Αύξηση των θαλάσσιων περιοχών που τίθενται υπό καθεστώς προστασίας, βελτίωση των ελεγκτικών μηχανισμών στις υπάρχουσες προστατευόμενες περιοχές και σήματα ποιότητας σε προϊόντα που παράγονται σε περιοχές Natura 2000, κατά το πρότυπο του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, με τον περίφημο Όρκο των Βοσκών «νήΖα»!
Τα παραπάνω περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στις εισηγήσεις που έχουν δεχτεί ο υπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός, Σωκράτης Φάμελλος, για το νέο νομοθετικό πλαίσιο που σχεδιάζεται, ως προς τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΦΔΠΠ). Το ζήτημα αυτό αναμένεται να επηρεάσει άμεσα και έμμεσα γεωργούς, κτηνοτρόφους, ψαράδες, ιχθυοκαλλιεργητές, δασοκαλλιεργητές, ρετσινάδες, δασεργάτες. Επίσης εταιρείες, μικρές μεταποιητικές μονάδες και συνεταιρισμούς που δραστηριοποιούνται ή σχετίζονται με προστατευόμενες χερσαίες ή υδάτινες περιοχές. Η συζήτηση είναι σε πρώιμο στάδιο αλλά αναμένεται να υπάρχουν εξελίξεις μέσα στο φθινόπωρο, καθώς πρέπει και τα διαχειριστικά σχέδια να προχωρήσουν και μαζί και το νομοθετικό πλαίσιο.
Αειφορία και ανάπτυξη
Η βάση πάνω στην οποία κινείται πολιτικά η κυβέρνηση έχει διπλό στόχο: αφενός να προστατευθεί το περιβάλλον με όρους αειφορίας, αφετέρου οι παραγωγοί και οι κάτοικοι προστατευόμενων περιοχών να έχουν εισόδημα. Η λογική είναι να μπορούν να παραμείνουν αυτές οι περιοχές ζωντανές, χωρίς να «κλείνουν» τα δάση (όπως συνέβη πρόσφατα με την κάθοδο των αγριογούρουνων ακόμη και σε κατοικημένες περιοχές) και οι παραγωγοί να κερδίζουν την υπεραξία του προϊόντος που παράγουν, καθώς έχουν αυξημένες περιβαλλοντικές δεσμεύσεις. Ήδη, όπως ανακοίνωσε ο Γιώργος Σταθάκης από το βήμα της Βουλής, κυοφορείται επικαιροποίηση μελετών, με ενιαίο και καθολικό πλαίσιο.
Οι πρώτες συζητήσεις ήδη έχουν γίνει και, μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται η συνάντηση του Σωκράτη Φάμελλου με τον συντονιστή της ΕΠΕΚΕ Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτή Γιώργο Δημαρά, ενώ λόγο σε όλα αυτά έχει και η πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, Κατερίνα Ιγγλέζη.
Η αξιολόγηση που έγινε, έδειξε πως η χώρα μας είναι σε πολύ καλό επίπεδο από άποψη όγκου ενταγμένων χερσαίων περιοχών, αν και κάποιες αναμένεται να επεκταθούν, αλλά υστερεί σε θαλάσσιες. Το Εθνικό Δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει σήμερα 419 περιοχές. Οι 403 χερσαίες περιοχές καλύπτουν το 27,1% της έκτασης της χώρας, δηλαδή 35.747,40 τετραγωνικά χιλιόμετρα και 16 αμιγώς θαλάσσιες. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 7η θέση των προστατευόμενων χερσαίων περιοχών των άλλοτε 28 κρατών-μελών, έχοντας κερδίσει 9 μονάδες πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο της ΕΕ. 152 περιοχές με θαλάσσιο τμήμα, συνολικής έκτασης 7.198,77 τετραγωνικών χιλιομέτρων, εκ των οποίων οι 16 είναι αμιγώς θαλάσσιες και καλύπτουν το 6,12% των χωρικών υδάτων, έχουν ενταχθεί στο Natura 2000. Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές αφορούν περίπου 6.800 τετραγωνικά χιλιόμετρα της χώρας, κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο. Η Ελλάδα είναι στη 10η θέση, έναντι 23 κρατών-μελών που βρέχονται από θάλασσα στην ΕΕ και υπάρχουν εκκρεμότητες για την προστασία λιβαδιών Ποσειδωνίας, θαλασσοπουλιών, κητωδών κ.ά.
