Κτηνοτροφικά ψυχανθή: Εναλλακτική καλλιέργεια για άγονες και νησιωτικές περιοχές

Μία εναλλακτική καλλιέργεια για την παραγωγή πρωτεϊνούχων ζωοτροφών φυτικής προέλευσης σε άγονες, νησιωτικές, ημιορεινές και ορεινές περιοχές, που διαθέτουν περιορισμένους υδάτινους πόρους, είναι αυτή των κτηνοτροφικών ψυχανθών.

Σύμφωνα με  μελέτες και του ΕΛΓΟ – Δήμητρα τα κτηνοτροφικά ψυχανθή, όπως το λευκό λούπινο που καλλιεργείτε στην Βόρεια Ελλάδα, αλλά και οι εγχώριες ποικιλίες του κτηνοτροφικού ρεβιθιού, όπως για παράδειγμα η Σέριφος η Άνδρος και η Αμοργός, το κουκί, το μπιζέλι και το λαθούρι, έχουν υψηλή διατροφική αξία, σχεδόν εφάμιλλη της σόγιας, και στρεμματικές αποδόσεις (250 -300 κιλά/στρέμμα) παρόμοιες με αυτές τους κριθαριού (300 κιλά/στρέμμα), ωστόσο ειδικά το λούπινο μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 500 κιλά/στρ.

Η καλλιέργεια και η χρήση των εγχώριων ψυχανθών στις ζωοτροφές

Αντιλαμβανόμενοι την σημασία της καλλιέργειας των εγχώριων κτηνοτροφικών ψυχανθών οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής Γιαννιτσών (ΙΕΖΠ) κατά διαστήματα, μέσω ημερίδων και συνεδρίων,  ενημερώνουν τους παραγωγούς και παρουσιάζουν μελέτες που αφορούν τα εγχώρια κτηνοτροφικά ψυχανθή όπως είναι το κουκί, το μπιζέλι, το λαθούρι και κυρίως το λούπινο, του οποίου η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη πλησιάζει αύτη της σόγιας.

Φάβα, μπιζέλια και λούπινο οι νέες πηγές πρωτεΐνης στις ζωοτροφές για πουλερικά

Επιπλέον οι επιστήμονες τονίζουν ότι η καλλιέργεια των κτηνοτροφικών ψυχανθών μπορεί να έχει μεγάλες προοπτικές και σε ορεινές, ημιορεινές και άγονες -νησιωτικές περιοχές δηλαδή εκεί που δε μπορούν να ευδοκιμήσουν φυτά όπως το βαμβάκι και το καλαμπόκι. Όπως μας εξηγεί ο Βλαδίμηρος Χριστοδούλου τακτικός ερευνητής του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και Διευθυντής του Ινστιτούτου Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής Γιαννιτσών τα κτηνοτροφικά ψυχανθή «ευδοκιμούν και αναπτύσσονται χωρίς την απαίτηση άρδευσης κάτι που ταιριάζει  απόλυτα κυρίως στις ξηροθερμικές συνθήκες των λιγότερο γόνιμων περιοχών της χώρας μας, όπως για παράδειγμα στις  νησιώτικες περιοχές που το νερό δεν περισσεύει» . Επίσης στη καλλιέργεια των κτηνοτροφικών ψυχανθών δεν απαιτείται η χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, καθώς από μόνα τους δεσμεύουν το άζωτο της ατμόσφαιρας, εμπλουτίζοντας επιπλέον το χωράφι με άζωτο για την επόμενη καλλιέργεια».

Στις βόρειες χώρες της Ευρώπης τα κτηνοτροφικά ψυχανθή «καλλιεργούνται σε συνδυασμό με αγρωστώδη – χειμερινά σιτηρά όπως είναι το κριθάρι, η σίκαλη, η βρώμη και εν συνεχεία τα ενσιρώνουν. Τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας  πολλοί είναι  κτηνοτρόφοι που καλλιεργούν χειμερινά δημητριακά (κριθάρι, βρώμη, σίκαλη) με κτηνοτροφικά ψυχανθή είτε για φυσική αποξήρανση της χλωρομάζας (σανός), είτε για ενσίρωση.

Όπως μας ανέφερε ο Διευθυντής του ΙΕΖΠ, ο κ. Χριστοδούλου, «η χρήση των σπερμάτων των κτηνοτροφικών ψυχανθών στα σιτηρέσια για τα μηρυκαστικά ζώα(βοοειδή και αιγοπρόβατα) δεν παρουσιάζει καμιά δυσκολία, εν αντιθέσει βέβαια με τη χρήση τους στα σιτηρέσια των μονογαστρικών ζώων (πτηνά-χοίροι), όπου για να ενσωματωθούν στα σιτηρέσια των εν λόγω αγροτικών ζώων πρέπει πρώτα να επεξεργαστούν θερμικά, έτσι ώστε να κατασταλούν όλοι οι περιεχόμενοι  αντιδιαιτητικοί παράγοντες.

Τέλος, σήμερα η τιμή παραγωγού για τα εγχώρια κτηνοτροφικά ψυχανθή που κυμαίνεται κοντά στα 0,30-40 ευρώ/κιλό αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για τους υποψήφιους καλλιεργητές, σε σχέση με τα 0,17 ευρώ/κιλό μέσο όρο για κριθάρι και σιτάρι.

Λούπινο κατάλληλο για μονογαστρικά ζώα

Στην Αυστραλία όπως μας κάνει γνωστό ο κ. Χριστοδούλου «τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί  “γλυκόσπερμες” ποικιλίες με πολύ χαμηλούς δείκτες αντιδιαιτητικών παραγόντων, έως και μηδενικούς  και πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, ποικιλίες που είναι πλήρως κατάλληλες  και για τα μονογαστρικά ζώα. Αυτές οι ποικιλίες έχουν στρεμματικές αποδόσεις που ξεπερνούνε τα 500 κιλά/στρέμμα ». Στην ανάγκη αυτή οδήγησε το γεγονός ότι το λούπινο παρότι το πιο παραγωγικό ψυχανθές, είναι ένα ψυχανθές όπου οι παλιές του ποικιλίες είχαν πολύ υψηλούς δείκτες αντιδιαιτητικών παραγόντων  και ήταν  απαγορευτικό για τα σιτηρέσια των μονογαστρικών ζώων ( χοίροι και πτηνά).