Μια εικόνα, χίλιες λέξεις: Στις ρίζες του Ψηλορείτη, Ολλανδοί, Γερμανοί, Γάλλοι, Δανοί, μαγειρεύουν, ζυμώνουν, φουρνίζουν, τυροκομούν, χορεύουν στον ρυθμό της κρητικής λύρας. Εκεί, στο Οικοτουριστικό Χωριό Έναγρον, η κρητική παράδοση και φιλοξενία μαγεύουν τους «ψυχρούς» Ευρωπαίους που αναζητούν ανθρώπινες θερμοκρασίες.
Στο χωριό Αξός, στην αγκαλιά της ομώνυμης μινωικής πόλης, μέσα στα όρια του Φυσικού Πάρκου Ψηλορείτη, βρίσκεται το Έναγρον. Ένα πρότυπο χωριό, πλαισιωμένο από 60.000 τ.μ. άγριας βλάστησης, αμπελώνες, ελαιώνες, περιβόλια και βοτανικούς κήπους, δημιούργημα της Φανής και του Γιάννη Παπαδάκη, που ξενιτεύτηκαν για να σπουδάσουν και να δουλέψουν, αλλά πριν μερικά χρόνια γύρισαν για να δώσουν σάρκα και οστά στο όνειρο.
«Εγώ σπούδασα οικονομικά και δούλεψα στον ιδιωτικό τομέα, ενώ η γυναίκα μου, η Φανή, σπούδασε και δούλεψε ως αρχιτέκτονας. Ξεκινήσαμε το εγχείρημα το 2000, χωρίς καμία εμπειρία από τον κλάδο της εστίασης ή της φιλοξενίας», λέει ο Γιάννης.
Παράδοση και ανέσεις
Για την κατασκευή του χωριού, πάντρεψαν φυσικά υλικά με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Έτσι, δημιούργησαν σε κτίρια μονώροφα και διώροφα 34 διαμερίσματα έως τριών δωματίων, με σύγχρονη κουζίνα, κλιματισμό, τηλεόραση, τζάκι, κεντρική θέρμανση, βεράντες με θέα τα βουνά. Το χωριό έχει παραδοσιακό καφενείο, συνεδριακό χώρο, μπακάλικο με ντόπια προϊόντα, πισίνα απέναντι από τους γκρεμούς με τις αετοφωλιές, παιδική χαρά. Και πλάι είναι η φάρμα.
Δραστηριότητες
Καλά οργανωμένες δραστηριότητες καθημερινά, από τον Απρίλη μέχρι τον Οκτώβρη, συνδέουν τη διαμονή με τη φύση και την παράδοση. Πεζοπορία, μαγειρική, βόλτες με γαϊδουράκια, τυροκόμηση, ψήσιμο ψωμιού στον ξυλόφουρνο, εκδρομές σε ιστορικά μοναστήρια και αρχαιολογικούς χώρους. Ο Γιάννης και η Φανή δημιούργησαν επίσης έναν μοναδικό χάρτη με πληροφορίες για τη φύση, τον πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής, προτείνοντας συναρπαστικές εκδρομές, και εφοδιάζοντας τους φιλοξενούμενους με ποδήλατα, γαϊδουράκια, κιάλια και ειδικούς οδηγούς.
Καλή όρεξη
Η κρητική κουζίνα είναι καθεστώς στο Έναγρον: Αγνό ελαιόλαδο, εποχικότητα, ήπιες μέθοδοι ψησίματος, ποικιλία χορταρικών-φρούτων-λαχανικών. «Το 80% των υλικών που χρησιμοποιούμε (κρέας, μέλι, ρύζι, όσπρια, αλεύρι, γαλακτοκομικά, κρασί, κηπευτικά-φρούτα, ξηροί καρποί) προέρχονται από την φάρμα μας ή από μικρούς παραγωγούς, που γνωρίζουμε προσωπικά», επισημαίνει ο Γιάννης. Στην φάρμα έχουν 50 αιγοπρόβατα, 6 γαϊδουράκια, 2 πόνυ, 6 άλογα, κότες, πάπιες και κουνελάκια.
Για τη γαστρονομική… δράση υπάρχουν η κουζίνα, ο ξυλόφουρνος, το τυροκομείο, οι παραστιές, το ρακοκάζανο, το πατητήρι και φυσικά το εστιατόριο, με παραδοσιακά έπιπλα και σκεύη, κάτω από τον προστάτη-δρυ.
