Λένε πως η Παναγιά έσωσε την Τήνο με πολλούς τρόπους. Ένας από αυτούς ήταν ότι η φήμη του νησιού ως εκκλησιαστικός προορισμός δεν άφησε να διογκωθεί υπέρμετρα ο τουρισμός και η οικοδομή, τις εποχές που στις Κυκλάδες κτιζόταν κάθε βράχος. Όμως τελικά, αυτό μάλλον είναι ένα μέρος της αλήθειας. Στην πραγματικότητα, η πρωτογενής παραγωγή στο νησί, κτηνοτροφία αλλά κυρίως η γεωργία πιέστηκε πολύ από τον τουρισμό κυρίως όσον αφορά στο νερό που έτσι και αλλιώς είναι σε έλλειψη στις Κυκλάδες και ιδιαίτερα στην Τήνο.
«Κάποιοι αγρότες έφυγαν από τα χωράφια γιατί έβρισκαν δουλειά και πιο εύκολα χρήματα στην οικοδομή και στα τουριστικά επαγγέλματα τις προηγούμενες δεκαετίες. Κάποιοι ξαναγύρισαν. Όμως, το μεγάλο πρόβλημα είναι η εκτός σχεδίου δόμηση. Καθένας που έφτιαχνε ένα σπίτι εκτός σχεδίου άνοιγε και μια γεώτρηση για να έχει νερό. Πολλές φορές θα δείτε σπίτια με γκαζόν και πισίνες ενώ σε όλη τη γύρω περιοχή υπάρχουν μόνο φρύγανα και ξερόχορτα. Κάπως έτσι εξαφανίστηκαν πολλές επιφανειακές πηγές, τις “ήπιαν” οι γεωτρήσεις», λέει ο γεωπόνος, υπεύθυνος του συνεταιριστικού τυροκομείου, Μάνθος Βίλλας, στην «ΥΧ».
Η Τήνος ήταν ένα γεωργοκτηνοτροφικό νησί εξ ανάγκης. «Θυμάμαι πολλά σταφύλια, πολύ κριθάρι, κάποια όσπρια, κυρίως φασόλια και ρεβίθια, αμπελοφάσουλα, σύκα, ελιές – λάδι, λεμόνια και βέβαια στο λιβάδι της Κώμης – Καλλονής, στους κήπους των λαγκαδιών όλου του νησιού και στις πεδινές εκτάσεις της Χώρας, κάθε είδους κηπευτικά», αναφέρει ο κ. Βίλλας. Οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις έστρεψαν τους παραγωγούς προς την κτηνοτροφία που, σε μεγάλο βαθμό, παραμένει εκτατική. Στο νησί εκτρέφονται αγελάδες για παραγωγή κρέατος, το οποίο προμηθεύονται κυρίως καταστήματα εστίασης.
Παράλληλα, περίπου 60 παραγωγοί που εκτρέφουν αγελάδες για την παραγωγή γάλακτος, «μην φανταστείτε φοβερές μονάδες, ο μεγαλύτερος έχει-δεν έχει δέκα ζώα» εξηγεί ο κ. Βίλλας, δίνουν το γάλα τους στο συνεταιριστικό τυροκομείο για την παρασκευή τυριών, κυρίως. Η κοπανιστή Τήνου, το τηνιακό τυράκι, το παραδοσιακό «Πετρωτό» αλλά και η γραβιέρα Τήνου, η οποία μάλιστα ταξιδεύει με αρκετή συνέπεια και για την αγορά της Αθήνας είναι διάσημα. Στο συνεταιριστικό τυροκομείο παρασκευάζεται επίσης φρέσκο γάλα και βούτυρο, που όμως δεν βγαίνουν από τα όρια του νησιού. Στο πρατήριο του Συνεταιρισμού, εκτός από τα προϊόντα που μεταποιεί, διατίθενται και πολλά άλλα τοπικά προϊόντα, όπως τα αγκιναράκια Τήνου και γλυκά κουταλιού που παράγονται από τις νοικοκυρές του νησιού.
Λίγα κηπευτικά που καλλιεργούνται στην Κάτω Μεριά και η παραγωγή από 2-3 θερμοκήπια, πωλούνται στη λαϊκή, στην Χώρα της Τήνου. Πάντως, και τα καταστήματα εστίασης, που είναι πολλά και καλά στο νησί, προμηθεύονται από την ντόπια παραγωγή οπωρολαχανικά.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες για την καλλιέργεια οινάμπελων -στην Τήνο από παλιά καλλιεργούνταν κρασοστάφυλα- με πολύ καλά αποτελέσματα.
* Ένας από τους κλάδους που τα τελευταία χρόνια σημειώνει μεγάλη ανάπτυξη στο νησί, είναι η μελισσοκομία. Κυρίως, βέβαια, ασχολούνται άνθρωποι που έχουν και άλλη απασχόληση. Οι κυψέλες στην Τήνο αποδίδουν μικρή παραγωγή, περίπου 8 κιλά η καθεμία, αλλά το μέλι μυρίζει θυμάρι και βότανα και πωλείται ακριβά.
Τάνια Γεωργιοπούλου
