Στα αβγά ελευθέρας βοσκής στρέφονται μεγάλες αλυσίδες εστίασης, σούπερ μάρκετ, βιομηχανίες ειδών διατροφής κ.λπ. στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό προκαλεί προβληματισμό στους παραγωγούς, που εξακολουθούν να παράγουν αβγά από πουλερικά που διαβιούν σε συμβατικά κλουβιά και σε διευθετημένους ή εμπλουτισμένους κλωβούς, καθώς θα πρέπει να αλλάξουν ρότα στην παραγωγική διαδικασία, εφόσον συνεχιστεί η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση της αγοράς και των καταναλωτών για τα αβγά ελευθέρας βοσκής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τους πρώτους τέσσερις μήνες του 2016 στις ΗΠΑ, υπήρχε μπαράζ εταιρικών ανακοινώσεων για τη μετάβαση στην πώληση μόνο αβγών ελευθέρας βοσκής. Αντίστοιχα, τις τελευταίες εβδομάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο, πέντε μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ ανακοίνωσαν ότι θα προχωρήσουν στην πώληση μόνο αβγών που παράγονται από κοτόπουλα που εκτρέφονται με τη μέθοδο της ελευθέρας βοσκής ή σε εμπλουτισμένα κλουβιά.
Προβληματισμός ωστόσο επικρατεί στις τάξεις των Ευρωπαίων πτηνοτρόφων και ειδικότερα των αβγοπαραγωγών, για το αν θα μπορέσει άμεσα ο κλάδος τους να επενδύσει στην παραγωγή αβγών που προέρχονται από κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής, τα οποία προτιμούν ολοένα και περισσότεροι καταναλωτές.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, υπολογίζεται ότι σήμερα στα κράτη μέλη της ΕΕ το 56% της παραγωγής αβγών πραγματοποιείται πλέον σε διευθετημένους κλωβούς. Μάλιστα, ιθύνοντες του κλάδου της αβγοπαραγωγής (Πηγή: περιοδικό Egg Industry) εκτιμούν ότι περίπου το 50% των αβγών της Ευρώπης προέρχονται από εναλλακτικά συστήματα παραγωγικής διαδικασίας, όπως είναι τα αβγά από κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής, τα αβγά από αχυρώνες, βιολογικά κ.λπ.
Υπενθυμίζεται πως οι συμβατικές κλωβοστοιχίες έχουν απαγορευθεί με Οδηγία σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση από την 1η Ιανουαρίου του 2012. Ειδικότερα, με την εν λόγω οδηγία, οι αβγοπαραγωγοί υποχρεούνταν να αντικαταστήσουν τους συμβατικούς κλωβούς είτε με διευθετημένους – εμπλουτισμένους κλωβούς (κλουβιά με περισσότερο χώρο, με θέση για φωλιά, κούρνια και άμμο), είτε με αχυρώνες ή συστήματα παραγωγής αβγών ελευθέρας βοσκής, με σκοπό τους καλύτερους όρους διαβίωσης των πτηνών και κατ’ επέκταση της προστασίας των καταναλωτών.
Πάντως, οποιαδήποτε μέθοδος κι αν επιλέχθηκε από τους Ευρωπαίους παραγωγούς αβγών, το σίγουρο είναι ότι απαιτήθηκαν σημαντικές δαπάνες για τις επενδύσεις στα νέα συστήματα εκτροφής. Κι ενώ σημαντικό μέρος της ευρωπαϊκής πτηνοτροφικής βιομηχανίας συμμορφώθηκε με την ευρωπαϊκή οδηγία, οι σημερινές απαιτήσεις της αγοράς για στροφή στα αβγά ελευθέρας βοσκής φέρνουν νέες αναταράξεις στον κλάδο, καθώς οι παραγωγοί –όπως δηλώνουν εκπρόσωποί τους– δεν μπορούν εύκολα να σηκώσουν νέα οικονομικά βάρη προκειμένου να κάνουν στροφή σε εξολοκλήρου εναλλακτικές εκτροφές.
