Οι άνθρωποι που αισθάνονται κοινωνικά κατώτεροι τείνουν να τρώνε περισσότερο. Έρευνα του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Νανιάνγκ στη Σιγκαπούρη αναφέρει πως το να νιώθει κάποιος φτωχός είναι αρκετό για να πυροδοτήσει το αίσθημα της υπερφαγίας. Οι ερευνητές επισήμαναν πως οι συμμετέχοντες που ένιωθαν κοινωνικά κατώτεροι ήταν πιο πιθανό να επιλέξουν ανθυγιεινά τρόφιμα, αφού το υποσυνείδητό τους επέλεγε τροφές υψηλές σε θερμίδες. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες αυτοί κατανάλωσαν 65% περισσότερες θερμίδες σε σχέση με τους συμμετέχοντες που ήταν σε καλύτερη κοινωνική θέση.
Τα συναισθήματα άγχους, μοναξιάς, θλίψης, πλήξης, αμηχανίας, μπορούν να αποτελέσουν τη βαλβίδα για την υπερφαγία. Η εκπαιδευτική-συμβουλευτική ψυχολόγος και συγγραφέας, Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, αναφέρει στην «ΥΧ» πως μια πολύ συνηθισμένη αλλά και βασανιστική διατροφική συμπεριφορά που οδηγεί το άτομο στην κατανάλωση τροφής με σκοπό να καλυφθούν συναισθηματικές ανάγκες, και όχι με γνώμονα την παροχή ενέργειας στο σώμα μας, λέγεται συναισθηματική υπερφαγία. Η κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, Πηνελόπη Δουβόγιαννη, συμπληρώνει: «Συνήθως, το άτομο που τρώει συναισθηματικά καταναλώνει μεγάλες ποσότητες από “ανακουφιστικά” τρόφιμα (όπως γλυκά και πρόχειρα φαγητά) όταν δεν νιώθει καλά, γιατί θεωρεί ότι αυτό θα τον βοηθήσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του».
Η συναισθηματική υπερφαγία μπορεί να επιφέρει προβλήματα τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Η Π. Δουβόγιαννη αναφέρει: «Συχνά (αλλά όχι πάντα), η συναισθηματική υπερφαγία σχετίζεται με την παχυσαρκία και την ανακύκλωση του βάρους και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με την παχυσαρκία (όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτης, αρθρίτιδα, πεπτικές διαταραχές, προβλήματα αναπνευστικού). Σε επίπεδο ψυχικής υγείας, η Κ. Εμμανουηλίδου επισημαίνει: «Το άτομο αποκτά μια εμμονή με το φαγητό, βασανιστικές τύψεις, δυσαρέσκεια για την εικόνα του σώματος και αίσθηση απελπισίας και αβοηθησίας, καθώς νιώθει ανήμπορο απέναντι στο φαγητό, αφού δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του».
Αντιμετώπιση
Η Κ. Εμμανουηλίδου αναφέρει: «Το πρώτο βήμα είναι η παραδοχή του προβλήματος και η θέληση που πρέπει να έχει κάποιος για να αλλάξει. Έπειτα, θα χρειαστεί να θελήσει να επαναπροσδιορίσει τη σχέση του με τον εαυτό του, να γίνει πιο συγχωρητικός, λιγότερο αυστηρός, να αρχίσει να βλέπει τον εαυτό του με συμπάθεια και καλοσύνη. Στη συνέχεια, ανάλογα με την περίπτωση, θα χρειαστεί βοήθεια από ειδικό, ώστε να αποκτήσει μια νέα σχέση με το φαγητό (π.χ. να τρώει πιο συνειδητά) και να μάθει να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του με τρόπο αποδοτικό και όχι πνίγοντάς τα στο φαγητό».
