Ο Σάββας Κυριακίδης από τον Αϊ-Γιώργη Γρεβενών προέρχεται από αγροτική οικογένεια πάππου προς πάππου. Όταν αποφοίτησε από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή και στα δεκαεννιά του ξεκίνησε να εργάζεται στα πατρογονικά κτήματα δίπλα στον πατέρα του, ανακάλυψε μια τρομακτική πραγματικότητα:
Ότι ακόμα και αν αυξανόταν η σοδειά, και αν οι αποδόσεις των χωραφιών έφταναν στο μέγιστο δυνατό, το αγροτικό εισόδημα της οικογένειας δεν επαρκούσε.
Εκείνη την εποχή, δηλαδή πέντε χρόνια πριν, η οικογένεια καλλιεργούσε παραδοσιακά δημητριακά, στάρια, κριθάρια και σιταρόβριζες για ζωοτροφή, καθώς και ψυχανθή, όπως φακές, ρεβίθια και μπιζέλια, για ζωοτροφή, αλλά και για ανθρώπινη κατανάλωση. Η συζήτηση για αλλαγή καλλιεργειών ήταν έντονη στην περιοχή, αλλά όλα έμεναν τα ίδια.
«Σκεφτόμουν τότε, κάποια καλλιέργεια θα υπάρχει που να ταιριάζει στα κτήματά μας και να μπορεί να δώσει μεγαλύτερο εισόδημα. Τότε, έπεσε στο τραπέζι η λεβάντα και αποφάσισα να το ψάξω περισσότερο», λέει στην «Ύπαιθρο Χώρα» ο κ. Κυριακίδης. Ο παραγωγός έφτασε μέχρι τη Βουλγαρία, όπου η λεβάντα καλλιεργείται πολύ, και βρήκε πληροφορίες, βιβλία και παραγωγούς. Κάπως έτσι βρήκε ότι το συγκεκριμένο φυτό ταιριάζει στις εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής και το 2013 φύτεψε τις πρώτες του λεβάντες. Πέντε χρόνια μετά, είδε το εισόδημα και τις προοπτικές του να αυξάνονται.
«Δεν υπήρχε κάποιος γεωπόνος να με συμβουλεύσει και έτσι διάβαζα μόνος μου. Δεν ήξερα τίποτα, ούτε πώς να θερίσω, και προχωρούσα διαβάζοντας. Ήμουν, πάντως, τυχερός, γιατί δεν έκανα λάθη και έτσι δεν απελπίστηκα, κάτι που ήταν πολύ πιθανό να συμβεί μπροστά στο νέο εγχείρημα». Ποια ήταν, όμως, η συνταγή που ακολούθησε; «Διάβασα και σώθηκα», απαντά χωρίς δισταγμό. Όμως και τα εδάφη της περιοχής ήταν κατάλληλα. «Το σημαντικό για να πετύχεις είναι να εκμεταλλεύεσαι την αξία του χωραφιού σου. Να βρεις τι ταιριάζει στα εδάφη που έχεις, γιατί έτσι θα έχεις την καλύτερη ποιότητα σοδειάς. Να μην επιμένεις σε μονοκαλλιέργειες, να ψάχνεις, να διαβάζεις. Ακόμα και στα αρωματικά φυτά, άλλα ταιριάζουν στα Γρεβενά και άλλα στη Λάρισα».
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τις λεβάντες, αλλά και με τα αρωματικά φυτά γενικά, είναι, όπως εξηγεί, ότι «τα κόστη στην αρχή της εγκατάστασης είναι μεγάλα και δεν αποδίδουν αμέσως. Στη λεβάντα, χρειάζεται να περιμένεις τρία χρόνια για να έχεις την πρώτη σου σοδειά. Τρία χρόνια μόνο βάζεις χρήματα χωρίς να ξέρεις τι θα γίνει». Μετά, το φυτό δίνει σοδειά έως τον 10ο-13ο χρόνο, διευκρινίζει, γιατί «πολλοί λένε ότι κρατάει 15 χρόνια, αλλά δεν είναι αλήθεια».
Το κόστος πρώτης εγκατάστασης ήταν και ο λόγος που ο πατέρας του Σάββα ήταν διστακτικός στην αρχή με το άνοιγμα της παραγωγής. «Με τα στάρια, αν πάνε καλά, είναι εντάξει, αν δεν πάνε δεν έχει ξοδέψει πολλά», εξηγεί. Ωστόσο, τώρα έχει αφήσει όλη τη διαχείριση στον γιο. «Δεν με ρωτάει ούτε πότε θα πουλήσω», λέει ο Σάββας.
Ο παραγωγός πηγαίνει τη σοδειά του σε αποστακτήριο στη Θεσσαλονίκη, γιατί δεν υπάρχει στην περιοχή. Είναι το επόμενο βήμα που σκέφτεται να κάνει. «Θέλω να φτιάξω ένα αποστακτήριο και ξηραντήριο και, αν είναι δυνατόν, να φτάσω να έχω μέχρι και συσκευαστήριο, ώστε να ελέγχω το προϊόν μου», τονίζει.
Άλλωστε, η καλλιέργεια αρωματικών φυτών παρουσιάζει μεγάλη ανάπτυξη στην περιοχή, καθώς όλο και περισσότεροι παραγωγοί αποφασίζουν να αλλάξουν προσανατολισμό.
Προς το παρόν, όμως, η μεταφορά της σοδειάς λεβάντας στη Θεσσαλονίκη είναι απαραίτητη, όσο και δύσκολη. «Στη Θεσσαλονίκη, υπάρχει βιολογικό πιστοποιημένο αποστακτήριο, αλλά παίζει μεγάλο ρόλο ο χρόνος συγκομιδής για την απόσταξη. Δεν πρέπει να περάσει περισσότερο από μία ημέρα. Επίσης, πρόκειται για ακριβή πρώτη ύλη, δεν πρέπει να χάσεις ούτε ένα κιλό».
Από την εμπειρία του, ο Σάββας Κυριακίδης λέει ότι τον 2ο χρόνο καλλιέργειας βγάζεις 3-5 κιλά απόσταγμα το στρέμμα, τον 3ο χρόνο 5-8 κιλά και μετά η παραγωγή σταθεροποιείται στα 8 κιλά αιθέριο έλαιο το στρέμμα. Όσον αφορά την τιμή, παρουσιάζει μεγάλη διακύμανση ανάλογα με την ποιότητα της πρώτης ύλης, αλλά και την ποσότητα που μπορεί να βρει ο έμπορος.
Πάντως, υπάρχει μεγάλη ζήτηση από εταιρείες από την Αμερική, τη Γερμανία, τη Βουλγαρία και τη Γαλλία. «Απευθύνονται στα αποστακτήρια, γιατί δεν μπορεί ένας προμηθευτής να κόψει 150 τιμολόγια και να συνδιαλλαγεί με κάθε παραγωγό για μικρές ποσότητες». Για τα αρωματικά φυτά, υπάρχει μεγάλη αγορά από τις φαρμακευτικές, αλλά και τις εταιρείες καλλυντικών. Ο ίδιος ο Σάββας Κυριακίδης τώρα έχει φυτέψει επίσης ελίχρυσο, για το οποίο υπάρχει μεγάλη ζήτηση στη φαρμακευτική, και μελισσόχορτο.
Η συμβουλή του προς όσους θέλουν να ασχοληθούν με την αγροτική παραγωγή είναι να ενημερωθούν πριν ξεκινήσουν. «Σημασία δεν έχει τι θέλουμε να κάνουμε, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε».
