Εαρινές σπορές: Ποιες καλλιέργειες κερδίζουν την εμπιστοσύνη των γεωργών

Με τις εαρινές σπορές να βρίσκονται αυτό το διάστημα σε πλήρη εξέλιξη, οι πρώτες ενδείξεις θέλουν το βαμβάκι να διεκδικεί φέτος μεγαλύτερο κομμάτι από την «πίτα» των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, παίρνοντας ώθηση από την άνοδο των τιμών, η οποία έχει αναπτερώσει το ηθικό των καλλιεργητών.

Εαρινές σπορές: Ποιες καλλιέργειες κερδίζουν την εμπιστοσύνη των γεωργών
Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Με αξιώσεις έχουν, επίσης, μπει στον στίβο τόσο τα τεύτλα –καθώς η προσέγγιση της διοίκησης της ΕΒΖ φαίνεται να «κερδίζει» τους καλλιεργητές– όσο και η βιομηχανική ντομάτα, μετά τις ελαφρώς βελτιωμένες τιμές που ανακοίνωσαν τα εργοστάσια που δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλία. Οι λεγόμενες δυναμικές καλλιέργειες έχουν… ρεύμα το οποίο, ωστόσο, μετριάζεται από το «μπαμπούλα» του ασφαλιστικού και του φορολογικού: Δεν είναι λίγοι οι παραγωγοί που φοβούνται ότι οι υψηλοί τζίροι, που θα εμφανίσουν στους ισολογισμούς τους, θα λειτουργήσουν ως μπούμερανγκ οδηγώντας σε μεγαλύτερες επιβαρύνσεις.

Το τοπίο που διαμορφώνεται, μέχρι στιγμής, επιβεβαιώνει, επίσης, τη δυναμική πορεία των κτηνοτροφικών ψυχανθών και των βρώσιμων οσπρίων, που συνεχίζουν να κερδίζουν στρέμματα, έχοντας να επιδείξουν και το δέλεαρ της συνδεδεμένης ενίσχυσης.

Διαφορετική είναι η εικόνα στα ενεργειακά φυτά, με τον ηλίανθο να καταγράφει κάποιες συγκρατημένες απώλειες, σε αντίθεση με την ελαιοκράμβη που αναμένεται μεγάλη μείωση των καλλιεργημένων στρεμμάτων λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας και της ανομβρίας, που σημειώθηκε κατά την περίοδο σποράς, η οποία και έπληξε ουσιαστικά την ανάπτυξη της καλλιέργειας στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Θράκης.

Όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος οι επιλογές των καλλιεργητών πραγματοποιούνται μέσα στο «σφικτό» πλαίσιο που δημιουργούν η έλλειψη ρευστότητας και το υψηλό κόστος των εφοδίων. Δεν προκαλεί έλλειψη, λοιπόν, ότι αρκετοί καλλιεργητές επέλεξαν για άλλη μια φορά τη «σιγουριά» του σκληρού σιταριού, ποντάροντας στα σχετικά χαμηλά καλλιεργητικά έξοδα και στην προοπτική βελτίωσης των τιμών μετά τα πολύ χαμηλά επίπεδα στα οποία βρέθηκαν πέρυσι.

Με το ίδιο σκεπτικό, πολλοί καλλιεργητές, ιδίως στη Θεσσαλία, φαίνεται ότι παραμένουν για άλλη μια χρονιά «πιστοί» στο κριθάρι, ενώ υποχώρηση έχει καταγραφεί στο καλαμπόκι, καθώς, εκτός από τη χαμηλή τιμή, η εικόνα του βαρύνεται και από το υψηλό κόστος παραγωγής.

Τέλος, η προ διετίας τάση ανάκαμψης, που είχε καταγραφεί στο μαλακό σιτάρι, δείχνει να αντιστρέφεται, καθώς οι αθρόες εισαγωγές δεν αφήνουν πολλά περιθώρια στους Έλληνες καλλιεργητές να διεκδικήσουν καλύτερες τιμές.