Ο πρόεδρος της εθνικής Ένωσης Αγροτών στο Ηνωμένο Βασίλειο, D. Preistner, σε πρόσφατες δηλώσεις του, επισήμανε ότι αυτή η αλλαγή που παρατηρείται στο λιανεμπόριο και συγκεκριμένα στις απαιτήσεις των μεγάλων αλυσίδων τροφίμων, των εστιατορίων και των σούπερ μάρκετ να επιλέγουν την αποκλειστική διάθεση στους καταναλωτές αβγών ελευθέρας βοσκής, θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό όλα τα συστήματα παραγωγής αβγών. Πρόσθεσε, δε, ότι πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι σε σύντομο χρονικό διάστημα απαιτούνται από τους αβγοπαραγωγούς πρόσθετες αλλαγές στα συστήματα παραγωγής, ενώ θα έπρεπε να υπάρξει συγκεκριμένος και ουσιαστικός σχεδιασμός, αλλά και ενημέρωση των παραγωγών και των πτηνοτροφικών επιχειρήσεων.
Εκπρόσωποι της ευρωπαϊκής πτηνοτροφίας τονίζουν ότι οι νέες αυτές απαιτήσεις της αγοράς προϋποθέτουν ότι ένας σημαντικός αριθμός πτηνών αβγοπαραγωγής που βρίσκεται σε διευθετημένους κλωβούς θα πρέπει να αλλάξει «κατοικία» και να μεταφερθεί σε εναλλακτικά συστήματα παραγωγής, όπως είναι τα ελευθέρας βοσκής, γεγονός που συνεπάγεται σημαντικές επενδύσεις (νέες περιφράξεις, οικοδομικές άδειες κ.ά) που απαιτούν σωστό σχεδιασμό, αλλά και συστήματα προγράμματος χρηματοδότηση.
Συστήματα παραγωγής
Ποιες είναι οι βασικές διαφορές στα συστήματα παραγωγής που πρέπει να γνωρίζουν οι καταναλωτές;
Οι κότες που ζουν σε κλωβοστοιχίες στις αβγοπαραγωγικές μονάδες υπερπαράγουν αβγά, με αποτέλεσμα τα αποθέματα ασβεστίου τους να είναι πολύ χαμηλά. Τα κόκαλά τους σπάνε και αργοπεθαίνουν υποφέροντας ή πάνε κατευθείαν για σφαγή. Λόγω της πυκνότητας της «συγκατοίκησης», είναι πολλές φορές αδύνατον να εντοπιστούν οι τραυματισμένες κότες και έτσι μένουν για αρκετές ώρες νεκρές στα κλουβιά. Επίσης, λόγω έλλειψης χώρου και δυνατότητας έκφρασης φυσιολογικής συμπεριφοράς, οι κότες αλληλοτσιμπιούνται (αλληλοράμφισμα), χάνοντας έτσι τα φτερά τους.
Μάλιστα, έρευνες στην Αγγλία έδειξαν ότι η παρουσία σαλμονέλας είναι τρεις φορές περισσότερη στις κότες που βρίσκονται σε κλωβούς απ’ ό,τι στις ελευθέρας βοσκής.
Μια αβγοπαραγωγική κότα ζει σε μια μονάδα παραγωγής όσο η αβγοπαραγωγική της ικανότητα είναι στη μέγιστη απόδοσή της, δηλαδή περίπου 16 μήνες και στη συνέχεια σφάζεται. Οι κότες που ζουν σε κλωβοστοιχίες δεν βλέπουν ποτέ το φως της ημέρας και δεν μπορούν να εκδηλώσουν την φυσιολογική τους συμπεριφορά, δηλαδή να απλώσουν τα φτερά τους, να σκαλίσουν το χώμα, να γεννήσουν τα αβγά τους σε μια φωλιά και να κουρνιάσουν.
Ο καταναλωτής που επιθυμεί να ξεχωρίσει τη μέθοδο παραγωγής στα αβγά, θα πρέπει να προσέχει τον κωδικό που αναγράφεται στο κέλυφος των αβγών. Ο κωδικός αυτός δηλώνει το σύστημα εκτροφής των πτηνών από τα οποία προέρχονται τα αβγά.
Πιο αναλυτικά:
- ο αριθμός 0 σημαίνει ότι είναι αβγά από κότες βιολογικής γεωργίας.
- ο αριθμός 1 σημαίνει ότι είναι αβγά από κότες ελευθέρας βοσκής.
- ο αριθμός 2 σημαίνει ότι είναι αβγά από κότες αχυρώνα.
- ο αριθμός 3 σημαίνει ότι είναι αβγά από κότες κλωβοστοιχιών.
Στάθης Γαλανός
