Πέρασαν 95 χρόνια από τη µαύρη επέτειο της 13ης Σεπτέµβρη 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή, αλλά, µέχρι σήµερα, οι πρόσφυγες γεωργοί αντιµετωπίζουν προβλήµατα µε την αγροτική νοµοθεσία για τα κληροτεµάχια. Κι ενώ µε σειρά νόµων, µετά το 1924, γίνεται η αποκατάσταση προσφύγων, η ταλαιπωρία των Μικρασιατών παραγωγών και των απογόνων τους υφίσταται µέχρι σήµερα. Τις ημέρες αυτές κορυφώνονται οι εκδηλώσεις για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες και επίκειται ειδική συνεδρίαση της Βουλής την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου, στις 10 το πρωί με τίτλο: «Ημέρα Εθνικής Μνήμης για την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού». Παρά ταύτα το αγροτικό ζήτημα της αποκατάστασης των προσφύγων εξακολουθεί να δημιουργεί μέχρι σήμερα αγκυλώσεις και προβλήματα.
Η νέα εµπλοκή αφορά τους κατοίκους των Ρουσσοχωρίων, στην ενδοχώρα της επαρχίας Πεδιάδας Ηρακλείου Κρήτης, εξαιτίας της επέκτασης του στρατιωτικού αεροδροµίου της περιοχής και της µετατροπής του σε πολιτικό. Με το ζήτηµα των απαλλοτριώσεων ανοιχτό, για την οριοθέτηση του αεροδροµίου, οι δικαιούχοι Κρήτες, απόγονοι Μικρασιατών, θα πρέπει:
- Nα αναζητήσουν νοµική εκπροσώπηση, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της οριστικής διανοµής, στο Ειρηνοδικείο.
- Να δυναµώσουν τη φωνή τους στα αρµόδια Εφετεία.
- Nα αναζητήσουν να κατανεµηθούν αναλόγως οι αποζηµιώσεις για τις απαλλοτριώσεις.
Νοµικοί κύκλοι εκτιµούν ότι οι Μικρασιάτες απόγονοι κληροτεµαχίων πρέπει να τρέξουν άµεσα, διότι η διαδικασία είναι γραφειοκρατική και χρονοβόρα.
Αγροτική νοµοθεσία για κληροτεµάχια
Το διαχρονικό πρόβληµα στις µεταβιβάσεις ξεκινά ήδη από την αγροτική νοµοθεσία, που επιχείρησε να προστατέψει τους Μικρασιάτες αγρότες από επιτήδειους που επιβουλεύονται τον κλήρο που τους χορήγησε το κράτος για την αποκατάστασή τους. Σύµφωνα µε ιστορικές πηγές, ο τρόπος παραχώρησης της γης έγινε, κατά κανόνα, µέσω της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων ή µέσα από τις νοµαρχίες και τις Διευθύνσεις Εποικισµού.
Η αγροτική νοµοθεσία για τους πρόσφυγες άλλαξε επανειληµµένα, όµως το πρόβληµα παρέµεινε για αρκετούς κληρονόµους, καθώς η νοµική διαδικασία µεταβίβασης περιουσιών δεν υπήρξε «ανοιχτή». Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να γίνονται άτυπες διανοµές (χωρίς συµβόλαια) µεταξύ των κληρούχων και των παιδιών τους. Αν ένας Μικρασιάτης πρόσφυγας πέθαινε ξαφνικά και είχε, λόγου χάρη τρία παιδιά, δεν µπορούσαν να τον κληρονοµήσουν. Εποµένως, η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν της προσωρινής διανοµής µε ιδιωτικά συµφωνητικά, τα οποία όµως ήταν άτυπα απέναντι στον νόµο.
Ανάλογα προβλήµατα προέκυψαν και µε τους δασικούς χάρτες, εξ ου και υπήρξαν βελτιώσεις, µετά από φωνές κυβερνώντων και βουλευτών της αντιπολίτευσης. Το πρόβληµα µε τα κληροτεµάχια των Μικρασιατών, όµως, επίκειται και στα Ρουσσοχώρια, αφού δεν έχουν προχωρήσει όλοι οι αγρότες τις διαδικασίες. Έτσι, όσες κατατµήσεις έγιναν δίχως τη διαδικασία επικύρωσης της Ανωµάλου Δικαιοπραξίας, όπως ονοµάζεται, δεν ήταν σύννοµες.
