέεται τόσο με την ενίσχυση των επιχειρηματικών ευκαιριών για τις κινεζικές εταιρείες, όσο με τις ανησυχίες που άπτονται του ζητήματος της επισιτιστικής ασφάλειας. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι κινεζικές επενδύσεις στη γεωργία, τη δασοκομία και την αλιεία αποτέλεσαν τη ναυαρχίδα μιας πενταετούς εθνικής στρατηγικής για την επισιτιστική ασφάλεια (σ.σ. από το 2006 έως το 2010). «Το σχέδιο ενθάρρυνε ομίλους τροφίμων μεγάλης κλίμακας να παράγουν δημητριακά, ελαιούχους σπόρους και ζάχαρη σε νοικιασμένες καλλιεργητικές εκτάσεις στη Νότια και Βόρεια Αμερική και την Αφρική, και στη συνέχεια να μεταφέρουν τις συγκομιδές τους πίσω στην Κίνα για να εξισορροπήσουν την προσφορά και τη ζήτηση» αναφέρει η έκθεση.
Επενδύσεις σε αναπτυσσόμενες χώρες και νέες επενδυτικές τάσεις
Οι αναπτυσσόμενες χώρες της Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Λατινικής Αμερικής βρίσκονται στο επενδυτικό στόχαστρο της Κίνας, με τους τύπους και τους στόχους των επενδύσεων να διαφέρουν. «Στην ανασκόπηση των κινεζικών επενδύσεων στη γεωργία στις αναπτυσσόμενες χώρες, διαπιστώσαμε ότι μερικές είναι εμπορικού προσανατολισμού, ενώ άλλες έχουν φιλανθρωπικό σκοπό, όντας πρωτοβουλίες εξωτερικής βοήθειας», εξηγεί η οικονομολόγος Elizabeth Gooch, της Υπηρεσίας Οικονομικών Ερευνών του USDA, μιλώντας στην αμερικανική μιντιακή πλατφόρμα Devex.
Συνολικά, οι κινεζικές επενδύσεις καλύπτουν όλη την παγκόσμια σφαίρα, όμως το USDA αναφέρει ότι η πλειοψηφία τους συγκεντρώνεται σε γειτονικές περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ρωσικής Άπω Ανατολής, οι οποίες είναι εύκολα προσβάσιμες και έχουν άφθονη διαθέσιμη γη για τις κινεζικές επιχειρήσεις. Τέλος, η έκθεση του USDA εντοπίζει μια νέα τάση στις γεωργικές επενδύσεις της Κίνας, οι οποίες μετατοπίζονται από τις αγορές γης προς τις συγχωνεύσεις και τις εξαγορές.
