Πληθαίνουν οι προβληματισμοί και οι ενστάσεις κρατών-μελών αλλά και φορέων, μία εβδομάδα μετά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 και καθώς πλησιάζουμε την ημερομηνία της 1ης Ιουνίου, οπότε και αναμένεται η κατάθεση των τελικών νομοθετικών κειμένων. Στην πρόταση προβλέπονται, μεταξύ άλλων, η συνολική οριζόντια μείωση των δαπανών για τον αγροτικό τομέα στη νέα ΚΑΠ, καθώς και η περικοπή των χρημάτων που πηγαίνουν στο Ταμείο Συνοχής κατά 5% αντίστοιχα, αλλά και η πρόταση να μην μειωθούν οι δαπάνες των άμεσων ενισχύσεων του Πρώτου Πυλώνα περισσότερο από 4%, γεγονός που μεταφράζεται σε αυξημένες περικοπές των πόρων του Δεύτερου Πυλώνα. Προβλέπεται, επίσης, η εφαρμογή κόφτη ανώτατης άμεσης ενίσχυσης ανά δικαιούχο, στα 60.000 ευρώ κατ’ έτος.
Γιούνκερ: «Αναδιάρθρωση» και όχι «σφαγή» οι περικοπές
Ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, υπερασπιζόμενος τις προτάσεις της Επιτροπής, από το Κοινοβούλιο της Βελγικής Περιφέρειας της Βαλλωνίας όπου παραβρέθηκε στα μέσα της εβδομάδας, τόνισε ότι «η μείωση των άμεσων πληρωμών δεν θα οδηγήσει σε “σφαγή” αλλά αντιθέτως στην “αναδιάρθρωση” των αγροτικών χρηματοδοτήσεων». Ταυτόχρονα, επεσήμανε ότι ο προϋπολογισμός πρέπει να εφαρμοστεί με βάσει τις νέες ανάγκες της ΕΕ, ενώ, στηρίζοντας την εφαρμογή του κόφτη των 60.000 ευρώ, δήλωσε ότι αυτό θα εφαρμοστεί ώστε «τα άμεσα κεφάλαια της ΕΕ να στηρίζουν περισσότερο τις μικρές αγροτικές εκμεταλλεύσεις κι όχι τις μεγάλες αγροτικές βιομηχανίες». Οι δηλώσεις του προκάλεσαν τις αντιδράσεις της Βουλής των Βαλλώνων. Ήδη, χώρες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης, όπως η Ιρλανδία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία, αναζητούν συνασπισμούς για να ανακόψουν τις προαναγγελθείσες περικοπές, με τη Γαλλία να τις θεωρεί «απαράδεκτες».
Λάμπερτζ: Υπονομεύεται η συνοχή της ΕΕ
Με τον Κάρλ Χάινς Λάμπερτζ, πρόεδρο της Επιτροπής Περιφερειών, να δίνει ένα σαφές κλίμα αντιδράσεων σε συνέντευξή του στον EU-Observer, δηλώνοντας πως «δεν μπορεί να βρει κάποιο κράτος να υποστηρίζει τις προτεινόμενες περικοπές», φαίνεται να εγείρεται ένα σφοδρό κλίμα αντιδράσεων. Στο πλαίσιο των περικοπών του Ταμείου Συνοχής κατά 5%, όπως προβλέπεται στις προτάσεις της Κομισιόν, ταμείο από όπου αντλούν χρήματα οι περιφέρειες, η Συμμαχία για τη Σύγκλιση, στην οποία και συμμετέχουν όλοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι των τοπικών και περιφερειακών διοικήσεων της ΕΕ, τόνισε ότι η μείωση των πόρων θα έχει αρνητική επίδραση στην τοπική ανάπτυξη ενισχύοντας τις ανισότητες μεταξύ κέντρου και περιφερειών. Ο κ. Λάμπερτζ, στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε τους «κινδύνους και τις απειλές από την μετατροπή των περιφερειακών πολιτικών σε κατακερματισμένες πολιτικές της κεντρικής εξουσίας», επισημαίνοντας ότι «με τον αποκλεισμό των περιφερειών από τη συμμετοχή στον σχεδιασμό και τη λήψη αποφάσεων, υπονομεύεται το μέλλον της ΕΕ».
