Ομοφωνία στο Συμβούλιο για τον αναντικατάστατο ρόλο των άμεσων ενισχύσεων

Ως δίχτυ ασφαλείας του αγροτικού εισοδήματος και βασικό πυλώνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) προσέγγισαν οι υπουργοί γεωργίας των 28 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) τις άμεσες ενισχύσεις στο δεύτερο κατά σειρά Συμβούλιο Γεωργίας και Αλιείας υπό τη βουλγαρική προεδρία για την αγροτική πολιτική της ΕΕ μετά το 2020. Από την πλευρά του, ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Βαγγέλης Αποστόλου επανέλαβε τη διαφωνία του σχετικά με το ενδεχόμενο συγχρηματοδότησης των άμεσων ενισχύσεων καθώς αυτό θα σήμαινε επανεθνικοποίηση της ΚΑΠ, κάτι που βρίσκει αντίθετη τη χώρα μας.

Επιπλέον, ο ίδιος τόνισε ότι συμφωνεί με την Κομισιόν για πιο δίκαιη και με καλύτερη στόχευση, κατανομή των ενισχύσεων αυτών.  Ακόμη, ο κ. Αποστόλου εξέφρασε τη διαφωνία του σχετικά με την εξωτερική σύγκλιση με αποκλειστικό κριτήριο την ανά εκτάριο ενίσχυση.

Πιο αναλυτικά, όλοι οι υπουργοί συμφώνησαν ότι οι άμεσες ενισχύσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο της ΚΑΠ. Ταυτόχρονα, το σύστημα θα μπορούσε να βελτιωθεί για να διασφαλιστεί ότι οι ενισχύσεις θα διανέμονται δίκαιακαι με πιο στοχευμένα και με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Οι αγρότες πρέπει να διαδραματίσουν ένα ρόλο στηνπροστασία του περιβάλλοντος και το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής πρέπει να ανταμειφθούν για τις προσπάθειές τους. Επίσης, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να βρουν τρόπους να προσφέρουν στους ανθρώπους των αγροτικών περιοχών ευκαιρίες να εργαστούν και να ζήσουν εκεί, ώστε να έχουν λόγους να παραμείνουν και να αναπτύξουν τις περιφέρειες, αλλά και για να πετύχουμε  την ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού τομέα. Επίσης, οι υπουργοί γεωργίας επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα του δεύτερου πυλώνα στο πλαίσιο της ΚΑΠ και ζήτησαν πραγματική απλούστευση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.

Από την πλευρά του ο Βούλγαρος υπουργός γεωργίας, Rumen Porodzanov, ανέφερε: «Είχαμε μια εποικοδομητική συζήτηση για μερικά σημαντικά ζητήματα σχετικά με το μέλλον της ΚΑΠ που αφορούν τις άμεσες ενισχύσεις, το περιβάλλον και την αγροτική ανάπτυξη. Έχουμε την ευθύνη να θέσουμε τα θεμέλια μιας σύγχρονης πολιτικής που θα επιβραβεύει σωστά τους αγρότες για την παροχή δημόσιων αγαθών υψηλής αξίας, όπως η επισιτιστική ασφάλεια, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και η προστασία των αγροτικών περιοχών».

Γεωργία και βιοοικονομία

Επιπλέον, στο Συμβούλιο αντάλλαξαν απόψεις σχετικά με το ρόλο της γεωργίας στην  αναθεώρηση της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοοικονομία του 2012. Η βιοοικονομία περιλαμβάνει εκείνα τα τμήματα της οικονομίας που χρησιμοποιούν ανανεώσιμους βιολογικούς πόρους από τη ξηρά και τη θάλασσα για να παράγουν προϊόντα με προστιθέμενη αξία όπως τρόφιμα, ζωοτροφές, υλικά και ενέργεια. «Η  βιοοικονομία αποτελεί μια μεγάλη οικονομική ευκαιρία για τους αγρότες και τους δασοκόμους μας. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι είναι σε θέση να αξιοποιήσουν πλήρως αυτό το δυναμικό και να τους βοηθήσουμε να ενσωματωθούν καλύτερα στις αλυσίδες αξίας της βιοοικονομίας», τόνισε ο ο Βούλγαρος υπουργός γεωργίας, Rumen Porodzanov.

