Μειωμένες οι εκτάσεις των φθινοπωρινών κηπευτικών

Η πτώση της εγχώριας ζήτησης κηπευτικών είναι σημαντική και αντανακλά τη δραματική συρρίκνωση της αγοραστικής δύναμης και των αποδοχών του συνόλου των πολιτών της χώρας.

Η φετινή περίοδος επεφύλαξε εκ νέου μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων κηπευτικών σε πολλές περιοχές, καθώς οι τιμές πώλησης και το μεγάλο κόστος παραγωγής «απομακρύνουν» πολλούς παραγωγούς από τον κλάδο. Επίσης, οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες κατά την περίοδο της σποράς και της φύτευσης προκάλεσαν καταστροφές, με συνέπεια οι αποδόσεις να είναι αρκετά χαμηλότερες. Επομένως, η παραγωγή των φθινοπωρινών κηπευτικών (λάχανο, κουνουπίδι, μπρόκολο, μαρούλι, σπανάκι κ.ά.) αναμένεται ότι θα υποχωρήσει σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο. Επιτακτική είναι η ανάγκη για τη δημιουργία οργανωμένων ομάδων παραγωγών και συλλογικών οργανώσεων για να μπορέσουν οι παραγωγοί να αντιμετωπίσουν τα αυξανόμενα προβλήματα στον χώρο των κηπευτικών.

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
Σε χαμηλό βαρομετρικό τιμές και ποσότητες

Αντιμέτωποι με τις άσχημες καιρικές συνθήκες, που επικράτησαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, βρέθηκαν οι παραγωγοί της Στερεάς Ελλάδας. Οι υψηλές θερμοκρασίες είχαν ως αποτέλεσμα τις μειωμένες αποδόσεις στις καλλιέργειες και την ποιοτική υποβάθμιση των προϊόντων. Ο παραγωγός και γεωπόνος Κώστας Λουκίσσας τονίζει ότι «οι καιρικές συνθήκες επηρέασαν αρνητικά την ποιότητα και τις αποδόσεις των κηπευτικών μας. Οι επαναλαμβανόμενες άσχημες καιρικές συνθήκες είναι σαφές ότι οφείλονται στην κλιματική αλλαγή. Το μέλλον των καλλιεργειών μας διαγράφεται ζοφερό. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι τιμές παραγωγού για προϊόντα της τρέχουσας περιόδου είναι σαφές ότι θα βρεθούν σε χαμηλά επίπεδα. Βλέπουμε, ήδη, το λάχανο να κυμαίνεται από 8 έως 15 λεπτά το κιλό τιμή παραγωγού, το μπρόκολο στα 70-80 λεπτά, και το κουνουπίδι στα 40-60 λεπτά το κιλό.

Ο παραγωγός σπορόφυτων Μιχάλης Κούτρας υποστηρίζει ότι σημαντική μείωση θα υπάρξει και στην παραγωγή κηπευτικών στην Κεντρική Εύβοια: «Η μείωση της καλλιέργειας των φθινοπωρινών υπαίθριων κηπευτικών στην Κεντρική Εύβοια ξεπερνά το 40% σε σχέση με πέρυσι. Παραγωγοί με μεγάλες εκτάσεις για τα δεδομένα της περιοχής μας, λόγω των χαμηλών τιμών που εισέπρατταν από τους εμπόρους, σταμάτησαν να καλλιεργούν τα κτήματά τους».

Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι και στην περιοχή της Λαμίας παρατηρείται σημαντική μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων κηπευτικών πάνω από 20% σε σύγκριση με την καλλιεργητική περίοδο του προηγούμενου έτους.

ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ – ΘΡΑΚΗ
Βασιλιάς το σπανάκι

Αύξηση παρουσιάζουν από το 2015 στο 2016, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις με σπανάκι, μπρόκολο και μαρούλι, ενώ σταθερές είναι για το κουνουπίδι και το λάχανο. Ενδεικτικά, να αναφέρουμε ότι από το 2015 στο 2016 η Ξάνθη σχεδόν διπλασίασε το σπανάκι, από τα 694 στα 1.340 στρέμματα, ενώ Έβρος μείωσε το προϊόν στο 1/3, καθώς από τα 919 στρέμματα έπεσε στα 320 στρέμματα. Αντίθετα, η Δράμα ανέβασε από τα 230 στρέμματα στα 570 στρέμματα, η Καβάλα από τα 318 στα 670 και η Ροδόπη από τα 396 στρέμματα στα 890 στρέμματα. Συνολικά, η καλλιέργεια αυξήθηκε από τα 2.557 στρέμματα στα 3.800 στρέμματα, παρουσιάζοντας τη μεγαλύτερη άνοδο. Για το μπρόκολο, τα στρέμματα αυξήθηκαν από τη μια χρονιά στην άλλη από τα 590 στρέμματα στα 650 στρέμματα, ενώ το κουνουπίδι έμεινε σταθερό στα 390 στρέμματα. Το μαρούλι ανέβηκε στο σύνολο της Περιφέρειας ΑΜ-Θ από τα 387 στρέμματα στα 575 στρέμματα και το λάχανο κρατήθηκε σχεδόν στα ίδια επίπεδα, από τα 1.260 στρέμματα στα 1.218 στρέμματα, με σταθερές εκτάσεις στους πέντε νομούς.

Η Ομάδα Παραγωγών «Άρδας» στον Έβρο στις βασικές καλλιέργειες περιλαμβάνει τα κηπευτικά, κυρίως το μπρόκολο, που προωθείται σε μεγάλες αλυσίδες της Αθήνας και της Κύπρου. «Έχει καθιερωθεί ως καλλιέργεια και το ζητάει η αγορά, γιατί κατορθώσαμε να διαθέτει υψηλά ποιοτικά στάνταρντ εδώ και 15 χρόνια, με όλα τα σήματα ποιότητας», εξηγεί ο Στέλιος Τσακίρης, γεωπόνος και μέλος της Ομάδας Παραγωγών, στην Πλάτη Τριγώνου στην Ορεστιάδα. Φέτος, σημειώνει ότι έγινε σχετική αύξηση στις καλλιεργούμενες εκτάσεις. «Αυτό που αξιοποιούμε είναι η πρωιμότητα συγκομιδής στην ελληνική αγορά», λέει. Μέχρι στιγμής όλα βαίνουν καλώς από πλευράς ασθενειών, καθώς ο περονόσπορος και τα βακτήρια είναι σε ύφεση. Η τιμή παραγωγού παραμένει σταθερή, κυμαίνεται γύρω στο 1 ευρώ, αλλά είναι διαφορετική τον Αύγουστο συγκριτικά με τον Οκτώβρη που ισορροπούν οι τιμές. Ο κ. Τσακίρης αναφέρει ότι οι τιμές είναι ανάλογες με τη συσκευασία.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ζημιές από τον καλοκαιρινό καύσωνα