Η φύση ανταποδίδει
Το Έναγρον είναι η απόδειξη πως όταν φροντίζεις τη φύση, στο ανταποδίδει. Τα οργανικά απόβλητα παρέχουν ζωοτροφή και λίπασμα. Η φάρμα δίνει τα υλικά της κουζίνας. Το ηλιακό πεδίο καλύπτει το 70% περίπου της ενέργειας για ζεστό νερό, ενώ το υπόλοιπο 30% καλύπτεται με υγραέριο. Το πόσιμο νερό προέρχεται από το δίκτυο του Αξού, ενώ η άρδευση γίνεται από γεώτρηση, ή από τα κοντινά αρδευτικά κανάλια.
Επιβράβευση και διαφήμιση
Η καλύτερη διαφήμιση είναι η θετική γνώμη των επισκεπτών. Παράλληλα, όμως, χρησιμοποιούν τα εργαλεία του ίντερνετ -adwords, social media κ.λπ.. Έχουν το σήμα ποιότητας κρητικής κουζίνας από την Περιφέρειά Κρήτης, έχουν πιστοποιηθεί από το WeDoLocal για την εντοπιότητα των προϊόντων και τις εργασιακές πρακτικές, καθώς και με τρία ISO για τις υπηρεσίες τους. Καθόλου λίγα…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Επενδύουμε στους ανθρώπους
«Ο οικοτουρισμός και ο αγροτουρισμός δίνουν στον ταξιδιώτη την ευκαιρία να εμπλακεί με τον τόπο, τα προϊόντα και τους ανθρώπους του», τονίζει ο Γ. Παπαδάκης. Μας λέει επίσης:
- Από το 2005 που λειτουργούμε με το σημερινό μέγεθος, περνούν περίπου 3,500 επισκέπτες το χρόνο, με μέσο όρο διαμονής 4 διανυκτερεύσεις. 95% είναι Γερμανοί, Ολλανδοί, Γάλλοι, Δανοί.
- Όλοι οι εργαζόμενοι είναι ντόπιοι. Δεν χρησιμοποιούμε αθέμιτες εργασιακές πρακτικές.
- Αγροτουρισμός και οικοτουρισμός αξιοποιούν τα ανεπανάληπτα χαρακτηριστικά της Ελλάδας και διαφοροποιούν το τουριστικό προϊόν.
- Μεγάλο πρόβλημα είναι ή έλλειψη ολοκληρωμένου νομικού πλαισίου. Το κράτος αντιμετωπίζει τα αγροτουριστικά-οικοτουριστικά σύνολα σαν ενοικιαζόμενα δωμάτια. Έτσι, δεν επιτρέπεται φάρμα ζώων δίπλα σε καταλύματα, οργάνωση εκδρομών και ενοικίαση ποδηλάτων χωρίς άδεια τουριστικού γραφείου, συνοδεία σε ιστορικούς-αρχαιολογικούς χώρους χωρίς άδεια ξεναγού κ.λπ.. Ουσιαστικά το νομικό πλαίσιο καταργεί την ψυχή του αγροτουρισμού.
- Δεν θα προτρέπαμε να ξεκινήσει κάποιος υπολογίζοντας στο κράτος. Καλύτερα να βασιστεί στις συνεργασίες με ντόπιους παραγωγούς και φορείς, να σχεδιάσει νέες ταξιδιωτικές εμπειρίες. Να «επενδύσει» δηλαδή στους ανθρώπους, στην τοπική ιστορία, στον πολιτισμό.
- Εφόσον υπάρχει άδεια εστιατορίου, μπορούμε να παράγουμε ένα διατροφικό προϊόν, αλλά για κατανάλωση μέσα στη μονάδα και όχι για εμπορία. Η πιστοποίηση των παραδοσιακών προϊόντων σίγουρα βοηθάει, αλλά η πληθώρα πιστοποιήσεων αποδυναμώνει την αξία τους, γι’ αυτό θα πρέπει να υπάρξει μια συμφωνία φορέων-κράτους, ώστε να έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα. Πρώτα, όμως, είναι αναγκαίο να ορίσουμε τι αποτελεί παραδοσιακή παραγωγική διαδικασία και παραδοσιακό προϊόν, για να μην έχουμε πιστοποιήσεις-απομιμήσεις άλλων χωρών. Διαφορετικά, υπάρχει ο κίνδυνος να αποκλειστούν γνήσιοι συνεχιστές του παραδοσιακού.