Με τον νοµικό όρο της Ανωµάλου Δικαιοπραξίας νοείται η δικαιοπραξία µε την οποία µεταβιβάζονται µε δηµόσιο ή µε ιδιωτικό έγγραφο, µεταξύ άλλων και γεωργικοί κλήροι, κατά παράβαση των άρθρων της αγροτικής νοµοθεσίας, που διέπουν περιορισµούς µεταβιβάσεων κλήρων. Τέτοιου είδους µεταβιβάσεις δύνανται να επικυρωθούν (Επικύρωση Ανωµάλου Δικαιοπραξίας) υπό προϋποθέσεις και µέσα από δικαστική διαδικασία.
Ανυπολόγιστοι δικαιούχοι
«Με βάση τη διανοµή κλήρων σε ακτήµονες, οι Μικρασιάτες γεωργοί είχαν περιορισµούς. Το κράτος επιχείρησε να τους προστατέψει νοµικά, αλλά αυτό δηµιούργησε άλλα προβλήµατα. Δεν µπορούσαν να πουλήσουν τα χωράφια τους επί µέρους, αλλά µόνο επί το όλον. Επιπλέον, δεν µπορούσαν να κατανείµουν τα χωράφια τους στα παιδιά τους, µε αποτέλεσµα να έχουν “εξαναγκαστεί” να προχωρήσουν σε άτυπες διανοµές. Η διαδικασία πρέπει να νοµιµοποιηθεί διά της δικαστικής οδού», εξηγεί ο Ηρακλειώτης δικηγόρος Μάνος Παπαντωνάκης.
«Στην περίπτωση του αεροδροµίου Καστελλίου, ενώ λ.χ. φαίνεται στους καταλόγους ότι πρέπει να αποζηµιωθεί ένας δικαιούχος, στην πραγµατικότητα δικαιούχοι της αποζηµίωσης είναι παιδιά και εγγόνια. Υπάρχει περίπτωση που ενώ στα χαρτιά φαίνεται ένας δικαιούχος, στην πραγµατικότητα πρέπει να αποζηµιωθούν 14 άνθρωποι. Αυτό συµβαίνει γενικότερα στη συγκεκριµένη περιοχή. Φαίνεται, δηλαδή, ένας δικαιούχος στους πίνακες, όταν δεν έχει γίνει η διαδικασία της επικύρωσης Ανωµάλου Δικαιοπραξίας, ενώ στην πραγµατικότητα οι δικαιούχοι µπορεί να είναι 5, 10, 20. Η διαδικασία αυτή πρέπει να ξεµπλοκαριστεί και να επιταχυνθεί, ώστε να αποζηµιωθούν όσοι έχουν λαµβάνειν χρήµατα από τις απαλλοτριώσεις. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και διαφορετικές “ταχύτητες” στο ίδιο ακίνητο.
Το ίδιο χωράφι που απαλλοτριώνεται, όταν το έχουν διανείµει άτυπα 10-12 άτοµα, στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν είναι όλο στην ίδια κατάσταση. «Άλλοι πρόσεχαν τα χωράφια τους κι άλλοι έφυγαν, άλλαξαν επάγγελµα, τα άφησαν να ρηµάξουν. Αυτό, όµως, πρέπει να αντιµετωπιστεί στη διαδικασία του καθορισµού της αποζηµίωσης. Στην περίπτωση των κληρούχων χρειάζεται να υπάρξει µέριµνα για το ποιος θα πάρει τι».
Απαιτούµενα έγγραφα
Η διαδικασία της επικύρωσης της «Ανωµάλου Δικαιοπραξίας» γίνεται στο αρµόδιο Ειρηνοδικείο. Στα έγγραφα, που πρέπει να κατατεθούν περιλαµβάνονται, µεταξύ άλλων τα εξής:
- Το ιδιωτικό έγγραφο µε το οποίο γίνεται η µεταβίβαση της κυριότητας του κλήρου, µισθωτήριο συµβόλαιο ή προσύµφωνο µεταβίβασης (δηµόσιο ή ιδιωτικό).
- Βεβαίωση πως καταβλήθηκε προς το Δηµόσιο το οφειλόµενο τίµηµα ή ό,τι δεν υφίσταται υποχρέωση καταβολής τέτοιου τιµήµατος.
- Βεβαίωση της ΔΑΟΚ πως ο κλήρος είναι ατοµικός ή επίκοινος (δηλαδή οικογενειακός ή αφορά χήρα, τέκνα κ.ά.).
- Βεβαίωση της αρµόδιας ΔΑΟΚ όπου θα φαίνονται τα αγροτεµάχια µε την οριστική διανοµή κλήρου.
- Αντίγραφο του φόρου µεταβίβασης ακινήτου.
- Πιστοποιητικό κτηµατογραφούµενου ακινήτου.
