Πώς η πολιτική της στοχευμένης παρέμβασης στην εξισωτική αποζημίωση έγινε “Δώσε σε όλους από λίγο”

γράφει ο Τάκης Πεβερέτος,
πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ)

Σ ημαντικές εκπλήξεις στις τσέπες των παραγωγών φέρνει η πληρωμή της εξισωτικής αποζημίωσης για την τρέχουσα χρονιά. Μοιάζει παράδοξο, όμως, εκτός από την ονομασία που παρέμεινε ίδια, λίγα χαρακτηριστικά της αποζημίωσης δεν άλλαξαν. Στην πράξη μόνο η κεντρική πολιτική στόχευση της ενίσχυσης των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της χώρας έχει διατηρηθεί, όμως οι νέοι όροι και οι προϋποθέσεις για την ένταξη στα μέτρα αυτά έχουν αλλάξει σημαντικά τον χαρακτήρα της ενίσχυσης.

Φτάνει μία γρήγορη ματιά στον συγκριτικό πίνακα για να γίνει αντιληπτό ότι, εκτός των γενικών όρων που διατηρήθηκαν ως είχαν, έχουν απαλειφθεί όλοι οι περιοριστικοί όροι και προϋποθέσεις ένταξης στα αντίστοιχα μέτρα του προηγούμενου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ). Η μόνη προϋπόθεση ένταξης αφορά τη δήλωση επιλέξιμων εκτάσεων σε ορεινή ή μειονεκτική περιοχή, εκτός βέβαια από την προφανή απαίτηση ικανοποίησης του κριτηρίου του ενεργού γεωργού, το οποίο ισχύει για όλες τις ενισχύσεις.

Οι βασικές διαφορές

Στη νέα Εξισωτική, η αποζημίωση δεν δίνεται αποκλειστικά στους μόνιμους κατοίκους των ορεινών/μειονεκτικών περιοχών, αλλά σε όποιον δηλώνει εκτάσεις σε αυτές, ενώ ταυτόχρονα καταργήθηκε και το κατώτερο όριο των 20 στρεμμάτων (2 εκτάρια) για την ένταξη στα μέτρα.

Υπολογίζεται ότι πάνω από 150.000 μικροκαλλιεργητές αποκτούν πρόσβαση στην εξισωτική αποζημίωση για πρώτη φορά, εισπράττοντας ποσά από ένα ευρώ (!) έως και 250 ευρώ, ταυτόχρονα όμως και χιλιάδες δικαιούχοι κάτοικοι αστικών περιοχών θα πληρωθούν το ίδιο με τους κατοίκους των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω, ο αριθμός των δικαιούχων εξισωτικής αποζημίωσης τετραπλασιάστηκε τη φετινή χρονιά, ξεπερνώντας τους 330.000, από 86.000 που ήταν το 2015. Η εκτίναξη του αριθμού των δικαιούχων αναπόφευκτα επιφέρει σημαντικές μειώσεις στα ποσά που θα εισπράξουν φέτος οι παλαιοί δικαιούχοι. Για να εξοικονομηθούν τα χρήματα που θα διατεθούν και στους νέους δικαιούχους, τα νέα μέτρα προβλέπουν μεγάλες μειώσεις στα ανώτατα ποσά ενίσχυσης για κάθε δικαιούχο. Έτσι, το πλαφόν μειώνεται από τα 7.500 ευρώ στα 3.300 για τις ορεινές περιοχές και από τα 7.000 στα 2.500 ευρώ για τις μειονεκτικές περιοχές.

Πίνακας 1. Στρεμματικές αποζημιώσεις Εξισωτικής 2016 για όλες τις δηλούμενες επιλέξιμες εκτάσεις

Μία, επίσης, σημαντική διαφοροποίηση είναι ότι στη νέα Εξισωτική όλες οι κατηγορίες δικαιούχων και καλλιεργειών αντιμετωπίζονται το ίδιο, δεν διατηρήθηκε δηλαδή η στόχευση ενίσχυσης της κτηνοτροφίας, που υπήρχε στο προηγούμενο πρόγραμμα. Οι κτηνοτρόφοι, λοιπόν, αναμένεται να έχουν τις πιο σημαντικές απώλειες, καθώς μειώνεται σημαντικά η στρεμματική αποζημίωση των βοσκότοπων από τα 20 και 15 ευρώ, που ήταν αντίστοιχα για τις ορεινές και μειονεκτικές περιοχές.

Είναι σίγουρο ότι οι μεταβολές στην εξισωτική αποζημίωση θα προκαλέσουν όλων των ειδών τις αντιδράσεις, καθώς οι μόνιμοι κάτοικοι των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών και δικαιούχοι της αποζημίωσης και τα προηγούμενα έτη θα δουν τα ποσά που εισπράττουν να μειώνονται σημαντικά, το ίδιο και χειρότερα οι κτηνοτρόφοι, που έτσι και αλλιώς αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα. Από την άλλη, όμως, οι σχεδόν 250.000 νέοι δικαιούχοι, που αποκτούν δικαίωμα ένταξης για πρώτη φορά, δεν μπορεί παρά να είναι ευχαριστημένοι.

Αυτό που αντικειμενικά προκύπτει είναι ότι η λογική της νέας εξισωτικής αποζημίωσης έχει αλλάξει και ακολουθεί χωρίς καμία αμφιβολία αυτή των άμεσων ενισχύσεων, δηλαδή δίνεται σε όλους χωρίς παραγωγικά κριτήρια και από αυτή την άποψη μάλλον δεν δικαιολογεί την ένταξή της στο ΠΑΑ. Σε κάθε περίπτωση, το ελάχιστο που μπορεί να γίνει, είναι οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, και ειδικά οι κτηνοτρόφοι, να λάβουν τα ίδια ποσά με αυτά που έλαβαν τις προηγούμενες χρονιές.