Έχει άμυνες στη Θεσσαλία το σκληρό

Στον θεσσαλικό κάμπο από την περυσινή χρονιά είχε καταγραφεί μια αύξηση στις εκτάσεις σιτηρών και του κριθαριού και, παρά την απογοήτευση από την πορεία των τιμών το καλοκαίρι του 2016, το χαμηλό επίπεδο παραγωγής αναδεικνύεται σε βασικό κριτήριο επιλογής της.

Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βόλου, Νικήτα Πρίντζο, «φέτος στη Θεσσαλία υπάρχει στρεμματική αύξηση και στα σιτηρά και στο κριθάρι», αύξηση που ξεκίνησε από πέρσι «και φέτος διατηρείται σε υψηλά επίπεδα, διότι δεν έχει τόσο μεγάλη επιβάρυνση σε κόστος» σε σχέση με το βαμβάκι και το καλαμπόκι.

Αντίθετα, στα Γρεβενά, τα τελευταία δύο χρόνια οι αγρότες αρχίζουν να εγκαταλείπουν το μαλακό σιτάρι και κριθάρι και στρέφονται προς άλλες εναλλακτικές, μεταξύ αυτών και τις βιολογικές καλλιέργειες. Όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Γρεβενών, Χρυσόστομος Παυλίδης, εκτιμάται ότι η μείωση της καλλιέργειας φτάνει το 40%, καθώς οι χαμηλές τιμές των προϊόντων, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής και τις αθρόες εισαγωγές από τη Βουλγαρία, ακόμη και από την Ουκρανία έχουν απογοητεύσει τους παραγωγούς της περιοχής. Με την τιμή πέρσι να κυμαίνεται στα 17 λεπτά, ο κ. Παυλίδης εκτιμά ότι φέτος δεν αποκλείεται αύξηση, λόγω της χαμηλής παραγωγής.

Στριμωγμένο από τιμές και κόστος παραγωγής το καλαμπόκι

Στη Θεσσαλονίκη, όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο πρόεδρος της Αγροτικής Εταιρικής Σύμπραξης Θεσσαλονίκης ΑΕ – ΕΑΣΘ, Χρήστος Τσιχήτας, όσον αφορά την καλλιέργεια του καλαμποκιού «υπάρχει μία τάση να μειωθούν τα στρέμματα ή να μείνουν στα ίδια επίπεδα». Η μείωση εκτιμάται στο 5%, καθώς, σύμφωνα με τον κ. Τσιχήτα, καταγράφεται μία τάση των παραγωγών να στρέφονται προς την καλλιέργεια του βαμβακιού, με τη στρεμματική αύξηση να υπολογίζεται φέτος στο 10%. «Οι τιμές είναι χαμηλές τόσο στα στάρια όσο και στα καλαμπόκια. Αυτήν τη στιγμή, είναι γύρω στα 18 λεπτά». Σύμφωνα με τον ίδιο, δεν φαίνεται να υπάρχει προοπτική ούτε για αύξηση της καλλιέργειας ούτε για άνοδο των τιμών. Μειωμένη είναι η καλλιέργεια του καλαμποκιού και στον θεσσαλικό κάμπο. Σύμφωνα με τον κ. Πρίντζο, η μείωση αυτή φαίνεται ήδη από πέρσι.

Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Ο λόγος είναι ότι «το κοστολόγιο είναι πολύ μεγάλο, εξαιτίας κυρίως της κατανάλωσης ενέργειας. Επειδή δεν υπάρχουν νερά και ο κόσμος αναγκάζεται να ποτίζει από γεωτρήσεις, που είναι σε πολύ μεγάλο βάθος, η κατανάλωση ρεύματος είναι πολύ μεγάλη. Για το καλαμπόκι, κάποιος πληρώνει τη ΔΕΗ από 70 έως 90 ευρώ/στρέμμα, σε συνδυασμό, βέβαια, με το γεγονός ότι δεν υπήρξαν τα τελευταία χρόνια και καλές τιμές». Για το πώς θα διαμορφωθούν αυτήν τη χρονιά οι τιμές των προϊόντων ο κ. Πρίντζος, από την πλευρά του, εξηγεί ότι είναι ακόμα πολύ νωρίς να κάνει κάποιος οποιαδήποτε πρόβλεψη, καθώς, μέχρι την τελευταία στιγμή, οι τιμές μπορεί να διαφοροποιηθούν από την τελική παγκόσμια παραγωγή.

