Δύο πράγματα που χαρακτηρίζουν έντονα –ακόμη και σήμερα– τον κτηνοτρόφο είναι η αγάπη του για τη φύση (άλλωστε, στα βουνά και στα λαγκάδια περνά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του) και για τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα που κληρονόμησε από τους προγόνους του. Αρκετοί Θεσσαλοί κτηνοτρόφοι συνεχίζουν να αντιστέκονται στην εξέλιξη της τεχνολογίας και στις ανέσεις που αυτή προσφέρει, προτιμώντας τις πατροπαράδοτες πρακτικές. Έτσι, στην περίπτωση της κουράς των προβάτων –μια διαδικασία απαραίτητη για την καλή υγιεινή των ζωντανών, που λαμβάνει χώρα τούτες τις μέρες– αρκετοί στον κάμπο αντιστέκονται στα αεροψάλιδα, τα οποία διευκολύνουν κατά πολύ το κούρεμα, κάνοντάς το πιο ξεκούραστο, και χρησιμοποιούν τα παραδοσιακά ψαλίδια.
Ιεροτελεστία η κουρά
Είναι αυτονόητο ότι αυτή η διαδικασία έχει γιορτινό χαρακτήρα, καθώς μεγάλες ομάδες κτηνοτρόφων συγκεντρώνονται σε μια στάνη, οι άντρες σηκώνουν τα μανίκια και, με τα «προβατοψάλιδα» στα χέρια, είναι έτοιμοι για τη… μάχη, ενώ οι γυναίκες ετοιμάζουν το τσιμπούσι που ακολουθεί της κουράς, υπό τους ήχους, βέβαια, παραδοσιακής μουσικής.
Η «ΥΧ» επισκέφθηκε τη μονάδα του προέδρου του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Αμπελώνα, Ζήση Παρλίτση, και παρακολούθησε από κοντά την παραδοσιακή κουρά των αμνών. Σύμφωνα με τον κ. Παρλίτση, «η κουρά είναι μια δύσκολη διαδικασία, αφού χρειάζονται πολλά χέρια με τεχνική, ενώ τα πρόβατα πολλές φορές είναι δύστροπα. Έχει προηγηθεί το κωλοκούρισμα (το κούρεμα στην ουρά και στα πίσω πόδια) και μέσα στον Μάιο ακολουθεί η ολική κουρά. Το κωλοκούρισμα αποσκοπεί στο να μη λερώνονται τα μαλλιά των προβάτων από τα κόπρανά τους, με αποτέλεσμα να ευνοείται η δημιουργία εστιών μικροβίων, ενώ η ολική κουρά γίνεται για να «ξαλαφρώσουν» τα ζώα και να μην υποφέρουν από την καλοκαιρινή ζέστη.
Όσον αφορά την αξιοποίηση του μαλλιού, που προκύπτει από την κουρά, ο πρόεδρος των κτηνοτρόφων του Αμπελώνα μας είπε ότι παλαιότερα κατευθυνόταν στην εριοβιομηχανία (έριο είναι η υφαντική ίνα, που λαμβάνεται κυρίως από το τρίχωμα του προβάτου, η οποία κατευθυνόταν στο εμπόριο) για την παρασκευή υφασμάτων στη ρόκα και στον αργαλειό.
Σήμερα, το πουλάνε «για ένα κομμάτι» ψωμί σε γυρολόγους εμπόρους και σε αντάλλαγμα δεν παίρνουν λεφτά, αλλά είδος, δηλαδή εμπόρευμα.
Όταν η κοπιαστική ημέρα έφτασε στο τέλος της, ο υπαίθριος μπουφές με τα νόστιμα εδέσματα τους περίμενε για να τους επιβραβεύσει για το μεροκάματο. Οι κτηνοτρόφοι τσούγκριζαν τα ποτήρια τους και η ευχή «και του χρόνου με υγεία» κυριαρχούσε στην παρέα.
Πώς αξιοποιείται σήμερα το μαλλί
Σήμερα, το μαλλί των προβάτων πωλείται σε εξευτελιστική τιμή σε εμπόρους και μετά από μια πρώτη επεξεργασία δεματοποιείται και εξάγεται σε άλλες χώρες, κυρίως στην Τουρκία, για επεξεργασία σε ύφασμα. Στο παρελθόν, το μαλλί από το κούρεμα των προβάτων πωλείτο σε εγχώριες βιομηχανίες που έφτιαχναν φλοκάτες, ενώ σε νοικοκυριά που δεν διέθεταν πρόβατα, οι γυναίκες εργάζονταν στον αργαλειό, κάνοντας τη σχετική επεξεργασία στο σπίτι. Η διαδικασία ήταν η εξής: Αρχικά, έπλεναν το μαλλί στο ποτάμι, στη συνέχεια, με το τσικρίκι, το μετέτρεπαν σε κλωστή χοντρότερη ή πιο ψιλή, ανάλογα με τη χρήση, και με τον αργαλειό ύφαιναν υφάσματα για το σπίτι, την ένδυση και την προίκα των κοριτσιών.
Μηδενική η αξία του μαλλιού
Η κουρά των αμνών γίνεται για λόγους υγιεινής, προκειμένου να ανασάνει το πρόβατο τους καλοκαιρινούς μήνες. Παλαιότερα, η σχετική διαδικασία αποσκοπούσε και στην οικονομική ενίσχυση του κτηνοτρόφου, αφού το μαλλί πωλείτο σε εμπόρους. Σήμερα, η αξία του μαλλιού είναι μηδενική και συνήθως δίνεται έναντι ζωοτροφών. Κάποιοι, όμως, υποστηρίζουν ότι αν υπήρχε ένα οργανωμένο σχέδιο και μια κεντρική κατευθυντήρια γραμμή, ακόμη και το «έριον» θα μπορούσε να δώσει μια προστιθέμενη αξία στο ζωντανό.
