Το όραμα για μια ανοικτή, συμμετοχική και, πάνω από όλα, πράσινη πόλη, έχει μεταφέρει στα μέτρα μιας σαφούς στρατηγικής ο Δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το Δίκτυο των 100 Ανθεκτικών Πόλεων του Ιδρύματος Rockefeller, το Δίκτυο Πόλεων για την Κλιματική Αλλαγή C40 και το Ίδρυμα Bertelsmann. Ως ένα από τα δομικά της στοιχεία λογίζεται το καταρτισμένο «Σχέδιο Δράσης της Αθήνας για την προσαρμογή και τον μετριασμό των επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής», που θέλει να βάλει τα θεμέλια για μια πόλη που σέβεται τους κανόνες της αειφόρου ανάπτυξης.
Το σχέδιο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής πλαισιώνει –μαζί με άλλα κείμενα, αλλά και υπάρχοντα επιχειρησιακά και στρατηγικά σχέδια της Αθήνας– τη «Στρατηγική Ανθεκτικότητας για την Αθήνα του 2030», στο οποίο θέλει να ανταποκριθεί η πόλη σε βάθος χρόνου, μέσα από 65 δράσεις και 53 υπο-δράσεις. Το μοντέλο, που παρουσιάστηκε σε συνέντευξη τύπου την περασμένη εβδομάδα στο δημαρχείο Αθηνών, παρόντος του Δημάρχου, Γιώργου Καμίνη, προσελκύει το ενδιαφέρον, καθώς μπορεί κάλλιστα να προσαρμοστεί και σε επαρχιακές πόλεις.
Προσιτή, Πράσινη, Προνοητική, Ζωντανή πόλη
Το σχέδιο δράσης για την κλιματική αλλαγή περιλαμβάνει πρωτοβουλίες για τους τομείς των μεταφορών και της διαχείρισης απορριμμάτων, για τα δημοτικά κτήρια και τις εγκαταστάσεις, και για τα κτήρια του οικιακού και του εμπορικού τομέα. Βασικοί στρατηγικοί άξονες είναι η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τα κτήρια, η ελάττωση της χρήσης των καυσίμων στις συγκοινωνίες και η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, μέσω σχεδίων δράσης για τα ποδήλατα και τη δημιουργία νέων αστικών δρομολογίων με ηλεκτρονικά λεωφορεία. Ακόμη, προβλέπει τη βελτίωση του συστήματος διαλογής των βιοαποικοδομήσιμων αστικών αποβλήτων, τη βελτίωση της απόδοσης των προγραμμάτων συλλογής και μεταφοράς απορριμμάτων και την ανάπτυξη ενός καινοτόμου σχεδίου για την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων, μεταμορφώνοντας τις σοβαρές αυτές προκλήσεις σε πόρους. Επιπλέον, ειδικής μνείας χρήζει το Σχέδιο Βιώσιμης Διατροφικής Πολιτικής, στο οποίο υπάγονται μέτρα για τη μείωση των αποβλήτων τροφίμων και την καλλιέργεια αειφόρων συστημάτων τροφίμων. Όλες οι παραπάνω δράσεις αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που συντελούν τα μέγιστα στην κλιματική αλλαγή.
Η αναζωογόνηση των ανοιχτών δημόσιων χώρων κρίνεται ζωτικής σημασίας, αφού, λόγω κλιματικής αλλαγής, η πυκνοκατοικημένη πόλη απειλείται από υψηλές θερμοκρασίες. Δύο μείζονα έργα ανθεκτικότητας είναι η Τριπλή Πράσινη Ανάπλαση και η μετατροπή του Ελαιώνα σε μια Ανθεκτική Συνοικία, πάντα με τις αρχές που διέπουν τη διαχείριση των μεγάλων χώρων πρασίνου. Επίσης, για αυτόν τον σκοπό έχει εκπονηθεί Οδικός Χάρτης για τον Μετριασμό της Ενεργειακής Φτώχειας, σε συνδυασμό με οργάνωση εκστρατείας ευαισθητοποίησης και υποστήριξης για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Η Στρατηγική Ανθεκτικότητας σχεδιάστηκε το 2016, με τη συνδρομή εκατοντάδων εταίρων, από εμπειρογνώμονες και ακαδημαϊκούς, μέχρι μετανάστες και αστέγους. Αποδεικνύεται, έτσι, ότι σε έναν ζωντανό οργανισμό, όπως είναι η αστική κοινωνία, είναι κομβικής σημασίας η ανάπτυξη πολύπλοκων δικτύων συνεργειών για την ευόδωση τέτοιων μεγάλων εγχειρημάτων. Σε αυτή τη λογική προσαρμόζεται, με βάση τα καταγεγραμμένα δεδομένα που παρέχει, η πόλη, σε ημερήσια βάση, ενόσω η προσπάθεια για την ενημέρωση των πολιτών συνεχίζεται. «Η στρατηγική έχει αρκετά βαθύ ορίζοντα. Έτσι, εκείνοι που θα μας διαδεχθούν, θα είναι πραγματικά σε θέση να συνεχίσουν το έργο μας», δήλωσε ο κ. Καμίνης, στεκόμενος στην παρακαταθήκη που αφήνει για το μέλλον μια τέτοια προσπάθεια: «Οι πόλεις πρέπει να διαμορφώνουν τα μέσα και τα εργαλεία ώστε να θωρακίζουν το μέλλον τους, προτείνοντας παράλληλα νέες λύσεις».