Με τις φυτεύσεις για τα κραμβοειδή φυτά να έχουν ολοκληρωθεί στα τέλη του Αυγούστου και την αναμονή για μια καλή χρονιά από άποψη καιρικών συνθηκών και ασθενειών βρίσκονται οι παραγωγοί νωπών λαχανικών στον Νομό Θεσσαλονίκης. Η ιδιοκτήτρια της οικογενειακής επιχείρησης «Λαχανόκηπος», γεωπόνος Αθηνά Κωνσταντινίδη, παράγει και εμπορεύεται προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης. Το καλοκαίρι, λόγω των παρατεταμένων υψηλών θερμοκρασιών και του καύσωνα, όπως λέει η γεωπόνος, προκλήθηκαν σημαντικές ζημιές στα φυλλώδη λαχανικά. «Φέτος, η χρονιά ήταν πολύ δύσκολη. Και στην αγορά που ήταν πεσμένη και δεν υπήρχε ζήτηση, αλλά και στην καλλιέργεια. Χάσαμε αρκετά στρέμματα σπανάκι, αφού όσο κι αν ποτίζαμε, το έδαφος έβραζε από τη ζέστη, ενώ πολλά σαλατικά ξεβλάστωσαν, δηλαδή έβγαλαν ανθό». Ο τιμές παραγωγού στα παραπάνω αγροτικά προϊόντα δεν ήταν καλές. «Περιμέναμε να δουλέψουμε με τις σαλάτες το Πάσχα και τον Δεκαπενταύγουστο λόγω νηστειών, αλλά, δυστυχώς, φέτος δεν αυξήθηκε ούτε η ζήτηση ούτε οι τιμές, που έμειναν πολύ χαμηλά από την αρχή της σεζόν, στα 30-40 λεπτά το κιλό σε όλα περίπου τα είδη», τονίζει χαρακτηριστικά η κα Κωνσταντινίδη. Όπως η ίδια προσθέτει, προβλέψεις για τα φθινοπωρινά λαχανικά δεν μπορούν να γίνουν, καθώς κάθε χρονιά είναι διαφορετική, όπως και η ψυχολογία του καταναλωτή». Ίδια είναι η εικόνα για τις τιμές και από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό της Επανομής, όπως τη μεταφέρει ο πρόεδρός του. «Όλοι βγάζουν εκτός από τον αγρότη», σημειώνει ενδεικτικά ο Γιώργος Τσιώνης, φέρνοντας ως παράδειγμα τα καρπούζια της περιοχής, που η τιμή παραγωγού ήταν στα 20 λεπτά το κιλό, ενώ στα σούπερ μάρκετ έφτανε και το 1 ευρώ.

Ο πρόεδρος του συνεταιρισμού επεσήμανε, επίσης, πως, εκτός από τα προϊόντα που φεύγουν χωρίς τιμολόγια από κάποιους αγρότες, το κυριότερο πρόβλημα είναι οι χαμηλές τιμές που δίνουν οι παραγωγοί τα προϊόντα τους σε εμπόρους με τα νόμιμα πιστοποιητικά και τις επιβαρύνσεις των φόρων και του ΦΠΑ. Την ίδια στιγμή, όπως λέει, οι Βούλγαροι, που προμηθεύονται ένα μεγάλο μέρος των αγροτικών προϊόντων του νομού από την ΚΑΘ, αγοράζουν από τους χονδρέμπορους με την ισχύουσα φοροαπαλλαγή. Έτσι, κερδισμένοι είναι οι χονδρέμποροι, αλλά και οι Βούλγαροι που γίνονται πιο ανταγωνιστικοί στις αγορές. Σε ό,τι αφορά τα φθινοπωρινά λαχανικά, ο κ. Τσιώνης ανέφερε ότι ο κύριος όγκος της παραγωγής αναμένεται από τον Νοέμβριο, ο οποίος διατίθεται στις λαϊκές αγορές του Νομού Θεσσαλονίκης. Οι καλλιέργειες ανέρχονται σε 2.000 στρέμματα στα ίδια επίπεδα με τα περσινά.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Σταθερή η προτίμηση στα φυλλώδη λαχανικά

Η συμβολαιακή γεωργία, που εφαρμόζεται στο μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής και εξασφαλίζει μια τιμή σίγουρα πάνω από το κόστος παραγωγής, και η αντοχή των φυλλωδών λαχανικών στις συνηθισμένες πια ακραίες καιρικές συνθήκες είναι οι αιτίες που οι Θεσσαλοί παραγωγοί, χρόνο με τον χρόνο, στρέφονται ολοένα και περισσότερο σε αυτά.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις γεωπόνων, στη Θεσσαλία η γη που καλλιεργείται με κηπευτικά είναι περίπου 6.500 στρέμματα, από τα οποία τα 2.000 στρέμματα είναι σε θερμοκήπια και περίπου  5.000 στρέμματα σταυρανθή. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΑΟΚ Λάρισας, στον νομό τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σταθερότητα στην επιλογή των παραγωγών στα φυλλώδη λαχανικά. Έτσι, το 2016, σπάρθηκαν με λάχανο περίπου 500 στρέμματα, από τα οποία παρήχθησαν 1.500 τόνοι, κουνουπίδι 300 στρ. και μπρόκολο 540 στρ., σύνολο 840 στρ., από τα οποία προέκυψαν 1.600 τόνοι, μαρούλι υπό κάλυψη 50 στρ. (απόδοση 100 τόνοι) και υπαίθριο 540 στρ. (απόδοση 800 τόνοι), και σπανάκι 5.400 στρ., από τα οποία παρήχθησαν 6.500 τόνοι.

