Στις αρχές του επόμενου χρόνου, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προτίθεται να προχωρήσει –επιτέλους– στην έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ), που αφορά τη λειτουργία των πολυλειτουργικών αγροκτημάτων.
Πρόκειται για έναν θεσμό που λειτουργεί εδώ και δεκαετίες σε πολλές χώρες της ΕΕ, όπως η Ιταλία και η Αυστρία, συμβάλλοντας τόσο στην αύξηση του εισοδήματος των αγροτών όσο και στην αύξηση του τουρισμού, σε συνδυασμό με τη διαφήμιση των τοπικών προϊόντων. Πρόκειται για ΚΥΑ που θα ξεκαθαρίζει το τοπίο και θα εξειδικεύει πολλά δεδομένα, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου, έτσι ώστε να εφαρμοστεί στην πράξη ο Νόμος 4235/2014, που ψηφίστηκε σχεδόν μία τριετία πριν, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα πολυλειτουργικά αγροκτήματα περιλαμβάνονται στα προγράμματα του ΠΑΑ.
Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΥΧ», η ΚΥΑ δεν θα λύνει το βασικό θέμα για αυτήν τη νέα μορφή αγροτικής δραστηριότητας, δηλαδή το ζήτημα της εμπλοκής των υπηρεσιών, στις οποίες θα πρέπει να απευθυνθεί ο αγρότης για να λάβει άδεια λειτουργίας. Αντί το αγρόκτημα να θεωρείται ως ενιαία επιχείρηση με τομείς, θα απαιτείται διαφορετική άδεια από διαφορετική υπηρεσία για καθεμία από τις λειτουργίες του, όπως το εστιατόριο ή η μονάδα επεξεργασίας των προϊόντων ή το σημείο πώλησης. Επιπλέον, δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί αν εντός των αγροκτημάτων θα επιτρέπεται η λειτουργία μικρών ξενώνων, όπως σε όλες τις αντίστοιχες μονάδες σε άλλες χώρες της ΕΕ. Στην Ελλάδα, προκειμένου να «προστατευτούν» τα αγροτουριστικά καταλύματα, ο νόμος δεν προέβλεψε τη δημιουργία ξενώνων εντός των κτημάτων.
Πιστοποίηση
Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου, η νέα ΚΥΑ «θα καθορίζει το πλαίσιο και τις προδιαγραφές για τα πολυλειτουργικά αγροκτήματα. Προβλέπεται –σύμφωνα με τις ίδιες πηγές– η δημιουργία ενός μητρώου για αυτά τα αγροκτήματα (πολλά από τα οποία, ήδη, λειτουργούν σε όλη τη χώρα παρά την έλλειψη νομικού πλαισίου). «Έτσι, θα υπάρχει η δυνατότητα να συνδεθεί το συγκεκριμένο μητρώο με τα προγράμματα του ΠΑΑ, που αφορούν αυτά τα αγροκτήματα και να εντάσσονται άμεσα», εξηγεί στέλεχος του υπουργείου. Παράλληλα, θα δημιουργηθεί και μια διαδικασία πιστοποίησης, η οποία ωστόσο δεν έχει αποφασιστεί ακόμα πώς θα λειτουργεί. Συγκεκριμένα, οι υπηρεσίες του υπουργείου εισηγούνται να γίνεται η πιστοποίηση από τον ΕΛΓΟ – Δήμητρα. Ωστόσο, η πολιτική ηγεσία εξετάζει το ενδεχόμενο να απλοποιηθεί η διαδικασία πιστοποίησης και να γίνεται μέσω απλής βεβαίωσης, που θα παρέχεται μετά από έλεγχο του αγροκτήματος από τη Διεύθυνση Εφαρμογών του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης.
Το τι ακριβώς είναι το πολυλειτουργικό αγρόκτημα καθορίστηκε με νόμο το 2014 από τον τότε υπουργό Γεωργίας, Αθανάσιο Τσαυτάρη (νόμος 4235/2014 άρθρο 52).
Συγκεκριμένα, ως «Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα» ορίζεται η αγροτική εκμετάλλευση, η οποία λειτουργεί με έμφαση στις τοπικές παραγωγικές δυνατότητες κάθε περιοχής και η οποία διαθέτει τουλάχιστον: α) καλλιεργήσιμη έκταση, β) φυτικό ή ζωικό κεφάλαιο και γ) χώρο εστίασης ή δυνατότητα εκπαίδευσης ή δυνατότητα επίδειξης και παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας ή οικοτεχνικής μεταποίησης. Επιτρέπεται η λειτουργία δικτύου Πολυλειτουργικών Αγροκτημάτων ανά την ελληνική επικράτεια.
Σε αυτόν τον νόμο προβλεπόταν, μάλιστα, η έκδοση ειδικού σήματος για τα συγκεκριμένα αγροκτήματα. Έκτοτε, όμως, οι διαδικασίες δεν προχώρησαν.
Λαβύρινθος γραφειοκρατίας για τους ενδιαφερόμενους
Πάντως, σε κάθε περίπτωση, «κάθε ξεχωριστή λειτουργική δομή μέσα στο αγρόκτημα θα ελέγχεται από το αντίστοιχο υπουργείο-υπηρεσία», τονίζουν οι ίδιες πηγές. Όπως φαίνεται, ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα θα πρέπει να πληρώσει με πολλές ώρες γραφειοκρατίας την πολυλειτουργικότητά του. «Μα, αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα», λέει στην «ΥΧ» ο Σπύρος Χρυσούλας, ένας από τους ιδιοκτήτες του βιολογικού αγροκτήματος «Διαμάντι» στον Μαραθώνα, που εδώ και χρόνια είναι επισκέψιμο και πουλά βιολογικά προϊόντα.
«Μπορώ, λοιπόν, να έχω έναν χώρο εστίασης μέσα στο κτήμα με βάση τη νομοθεσία για τα πολυλειτουργικά. Όμως, πρέπει να βγάλω άδεια από το υπουργείο Ανάπτυξης. Και αν έρθει η πολεοδομία και μου πει ότι οι χρήσεις γης στη συγκεκριμένη περιοχή, που είναι το κτήμα μου, δεν επιτρέπουν τη δημιουργία εστιατορίου; Τότε θα μου βάλουν πρόστιμο. Μπορώ, βέβαια, να πάω στο δικαστήριο και, τελικά, θα αθωωθώ, αλλά, αναρωτιέμαι, δεν θα ήταν πιο λογικό να συνεννοηθούν οι υπηρεσίες μεταξύ τους;»
Μάλλον όχι, όπως φαίνεται, γιατί οι άδειες για κάθε λειτουργία «βγαίνουν» από συγκεκριμένη υπηρεσία, τονίζουν από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. «Εμείς ξέρουμε από αγροτικά, όχι από εστιατόρια», απάντησαν σχετικά.
«Αν χρειάζομαι άδεια για να φτιάξω εργαστήριο μεταποίησης, άδεια για να πουλάω τα προϊόντα μου, άλλη άδεια για να έχω χώρο εστίασης εντός του κτήματος, τότε ποια είναι η διαφορά από οποιαδήποτε σουβλατζίδικο της περιοχής;» αναρωτιέται ο κ. Χρυσούλας. Ο ίδιος, χρόνια τώρα, κερνάει τσάι και καφέ σε όσους επισκέπτονται το αγρόκτημά του, γιατί δεν έχει δικαίωμα να πουλά ροφήματα. Όσο για να πουλήσει το κρέας από τα ζώα του απαιτείτο άδεια κρεοπωλείου, οπότε δεν το έχει επιχειρήσει.