Μήλο της έριδος η Eξωτερική Σύγκλιση
Στα παραπάνω, έρχεται να προστεθεί και η ομοβροντία αντιδράσεων από χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, όπως η Λετονία, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Ουγγαρία και η Τσεχία. Εμμένοντας στο αίτημά τους για άμεση Εξωτερική Σύγκλιση, απείλησαν ότι δεν πρόκειται να ψηφίσουν εάν δεν υπάρξει άμεση εξίσωση των στρεμματικών ενισχύσεων που λαμβάνουν οι δικαιούχοι κάθε χώρας. Κάτι αναμενόμενο βέβαια, καθώς το θέμα αποτέλεσε τον πυρήνα των ζυμώσεων της λεγόμενης ομάδας του Βίσεγκραντ κατά τους προηγούμενους μήνες.
Αντίθετη από την ομάδα του Βίσεγκραντ, εμφανίζεται η «Συμμαχία των 7», δηλαδή η άτυπη ομάδα που συγκροτήθηκε από το Βέλγιο, τη Δανία, την Ολλανδία, τη Σλοβενία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι χώρες αυτές από κοινού παραθέτουν τους λόγους για τους οποίους η ΕΕ δεν θα πρέπει να προχωρήσει στην εξίσωση των ενισχύσεων. Στο κείμενο – πλατφόρμα τους, το οποίο εξασφάλισε η «ΥΧ», εξηγούν πως η άμεση Εξωτερική Σύγκλιση δεν είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί με τις παρούσες συνθήκες. Πιο συγκεκριμένα, θεωρούν ότι η πρόταση πως οι αγρότες της Ευρώπης καλούνται να αντιμετωπίσουν παρόμοιες προκλήσεις και άρα δικαιούνται ίδιες ενισχύσεις, δεν είναι ορθή, καθώς δεν εμπεριέχει τις μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες που εμφανίζονται από χώρα σε χώρα. Ακόμη, η εξίσωση των ενισχύσεω δεν αντικατοπτρίζεται στους διαφορετικούς στόχους που έχουν τεθεί σε ό,τι αφορά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά ούτε και στις αγρονομικές διαφορές που παρουσιάζονται μεταξύ των χωρών της Ένωσης.
Κατά τη γνώμη της «Συμμαχίας των 7», ο εξωτερικός μηχανισμός σύγκλισης δεν μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά στις επιλέξιμες εκτάσεις, καθώς:
- Αυξάνει το χάσμα μεταξύ γεωργικού εισοδήματος και του εισοδήματος σε ολόκληρη την οικονομία σε κάποιες χώρες, ενώ αντίθετα ενισχύει υπέρμετρα κάποιες άλλες.
- Μεταφέρει οικονομικούς πόρους από μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις με χαμηλό μέσο εισόδημα προς μεγαλύτερες και με υψηλότερο μέσο εισόδημα.
- Xωρίς να λαμβάνει υπόψη τα διαφορετικά επίπεδα τιμών μεταξύ των χωρών κατά τη σύγκλιση προς τον μέσο όρο της ΕΕ, θα οδηγήσει σε διαφορετική μεταχείριση των αγροτών σε όλη την Ευρώπη και σε στρέβλωση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.
- Δεν λαμβάνει υπόψη τις διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών όσον αφορά τις τιμές της γης, το κόστος εργασίας, τις αγρονομικές συνθήκες μεταξύ των κρατών-μελών.
- Αυξάνει την κερδοσκοπία στη γεωργική γη στις προνομιούχες χώρες, καθώς η κεφαλαιοποίηση της στήριξης της ΚΑΠ στην αξία της γης αυξήθηκε.
Τελικά, φαίνεται ότι, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, υπερισχύει η άποψη της «Συμμαχίας των 7» παρά αυτή της ομάδας του Βίσεγκραντ.