Το πλάνο της ΕΕ για τις πρωτεϊνούχες ζωοτροφές

Η Κομισιόν, παρουσία του Επιτρόπου Γεωργίας, Φιλ Χόγκαν, ενημέρωσε το Συμβούλιο σχετικά με τις προθέσεις της για ένα σχέδιο πρωτεϊνών της ΕΕ για την αντιμετώπιση του σημαντικού και μακροχρόνιου ελλείμματος πρωτεϊνούχων ζωοτροφών της ΕΕ. Το σχέδιο, το οποίο προβλέπεται να δημοσιευθεί πριν από τα τέλη του 2018, θα επικεντρωθεί στα εξής: έρευνα και καινοτομία, αγρονομικές προκλήσεις και περιβαλλοντικά οφέλη από πρωτεϊνούχες καλλιέργειες, ανάπτυξη αλυσίδων προσφοράς/αξίας και δυνατότητες αγοράς φυτικών πρωτεϊνών της ΕΕ σε διαφορετικούς τομείς.

Οι υπουργοί γεωργίας της ΕΕ χαιρέτισαν τις πρωτοβουλίες της Κομισιόν και υπογράμμισαν τη σημασία της αντιμετώπισης του θέματος με τρόπο συμβατό με την προστασία του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση της αποψίλωσης των δασών.

Άλλα θέματα που συζητήθηκαν στο γεύμα σχετικά με το θέμα: «Στρατηγικές επιλογές της ΚΑΠ» ήταν τα εξής:

  • Δήλωση της ομάδας Βίσεγκραντ (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία και Σλοβακία) μαζί με την Κροατία για την ΚΑΠ μετά το 2020.
  • η συμβολή της πολιτικής συνοχής και άλλων πολιτικών της ΕΕ στην αγροτική ανάπτυξη μετά το 2020.
  • η επικείμενη έναρξη λειτουργίας της ομάδας εργασίας (task force) για τον αγροτικό τομέα της Αφρικής.
Ο Έλληνας υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Β. Αποστόλου μαζί με τον ομόλογο του από την Κύπρο Ν. Κούγιαλη.

Ακολουθεί αναλυτικά το δελτίο Τύπου του ΥΠΑΑΤ:

«Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου στην παρέμβασή του στο Συμβούλιο Γεωργίας για την νέα ΚΑΠ, τοποθετούμενος στο πρώτο ερώτημα της Προεδρίας (Πως θα μπορούσε οι άμεσες ενισχύσεις να σχεδιαστούν και να στοχεύσουν στο μέλλον ώστε να διασφαλιστεί ένα πιο δίκαιο και πιο ουσιαστικό αποτέλεσμα για τους αγρότες της Ένωσης;), τόνισε τα εξής: Απαντώντας στο πρώτο ερώτημά σας, για τις άμεσες ενισχύσεις, πρέπει να συνεχίσουν να παίζουν το ρόλο τους ως δίχτυ ασφαλείας του γεωργικού εισοδήματος, ενός εισοδήματος το οποίο υπολείπεται των άλλων επαγγελματικών τομέων και πολύ συχνά επηρεάζεται από διάφορους εξωγενείς παράγοντες, όπως η αστάθεια των τιμών, οι κρίσεις της αγοράς, τα ακραία καιρικά φαινόμενα ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, οι αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, το υψηλό κόστος παραγωγής και άλλα.

Συμφωνούμε με την Επιτροπή για πιο δίκαιη και με καλύτερη στόχευση, κατανομή των ενισχύσεων αυτών, με τη διερεύνηση δυνατοτήτων όπως το υποχρεωτικό capping, οι φθίνουσες ενισχύσεις για τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις, οι αναδιανεμητικές ενισχύσεις προς όφελος των μικρών και μεσαίων εκμεταλλεύσεων καθώς και των εκμεταλλεύσεων των ορεινών/μειονεκτικών/νησιωτικών περιοχών. Η αποτελεσματικότητα των άμεσων ενισχύσεων πρέπει να συνδεθεί, μεταξύ άλλων, με την επισιτιστική επάρκεια, την ανάπτυξη, την απασχόληση, την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής καθώς και την ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού. Η μέτρηση της αποτελεσματικότητας πρέπει να στηρίζεται σε απλούς και κυρίως εύκολα μετρήσιμους δείκτες.

