Σε δραστηριότητες χαμηλού ρίσκου, αλλά και εξίσου χαμηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η παροχή υπηρεσιών εστίασης, αισθητικής, ακόμα και… μετάβασης στον άλλο κόσμο, επικεντρώνεται στα χρόνια της κρίσης το επενδυτικό ενδιαφέρον των Ελλήνων, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα δυναμικούς κλάδους της οικονομίας, όπως η γεωργία ή η μεταποίηση.
Η διαπίστωση, που φέρνει ξανά στο προσκήνιο το στρεβλό αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, προκύπτει από στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στο τελευταίο εβδομαδιαίο δελτίο του Συνδέσμου Ελλήνων Βιομηχάνων και, μεταξύ άλλων, βάζουν σε ένα πιο ρεαλιστικό πλαίσιο την κουβέντα περί «δυναμικής επιστροφής» του πρωτογενούς τομέα. Αναδεικνύουν, επίσης, το έλλειμμα επενδύσεων από το οποίο εξακολουθεί να υποφέρει η ελληνική οικονομία, παρά ορισμένα ενθαρρυντικά σημάδια, όπως η μετατόπιση πόρων και επενδυτικών κεφαλαίων που παρατηρείται προς εξωστρεφείς δραστηριότητες.
Ιδιαίτερη εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι οι επενδύσεις σε κλάδους που κατηγοριοποιούνται κάτω από την ομπρέλα των «λοιπών υπηρεσιών» παρουσιάζουν μέσα στην κρίση πολύ υψηλούς βαθμούς ανάπτυξης, με αποτέλεσμα το 2015 (τελευταία χρονιά για την οποία είναι διαθέσιμα στοιχεία από την Eurostat) να ανέρχονται στο 7,9% του συνόλου έναντι 4,9% το 2009, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκαν μέσα σε μια εξαετία. Πρόκειται για δραστηριότητες χαμηλών αποσβέσεων και μικρής προστιθέμενης αξίας όπως οι επισκευές συσκευών και ειδών προσωπικού και οικιακού εξοπλισμού, καθαριστήρια, κομμωτήρια/κουρεία, κέντρα αισθητικής, γυμναστήρια, ακόμα και… γραφεία κηδειών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις της κατηγορίας αυτής το 2015 ανήλθαν στο 1,3 δισ. ευρώ, όταν οι επενδύσεις στη γεωργία δεν ξεπέρασαν το 1,1 δισ. ευρώ, στη μεταποίηση το 1,2 δισ. ευρώ και στον τουρισμό τα 412 εκατ. ευρώ.
Έλλειμμα επενδύσεων
«Με την εξαίρεση μεμονωμένων κλάδων, όπως τα πετρελαιοειδή, τα βασικά μέταλλα, τα μη μεταλλικά ορυκτά και των λοιπών υπηρεσιών, οι καθαρές επενδύσεις είναι αρνητικές σε όλους τους κλάδους. Όσες επενδύσεις πραγματοποιούνται απορροφούνται στο μεγαλύτερο μέρος τους για την αναπλήρωση των επενδύσεων που λήγουν», λέει στην «ΥΧ» ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΣΕΒ και εκ των συντακτών του δελτίου, Νίκος Μασουράκης. «Παρά το γεγονός ότι η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε μια φάση ανάκαμψης, οι επενδύσεις που υλοποιούνται είναι χαμηλότερες εκείνων που απαιτούνται για να προσθέσουν κάτι στον κεφαλαιουχικό εξοπλισμό της χώρας, ώστε να αρχίσει, έτσι, να βελτιώνεται και το επίπεδο διαβίωσης», σχολιάζει ο ίδιος.
Σε γενικές γραμμές, πάντως, η βιομηχανία, με κινητήριο μοχλό τη μεταποίηση, είναι ο κλάδος που, από το 2014 και μετά, δείχνει τάσεις ανάκαμψης, ωστόσο, ως μέγεθος παραμένει μικρή στο σύνολο της ελληνικής οικονομίας. Αντίθετα, οι υπηρεσίες, με εξαίρεση τον τουρισμό, ο οποίος επωφελείται από τον υπερδιπλασιασμό των αφίξεων από το 2013 και μετά, συνεχίζουν να συρρικνώνονται.