Την πεποίθηση ότι οι σύγχρονες πόλεις καλούνται να αντιμετωπίσουν όλο και συχνότερα τους κινδύνους που απορρέουν από την κλιματική αλλαγή, εξέφρασε η επικεφαλής Αστικής Ανθεκτικότητας της Αθήνας, Λενιώ Μυριβήλη. «Η Στρατηγική Ανθεκτικότητας της Αθήνας απαντά στους κινδύνους και αποδεικνύει τη δέσμευσή μας για την οικοδόμηση ενός σχεδίου δράσης σε διεθνή πρότυπα, με προοπτική αλλά και αμεσότητα ως προς τον σχεδιασμό και την υλοποίησή του», συμπλήρωσε.
Η Αθήνα είναι η μοναδική ελληνική πόλη που έχει συντάξει ολοκληρωμένο σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Αρκετές από τις υπόλοιπες πόλεις της Ελλάδας οφείλουν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της το συντομότερο, συντάσσοντας μια τεκμηριωμένη στρατηγική, που να παράγει μετρήσιμα αποτελέσματα και δείκτες αξιολόγησης.
75 εκατ. ευρώ για τις αρχικές δράσεις
Κάποιες δράσεις έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα πραγμάτωσης, ενώ κάποιες άλλες είναι πιο άμεσα υλοποιήσιμες. Σε αρχικό στάδιο, η χρηματοδότηση θα ανέλθει στα 75 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που προκύπτει από το ΠΕΠ Αττικής και τα αποθέματα προϋπολογισμού του δήμου.
Γιώργος Γαβρίλης: «Απαιτούνται δράσεις σε όλες τις σύγχρονες πόλεις»
Για την ανάγκη ολιστικής αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε επίπεδο τοπικών αυτοδιοικήσεων, μίλησε στην «ΥΧ» ο αντιπεριφερειάρχης Πειραιά, Γιώργος Γαβρίλης. «Απαιτείται ένα οργανωμένο σχέδιο αντιμετώπισης, που θα ενημερώνει, θα ευαισθητοποιεί, θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί μέτρα και παρεμβάσεις. Ειδικά στις σύγχρονες πόλεις, όπου η συγκέντρωση του πληθυσμού είναι υψηλή, οι ενεργειακές απαιτήσεις υψηλές και οι συνθήκες περίπλοκες, απαιτούνται δράσεις που θα χαμηλώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα και θα καθιστούν τις πόλεις βιώσιμες, ανθρώπινες».
Σύμφωνα με τον κ. Γαβρίλη, η σημασία της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στη χώρα μας είναι εξαιρετικά μεγάλη για να αγνοηθεί, ακόμα και σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. «Η παρέμβασή μας στις κρίσιμες παραμέτρους του σύνθετου αυτού φαινομένου, με δράσεις όπως η διαχείριση των υδάτινων πόρων και μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων, αποτελεί αναγκαιότητα. Η αύξηση της θερμοκρασίας, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η αλλαγή της σύστασης της ατμόσφαιρας, έχουν ορατές και μετρήσιμες συνέπειες που, αργά ή γρήγορα, θα αποτυπωθούν με ένταση στην περιοχή της Μεσογείου και επομένως και στην Ελλάδα».