Βεβαίως, εκκρεμότητες υπάρχουν, σύμφωνα με τις εισηγήσεις, και για χερσαίες περιοχές (προστασία διαφόρων ειδών χλωρίδας, ορνιθοπανίδας και νυχτερίδων κ.ά.). Ωστόσο, βουλευτές και εκπρόσωποι φορέων έχουν καταγγείλει επανειλημμένα ότι δεν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι και ότι μπορεί το νομοθετικό πλαίσιο να υπάρχει, όμως, πρέπει να αυστηροποιηθούν οι έλεγχοι για την προστασία τους. Προτάσεις φαίνεται να έχουν δεχτεί, για να γίνουν προστατευόμενες, χερσαίες περιοχές της Σκύρου, να υπάρξει επέκταση των προστατευόμενων περιοχών σε Τυμφρηστό και Οίτη, στο θαλάσσιο περιβάλλον του Αμβρακικού, ενώ έχουν καταρχήν απορριφθεί αιτήματα κατοίκων περιοχών της Καβάλας, Θάσου και Αλεξανδρούπολης για απένταξη προστατευόμενων περιοχών.
Το μοντέλο Σαμαριάς
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μοντέλο που θεωρεί η κυβέρνηση πιο κατάλληλο εφαρμόζεται ήδη στην πράξη, στο φαράγγι της Σαμαριάς. Ο Εθνικός Δρυμός Σαμαριάς έχει ενταχθεί από το 1981 στο πρόγραμμα ο «Άνθρωπος και η Βιόσφαιρα» της UNESCO, μαζί με τον Όλυμπο, και υπάρχουν διαφορετικές ζώνες προστασίας για τη διατήρηση, παρακολούθηση και έρευνα της περιοχής. Ο Δρυμός Σαμαριάς, μάλιστα, έχει τιμηθεί με το διεθνές βραβείο «Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Προστατευόμενων Περιοχών».
Παρά τις πιέσεις που δέχεται το φαράγγι, λόγω διάβρωσης, υπερβόσκησης, λαθροθηρίας αίγαγρων της Κρήτης, γενετικής ρύπανσης κ.λπ., έχει καταφέρει να υπερπηδήσει αρκετά από τα εμπόδια με αυτεπιστασία, επιστημονικό προσωπικό και πρόγραμμα παρακολούθησης. Πρόκειται για περιοχή φυσικού κάλλους, που δέχεται καθημερινά, τους θερινούς μήνες, τεράστια πίεση από τουρίστες αλλά έχει και σημαντικά έσοδα.
Το μοντέλο διαχείρισης που ακολουθείται, αν και δεν μπορεί να εφαρμοστεί παντού, δίνει, λένε πηγές, τον τόνο για την περιβαλλοντική ανάπτυξη, που αφορά πολλαπλές χρήσεις, όπως γεωργίας, κτηνοτροφίας και οικοτουρισμού. Η «πράσινη κτηνοτροφία» ήδη έχει προχωρήσει, κατά τον Πέτρο Λυμπεράκη, πρόεδρο του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς, και βασίζεται στην πανάρχαια «νήΖα» (=Μα τω Δία), τον όρκο τιμής των βοσκών της Κρήτης.
Αυτή η διαδικασία είναι σημαντική, διότι έχει δημιουργήσει υπεραξία με πράσινα πιστοποιητικά ποιότητας, που αφορούν κτηνοτροφικά προϊόντα από βόσκηση, μέλι, επισκέψιμα τυροκομεία, οικοτουριστικές δραστηριότητες, κάνοντας το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων στη μεγαλόνησο να μεγαλώνει διαρκώς.