koynoupidi-kalliergeiaΣτον Συνεταιρισμό ΘΕΣΓΗ, ο οποίος παίζει καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια και γενικότερα στην αγορά των λαχανικών, έχουν σπαρθεί συνολικά 2.000 στρ. με μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι και μαρούλι. Υπάρχει μία αύξηση της τάξεως του 20% σε σχέση με πέρυσι. Η στρεμματική αύξηση οφείλεται στο γεγονός ότι οι βασικές καλλιέργειες, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και το καλαμπόκι, έχουν μειωμένες αποδόσεις. Για τον λόγο αυτόν, πλέον οι παραγωγοί αναζητούν άλλες λύσεις και στο πλαίσιο αυτό στρέφονται στα κηπευτικά.

Ο Συνεταιρισμός ΘΕΣγη εφαρμόζει συμβολαιακή γεωργία, με αποτέλεσμα οι τιμές να είναι προκαθορισμένες από την αρχή της περιόδου. Φέτος, εκτιμάται ότι οι θα κυμανθούν στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Δηλαδή, το μπρόκολο στα 45 λεπτά, το κουνουπίδι στα 40 λεπτά, το σπανάκι στα 18 λεπτά και το μαρούλι στα 70 λεπτά.

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Ο καύσωνας δημιούργησε προβλήματα

Σταθερή παραμένει η καλλιεργούμενη έκταση κηπευτικών στην Πελοπόννησο παρά τα προβλήματα που καταγράφονται κατά καιρούς. Στην Αρκαδία, αυτό που δείχνει η μέχρι τώρα πορεία είναι μείωση της παραγωγής σε κάποια είδη, όπως το κουνουπίδι και το μαρούλι, αλλά οι τιμές διαμορφώνονται σε καλά επίπεδα. Όπως μας εξηγεί ο παραγωγός και γεωπόνος Κώστας Μαλίρρης, «τα μαρούλια έφευγαν από το χωράφι με τιμή που κυμαινόταν στα 30-35 λεπτά, το λάχανο φεύγει αυτήν τη στιγμή στα 20-25 λεπτά, ενώ για το κουνουπίδι, που είχε μείωση της παραγωγής έως 40% λόγω φυτοπαθολογικών προβλημάτων, η τιμή κυμαίνεται στα 70 λεπτά και για το μπρόκολα στα 60 λεπτά στο χωράφι». Οι στρεμματικές αποδόσεις για το λάχανο είναι 6 τόνοι/στρέμμα, το κουνουπίδι 2,5 τόνοι/στρέμμα, το μπρόκολο 1,5-3 τόνοι/στρέμμα και, τέλος, τα μαρούλια έχουν στρεμματική απόδοση 7.000-8.000 κομμάτια ανά στρέμμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αρκαδία υπήρξαν παραγωγοί που, λόγω καύσωνα, δεν μπήκαν στη διαδικασία να φυτέψουν. Στην Αργολίδα, βρίσκεται σε εξέλιξη η παραγωγή και δεν υπάρχει ακόμη καθαρή εικόνα, ενώ στην Κορινθία η παραγωγή των κηπευτικών θα αρχίσει σε έναν μήνα και μέχρι τώρα δεν υπάρχει πρόβλημα.

 

Ρεπορτάζ: Αφροδίτη Χρυσοχόου, Μαρία Αμπατζή, Γιώργος Ρούστας, Γιώργος Αργυρίου, Γιάννης Σάρρος