Το 1952, ο νεαρός Παύλος Κοντέλλης, γιος του εμπόρου αυτοκινήτων Ιωάννη Κοντέλλη με καταγωγή από τη Λέσβο, επέστρεψε από την Αγγλία στην Ελλάδα έχοντας αναλάβει μία ιδιαίτερη «αποστολή»: να εξοικειώσει τους αγρότες της ελληνικής υπαίθρου με τη χρήση των γεωργικών μηχανημάτων της Ford, της οποίας ήταν αντιπρόσωπος, συμβάλλοντας στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας. Οταν ο Λαρισαίος φωτογράφος Τάκης Τλούπας του ζήτησε να τον συνοδεύσει στα χωριά της περιοχής, προκειμένου να απαθανατίσει τις παραδοσιακές αγροτικές εργασίες προτού η έλευση του τρακτέρ τις περιορίσει στη σφαίρα της Ιστορίας, ο Παύλος Κοντέλλης αρχικά απόρησε και αμέσως μετά συνειδητοποίησε πως θα ήθελε να διαφυλάξει ένα κομμάτι αυτού του κόσμου για τις επόμενες γενιές. Ετσι άρχισε να συγκεντρώνει προβιομηχανικά γεωργικά εργαλεία, όπως αλέτρια, άροτρα, δρεπάνια και κλαδευτήρια, αλλά και παραδοσιακά αντικείμενα, έπιπλα και σκεύη, που ήταν απαραίτητα για τις καθημερινές δραστηριότητες στις αγροτικές κατοικίες.
Σταδιακά, το σύνολο εμπλουτιζόταν με εργαλεία από διάφορες περιοχές της χώρας, που του χάριζαν αγρότες όταν αγόραζαν τρακτέρ, με προσφορές γνωστών και φίλων, αλλά και με αγορές από παλαιοπωλεία. Η μοναδική συλλογή που δημιούργησε στο πέρασμα του χρόνου παρουσιάζεται στη νέα έκδοση με τίτλο «Εργαλεία της παράδοσης – Συλλογή Παύλου Κοντέλλη», από τις εκδόσεις Καπόν.
Εκτός από φωτογραφίες των ιστορικών αντικειμένων, τραβηγμένες από τον Σωκράτη Μαυρομάτη, το βιβλίο περιλαμβάνει ασπρόμαυρες σκηνές της αγροτικής ζωής μέσα από τον φακό του Τάκη Τλούπα, καθώς και επεξηγηματικά κείμενα της αρχαιολόγου Μιμίκας Γιαννοπούλου. Τον πρόλογο υπογράφει ο Αγγελος Δεληβοριάς, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη, το οποίο διαθέτει τη δική του συλλογή συναφών αντικειμένων. Ελπίδα του συλλέκτη είναι πως το βιβλίο θα «προσφέρει χαρά στους μεγαλύτερους, ανακαλώντας στη μνήμη τους αναμνήσεις από ένα κοπιαστικό αλλά όμορφο παρελθόν, και να αφυπνίσει τους νεότερους για την ανάγκη που υπάρχει να γνωρίζουν, να αγαπούν και να διασώζουν την ιστορία του τόπου μας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».
Πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη των εργαλείων και τεχνικών καλλιέργειας στην Ελλάδα, τις διαφορετικές φάσεις της παραδοσιακής γεωργίας –από την προετοιμασία του αγρού για τη σπορά με το όργωμα ώς τον θερισμό και το «λίχνισμα», δηλαδή το καθάρισμα των καρπών από τα άχυρα– επιτρέπουν στον αναγνώστη να σχηματίσει μία σφαιρική εικόνα της ζωής στην ύπαιθρο και να κατανοήσει καλύτερα τις εφαρμογές των απεικονιζόμενων εργαλείων. Ακολουθούν ενότητες για συγκεκριμένα είδη καλλιέργειας –όπως του καπνού και του λιναριού, η ελαιοκομία και η αμπελουργία– ένα κεφάλαιο με θέμα τον οικιακό εξοπλισμό και αναφορές στα έπιπλα, τα σκεύη, τους χώρους και τη διακόσμηση των αγροτικών κατοικιών της προβιομηχανικής περιόδου, και ένα για τις παραδοσιακές οικιακές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων το ζύμωμα, η ύφανση στον αργαλειό και η μελισσοκομία. Στο τέλος του βιβλίου παρουσιάζεται το πιο πρόσφατο κομμάτι της συλλογής, που απαρτίζεται από εργαλεία τεχνιτών και επαγγελματιών της προβιομηχανικής περιόδου – πριόνια ξυλουργών, φυσερά σιδηρουργών κ.ά.
Η συλλογή παραδοσιακών εργαλείων του Παύλου Κοντέλλη εκτίθεται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας Παύλος Ι. Κοντέλλης ΑΕΒΕ, επί της οδός Ορφέως 113 στην περιοχή του Ρουφ.