Με βοήθεια από τη διεθνή αγορά, κερδίζει στρέμματα το βαμβάκι

Οι βελτιωμένες τιμές, που έδωσαν πέρυσι τα εκκοκκιστήρια, αλλά και η εξαιρετική χρηματιστηριακή εικόνα των τελευταίων μηνών στη διεθνή αγορά έχουν δώσει φέτος άλλον «αέρα» στο βαμβάκι.

Σε ένα χρονικό σημείο, στο οποίο η συζήτηση για την ανάταξη της καλλιέργειας στην κατεύθυνση της παραγωγής πιστοποιημένου προϊόντος με την ανάλογη υπεραξία έχει ανοίξει για τα καλά, ο πάλαι ποτέ «λευκός χρυσός» δείχνει να κεφαλαιοποιεί την ικανοποίηση των καλλιεργητών από τις περυσινές αυξημένες τιμές, αλλά και την απογοήτευση από την πορεία άλλων «ανταγωνιστικών» καλλιεργειών.

Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για μια αύξηση στις εκτάσεις από 10% έως 20%, ιδίως στην Κεντρική Ελλάδα, όπου το βαμβάκι φαίνεται ότι θα κερδίσει στρέμματα, μεταξύ άλλων, και από το καλαμπόκι δίχως να αποκλείονται και μετατοπίσεις από ορισμένα κτηνοτροφικά φυτά.

Το θετικό κλίμα ενισχύουν και οι προβλέψεις, που ανοιχτά διατυπώνουν πλέον αρκετοί εκκοκκιστές, οι οποίοι, «διαβάζοντας» τα μηνύματα που καταφθάνουν από τη διεθνή αγορά, προεξοφλούν ότι οι τιμές στον παραγωγό θα ξεκινήσουν τη νέα σεζόν από τα 50 λεπτά το κιλό.

Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η αύξηση στις καλλιεργούμενες εκτάσεις ενδεχομένως να ήταν μεγαλύτερη, αν δεν υπήρχε ο φόβος των επιβαρύνσεων από το ασφαλιστικό και το φορολογικό (λόγω των υψηλών τζίρων), καθώς και ο «βραχνάς» του υψηλού κόστους παραγωγής.

Μεγάλες οι απώλειες στην ελαιοκράμβη

Αρνητικό αναμένεται φέτος το πρόσημο για τις ενεργειακές καλλιέργειες, και πιο συγκεκριμένα για την ελαιοκράμβη και τον ηλίανθο. Σύμφωνα με όσα κάνουν γνωστά στην «ΥΧ» παράγοντες της αγοράς, στην ελαιοκράμβη αναμένεται σημαντική μείωση της τάξης του 60% των καλλιεργημένων στρεμμάτων συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο λόγω της παρατεταμένης ξηρασίας και της ανομβρίας, που σημειώθηκε κατά την περίοδο σποράς, η οποία και έπληξε ουσιαστικά την ανάπτυξη της καλλιέργειας στην ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας και της Ανατολικής Θράκης.

Σχετικά με την καλλιέργεια του ηλίανθου, εκτιμάται επίσης μείωση της τάξης του 8%-10% των στρεμμάτων υπέρ εναλλακτικών καλλιεργειών κυρίως σε άγονες εκτάσεις. Να σημειωθεί ότι πέρσι η ελαιοκράμβη οριακά ξεπέρασε τα 65.000 στρέμματα στη χώρα μας, ενώ η μέση στρεμματική απόδοσή της κυμάνθηκε σε επίπεδα των 220 – 240 χλγ. ανά στρέμμα.

Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Από την άλλη, ο ηλίανθος κατέλαβε έκταση σχεδόν 650.000 στρ. και η μέση απόδοσή του κυμάνθηκε από 230 έως 280 χλγ. ανά στρέμμα. Όπως μας αναφέρουν παραγωγοί από τη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και εκπρόσωποι εταιρειών βιοντίζελ «οι τιμές των συμβολαίων τόσο της ελαιοκράμβης, όσο και του ηλίανθου κυμαίνονται και φέτος στα περσινά επίπεδα τιμών τους και πιο συγκεκριμένα στα 40 λεπτά ανά κιλό για την ελαιοκράμβη και στα 35 λεπτά ανά κιλό για τον ηλίανθο».

«Αν πέσει η τιμή πιο χαμηλά, ο παραγωγός ηλίανθου δεν θα μπορεί να είναι βιώσιμος. Το στρέμμα βγάζει περίπου 300 κιλά», μας λέει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σίσκος, παραγωγός από τον Άγιο Αθανάσιο Δράμας. Από την πλευρά του, ο παραγωγός ελαιοκράμβης από τις Σέρρες, Αλέξανδρος Σιούρλας, μας τονίζει: «Φέτος, στην περιοχή μας, το μεγαλύτερο ποσοστό των καλλιεργειών δεν φύτρωσε. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να έχουμε μεγάλη μείωση της παραγωγής».

Δυναμική επαναφορά επιχειρούν τα τεύτλα

Mπορεί ο στόχος των 100.000 και πλέον στρεμμάτων, που έχει θέσει η ΕΒΖ, να θεωρείται από κάποιους ιδιαίτερα φιλόδοξος, ωστόσο οι πρώτες πληροφορίες θέλουν τα τεύτλα να πετυχαίνουν φέτος μια «γενναία» αύξηση σε σύγκριση με τα 63.000 στρέμματα που σπάρθηκαν πέρυσι.

Οι κινήσεις της διοίκησης της ζαχαροβιομηχανίας για την εξόφληση των χρεών από προηγούμενα έτη προς τους παραγωγούς, οι υποσχέσεις για εξομάλυνση των πληρωμών από τη νέα καμπάνια, η παροχή για πρώτη φορά και λιπασμάτων –εκτός των άλλων εφοδίων– και, βεβαίως, το πολύ ισχυρό κίνητρο της συνδεδεμένης ενίσχυσης, η οποία πιθανότατα θα ξεπεράσει τα 70 ευρώ ανά στρέμμα, έχουν αντιστρέψει το κλίμα υπέρ της τευτλοκαλλιέργειας. Κι αυτό παρά τις μειώσεις σε ορισμένες κατηγορίες pol, που προβλέπει το φετινό τιμολόγιο.

Πρωτοπόροι και ουραγοί των εαρινών σπορών

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στις Σέρρες υπάρχει διάχυτη αισιοδοξία ότι οι εκτάσεις θα «πιάσουν» φέτος τα 20.000 στρέμματα (από 6.000 στρέμματα πέρυσι). Την ίδια ώρα, στα 26.000 στρέμματα ανέρχονται μέχρι στιγμής τα σπαρμένα σε Κεντρική Μακεδονία και Λάρισα και, με δεδομένο ότι στο τέλος Μαρτίου θα ξεκινήσουν και οι παραγωγοί στη Δυτική Μακεδονία, η εκτίμηση είναι ότι τελικώς «θα σπαρθούν περισσότερα από 35.000 στρέμματα με τεύτλα, που στην πλειονότητά τους θα κατευθυνθούν στο εργοστάσιο της ΕΒΖ στο Πλατύ Ημαθίας», όπως επεσήμανε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος τευτλοκαλλιεργητών Κεντρικής Μακεδονίας, Παύλος Μπογιαννίδης.