Μας βρίσκει αντίθετους κάθε ιδέα συγχρηματοδότησης των άμεσων ενισχύσεων καθώς θεωρούμε ότι θα σηματοδοτήσει τάσεις επανεθνικοποίησης της ΚΑΠ και παράλληλα θα οδηγήσει σε αύξηση του εσωτερικού ανταγωνισμού στην ΕΕ. Διαφωνούμε επίσης με τις συζητήσεις για την εξωτερική σύγκλιση με αποκλειστικό κριτήριο την ανά εκτάριο ενίσχυση. Οι διαφορές που καταγράφονται μεταξύ των Κρατών-Μελών αντανακλούν τις διαφορετικές οικονομικές και γεωργικές συνθήκες τους.

Αναφορικά με το δεύτερο ερώτημα της Προεδρίας (Πως θα μπορούσε το καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων να σχεδιαστούν ώστε να συμβάλουν στους στόχους της ΚΑΠ και στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία;), ο κ. Αποστόλου επισήμανε ότι οι συνδεδεμένες ενισχύσεις αποτελούν ένα ουσιαστικό εργαλείο στη διάθεση των κρατών μελών με το οποίο θα μπορούν να στηρίξουν τομείς στη βάση της εθνικής τους πολιτικής. Είναι αναγκαίο να συνεχιστεί με αποκλειστική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και μετά το 2020, παρέχοντας τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία στα Κ-Μ κατά την εφαρμογή του. 

Στο 3ο ερώτημα της Προεδρίας, (Πώς και σε ποιο επίπεδο πρέπει να ρυθμίζονται τα περιβαλλοντικά μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί ο προτεινόμενος προσανατολισμός των αποτελεσμάτων και η συμβολή τους σε κοινούς περιβαλλοντικούς στόχους, διασφαλίζοντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικών φιλοδοξιών;) ο κ. Αποστόλου τόνισε ότι υποστηρίζουμε τον “πράσινο προσανατολισμό” της ΚΑΠ (πρασίνισμα), ωστόσο η μέχρι σήμερα εμπειρία κατέδειξε ότι απαιτείται περαιτέρω απλούστευση των κανόνων, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητά του και να μειωθεί το άχθος που προκαλεί σε γεωργούς και εθνικές διοικήσεις. Θεωρούμε ότι ορθώς η ΚΑΠ έχει περιβαλλοντική διάσταση, η οποία της δίνει έναν επιπλέον λόγο νομιμοποίησης στην κοινωνία. 

Ωστόσο δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η ΚΑΠ δεν αποτελεί περιβαλλοντική αλλά αγροτική πολιτική και ότι η γεωργία έχει ήδη αποδείξει τη θετική συμβολή της στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή. Πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ίδιοι οι γεωργοί πληρώνουν το τίμημα αυτής της αλλαγής και πρέπει να εξετάσουμε όχι μόνο πώς θα το μετριάσουμε αλλά και πως θα τους εφοδιάσουμε με τα κατάλληλα εργαλεία για να συμβάλουν αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του.

Τέλος, στο τελευταίο ερώτημα της Προεδρίας, (Πώς θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να απλουστευθεί περαιτέρω η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης ώστε να συμβάλει σε πιο βιώσιμες αγροτικές οικονομίες και θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές;) ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων επισήμανε ότι πρέπει να συνεχίσει να διαδραματίζει το σημαντικό ρόλο της στην ενίσχυση της απασχόλησης και του κοινωνικο-οικονομικού ιστού της υπαίθρου. Η αγροτική ανάπτυξη είναι μια πολιτική με πολλαπλές παρεμβάσεις και έχει αποδείξει τη συμβολή της στη ζωτικότητα και βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών. Ωστόσο έχουν αναδειχθεί αδυναμίες που αφορούν στις εξαιρετικά χρονοβόρες διαδικασίες διαπραγμάτευσης και έγκρισης των προγραμμάτων, η πολυπλοκότητα και υπερβολική λεπτομέρεια τους, ενώ απουσιάζει η επαρκής ευελιξία, προκειμένου να διευκολύνονται αναθεωρήσεις αποφάσεων για αποτελεσματικότερη εφαρμογή. Αυτές οι αδυναμίες πρέπει να αντιμετωπιστούν στο νέο σχεδιασμό.

Οι νέες αλυσίδες προστιθέμενης αξίας, η ηλικιακή ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού, η διασφάλιση ποιοτικών υποδομών και υπηρεσιών στην ύπαιθρο, συνέργειες με άλλες πολιτικές θα βελτιώσουν την ευεργετική επίδραση της πολιτικής της αγροτικής ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές και θα ενισχυθεί περαιτέρω τόσο η απασχόληση όσο και η ανάπτυξη των περιοχών αυτών.»