Η Ολλανδία, παρότι είναι μία από τις μικρότερες χώρες της Ευρώπης, έχει αναχθεί σε αδιαμφισβήτητη αγροτική υπερδύναμη. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο παγκόσμιο εξαγωγέα τροφίμων –με βάση την αξία των εξαγωγών–, μετά τις ΗΠΑ. Δεδομένου ότι η χώρα της Δυτικής Ευρώπης διαχειρίζεται πολύ λιγότερη γη από όση άλλα κράτη, γεννώνται εύλογα ερωτήματα σχετικά με το πώς κατάφερε να βρίσκεται στην περίοπτη αυτή θέση. Η απάντηση, σύμφωνα με σχετικό αφιέρωμα του National Geographic, κρύβεται στις γεωργικές τεχνολογίες που χρησιμοποιούν οι Κάτω Χώρες, οι οποίες κρίνονται ως οι πιο αποδοτικές στον κόσμο.
Την τελευταία τριακονταετία, για παράδειγμα, η ολλανδική βιομηχανία ντομάτας έχει την παγκόσμια πρωτιά όσον αφορά την απόδοση της καλλιέργειας. Ενδεικτικά, το 2014 η παραγωγή ανήλθε σε 144.352 τόνους ντομάτας ανά τετραγωνικό μίλι, κάτι που συνιστά τον υψηλότερο μέσο όρο του πλανήτη. Την ίδια χρονιά, η Ολλανδία σημείωσε πρωτιές στον μέσο όρο αποδόσεων και σε άλλες βασικές καλλιέργειες, όπως οι πράσινες πιπεριές και οι πιπεριές τσίλι (80.890 τόνους ανά τετραγωνικό μίλι) και τα αγγούρια (210.065 τόνοι), ενώ στην αντίστοιχη πεντάδα βρέθηκαν τα αχλάδια (11.582 τόνοι), τα καρότα (17.144 τόνοι), οι πατάτες (13.036 τόνοι) και τα κρεμμύδια (13.037 τόνοι). Να σημειωθεί ότι περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού παγκόσμιου εμπορίου σπόρων λαχανικών, προέρχεται από την Ολλανδία.
Αυξημένη παραγωγή με όπλο την τεχνολογία και σεβασμός στο περιβάλλον
Η βασική αιτία πίσω από τους εκπληκτικούς αυτούς αριθμούς, είναι το Πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν (WUR), που βρίσκεται 50 μίλια νοτιοανατολικά του Άμστερνταμ. Θεωρούμενο ευρέως ως το κορυφαίο ίδρυμα αγροτικής έρευνας στον κόσμο, το WUR συνιστά κομβικό σημείο της Food Valley, μιας ομάδας νέων επιχειρήσεων αγροτικής τεχνολογίας και πειραματικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
Εστιάζοντας στο ζήτημα της ραγδαίας ανόδου του πληθυσμού της Γης, οι εταίροι γνωρίζουν καλά ότι η παγκόσμια αύξηση των γεωργικών αποδόσεων είναι επιβεβλημένη, σε συνδυασμό με μαζικές μειώσεις στη χρήση του νερού και των ορυκτών καυσίμων.
Εάν ο στόχος δεν επιτευχθεί, τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν συνθήκες πείνας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι οραματιστές που απαρτίζουν την ομάδα Food Valley έχουν βρει καινοτόμες λύσεις, οι οποίες εφαρμόζονται στην Ολλανδία.
Η συνεργασία ανάμεσα σε πανεπιστημιακούς και επιχειρηματίες του κλάδου συνιστά σημείο-κλειδί στον διαμοιρασμό της καινοτομίας. Παρόλα αυτά, το μέλλον της βιώσιμης γεωργίας έχει διαμορφωθεί στις χιλιάδες μικρές οικογενειακές εκμεταλλεύσεις της χώρας. Σήμερα, η ολλανδική γεωργία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα θερμοκήπια (σ.σ. μπορεί να τα συναντήσει κανείς ακόμα και σε… ταράτσες), επιτρέποντας στους αγρότες να ελέγχουν στενά τις συνθήκες καλλιέργειας και να χρησιμοποιούν λιγότερους πόρους, όπως το νερό και το λίπασμα, επιτυγχάνοντας παράλληλα υψηλότερες αποδόσεις.
Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν συμβάλει διάφορες μέθοδοι, όπως η χρήση ειδικού φωτισμού LED, ο οποίος επιτρέπει την 24ωρη καλλιέργεια σε θερμοκήπια με ελεγχόμενη ρύθμιση της ατμόσφαιρας. Εντύπωση προκαλεί, επίσης, η νεοσύστατη πρακτική λίπανσης των ντοματιών με απόβλητα ψαριών, τα οποία τις βοηθούν να μεγαλώνουν πολύ περισσότερο από το κανονικό. Τέλος, διαδεδομένη είναι η χρήση υδροπονικών καλλιεργητικών μονάδων, όπου τα φυτά καλλιεργούνται εκτός εδάφους, σε τεχνητά παρασκευασμένα ανόργανα θρεπτικά διαλύματα. Αυτή η μέθοδος μειώνει την απορροή, εξοικονομώντας τόσο νερό όσο και χρήματα. Όπως δείχνουν τα στοιχεία που παρουσιάζει το National Geographic για το συνολικό αποτύπωμα νερού από την παραγωγή ντομάτας, στην Ολλανδία αντιστοιχεί 1,1 γαλόνι νερού ανά λίβρα ντομάτας, τη στιγμή που ο μέσος όρος παγκοσμίως ανέρχεται στα 25,6 (!) γαλόνια νερού.
Το καινοτόμο μοντέλο έχει εφαρμοστεί ευρέως από τον αγροτικό πληθυσμό, δημιουργώντας θερμοκήπια που παρέχουν βέλτιστες συνθήκες για την καλλιέργεια. Από το 2003 μέχρι το 2014, η παραγωγή λαχανικών αυξήθηκε κατά 28%, η χρήση ενέργειας μειώθηκε κατά 6%, η χρήση φυτοφαρμάκων κατά 9% και η χρήση λιπασμάτων κατά 29%. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της εταιρείας παραγωγής Siberia BV, όπου κάθε στρέμμα εντός θερμοκηπίου αποδίδει τόσο μαρούλι όσο περίπου 10 ολόκληρα στρέμματα στην ύπαιθρο, ενώ η ανάγκη για χημικές ουσίες έχει μειωθεί κατά 97%.
Στο Πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν, οι ερευνητές συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις, όπως αυτή που θέτει η γαλακτοπαραγωγή. Εντός των υποδομών του, έχουν δημιουργήσει μια περιστροφική μηχανή αρμέγματος, που επιτρέπει το άρμεγμα έως και 150 αγελάδων την ώρα. Στην πραγματικότητα, οι προκλήσεις δεν σταματούν ποτέ. Όμως, στην Ολλανδία, έφεραν εις πέρας τη σημαντικότερη: Βοήθησαν τον απλό αγρότη να αντιληφθεί την αναγκαιότητα της ενσωμάτωσης των καινοτόμων μεθόδων στην παραγωγή, ώστε να αντιμετωπιστούν οι μελλοντικές κρίσεις. Αυτή η υγιής νοοτροπία είναι που έδωσε στη μικρή αυτή χώρα τεράστια εξαγωγική δύναμη.