Έντονο καταγράφεται το ενδιαφέρον των παραγωγών και στον Έβρο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Εργατικού Κέντρου Ορεστιάδας και μέλος του σωματείου εργαζομένων στην ΕΒΖ, Πέτρο Χαστανίδη, «συγκριτικά με πέρυσι και πρόπερσι, φέτος οι παραγωγοί πραγματικά δείχνουν ανέλπιστα έντονο ενδιαφέρον για σπορά τεύτλων». Όπως τόνισε ο ίδιος στο ΑΠΕ, «ήδη έχουν σπαρθεί 15.000 στρέμματα με τεύτλα και, αν συμμαχήσει μαζί μας ο καιρός και σταματήσουν οι βροχές, εκτιμώ ότι θα ξεπεράσουμε τα 30.000 στρέμματα».

Limit up στα ψυχανθή, με δέλεαρ τη συνδεδεμένη

Ώθηση στα ψυχανθή φαίνεται ότι καταφέρνει να δώσει η συνδεδεμένη ενίσχυση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρούμε ολοένα και περισσότερους παραγωγούς να δοκιμάζουν την τύχη τους σε καλλιέργειες όπως ο βίκος, το κουκί, το λούπινο, το κτηνοτροφικό ρεβίθι κ.ά., μειώνοντας, έστω και λίγο, το έλλειμμα της χώρας σε ζωοτροφές και βρώσιμα όσπρια.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από τον ΟΠΕΚΕΠΕ σχετικά με τη συνδεδεμένη ενίσχυση για την καλλιέργεια πρωτεϊνούχων κτηνοτροφικών φυτών Δήλωση Ενιαίας Ενίσχυσης έχουν καταθέσει 14.216 παραγωγοί. Μάλιστα, υπάρχουν κάποιοι που δηλώνουν περισσότερες από μία καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών. Στο ΟΣΔΕ (στοιχεία 2016), οι καλλιέργειες κτηνοτροφικών φυτών αναπτύσσονται κατεξοχήν στη Βόρεια Ελλάδα και στη Θεσσαλία, αλλά ενδιαφέρον υπάρχει και στην Πελοπόννησο.

Αυτό κάθε άλλο παρά τυχαίο μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς εκεί υπάρχουν και μεγαλύτερες δυνατότητες διάθεσης των προϊόντων και συγκεκριμένα: 1.870 παραγωγοί στη Θεσσαλονίκη, 1.620 στο Κιλκίς, 1.031 στη Χαλκιδική, 1.606 στη Λάρισα, 896 στον Νομό Σερρών και 764 στον Νομό Καρδίτσας.

Οι παραγωγοί στρέφονται σε διάφορα φυτά: βίκο (υπάρχει πολλή μεγάλη πληθώρα ποικιλιών), κουκί, κτηνοτροφικό και ξερό, λούπινο λευκό, κίτρινο και κυανό, μπιζέλι και μπιζέλι ξερό, κτηνοτροφικό ρεβίθι, ρόβη σε εγχώριες και ξένες ποικιλίες, σόγια, κτηνοτροφικό λαθούρι.

Αυξημένο είναι το ενδιαφέρον, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, για την καλλιέργεια βίκου και κατεξοχήν της ποικιλίας «Αλέξανδρος» (Β1-65). Σε αυτή την ποικιλία έχουν στραφεί εκατοντάδες παραγωγοί της χώρας, αλλά υπάρχει ενδιαφέρον και για τον βίκο Τεμπών. Στροφή υπάρχει και σε ξερικά μπιζέλια διάφορων ποικιλιών, καθώς και στα ξερά κουκιά Τανάγρας. Ανάλογη στροφή αναμένεται και το 2017, σύμφωνα με όσα μας αναφέρουν παραγωγοί.

Ρεπορτάζ: Γεωργία Μπόχτη, Κυριάκος Λάμπρου, Άννα Στεργίου, Γιάννης Τσατσάκης, Χρήστος Διαμαντόπουλος