Ιστορία, πανάρχαια βραχογραφήματα, θρύλοι και απαράμιλλη φυσική ομορφιά. Τα σπήλαια είναι ένας υπέροχος άγνωστος κόσμος, γεμάτος υπόγειες εκπλήξεις. Μια επίσκεψη στο σπήλαιο Μααρά και στο σπήλαιο Αλιστράτης, της Μακεδονίας, αρκεί για να σας πείσει ότι η αθέατη πλευρά της φύσης κρύβει μια τρομερή δύναμη που μπορεί εμείς να μην τη βλέπουμε, αλλά αυτή έχει προικίσει τα έγκατα της ελληνικής γης.

Ταξίδι στα έγκατα του ποταμού Αγγίτη

Ο Αγγίτης είναι ο μεγαλύτερος παραπόταμος του Στρυμόνα και έχει μήκος περίπου 40 χλμ. Τα νερά του διασχίζουν τον Νομό Δράμας, καθώς και την επαρχία Φυλλίδας στον Νομό Σερρών. Μια βίαιη γεωλογική ανακατάταξη, που συντελέστηκε πριν από 1.000.000 χρόνια στην περιοχή, χώρισε τη γη στα δύο, με αποτέλεσμα να περάσουν οι υδάτινοι όγκοι της «Πρασιάδος» λίμνης, η οποία, όπως λένε οι ιστορικοί, κάλυπτε την εύφορη πεδιάδα της Δράμας. Κάπως έτσι, δημιουργήθηκε ένα από τα ομορφότερα φαράγγια της Ελλάδας, εκείνο του ποταμού Αγγίτη. Στο πέρασμα του χρόνου, δημιουργήθηκαν πολλές σπηλιές, καμάρες και ανοίγματα με πλούσια φυσική ομορφιά. Το φαράγγι βρίσκεται ανάμεσα στο Παγγαίο και το Μενοίκιο όρος, περίπου 50 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη των Σερρών. Πρόκειται για μια βαθιά και στενή ποτάμια κοιλάδα, με μήκος 15 χλμ. και βάθος που φτάνει σε κάποια σημεία τα 100 με 120 μέτρα!

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, εκεί εμφανιζόταν η Σφίγγα, στην περιοχή «Πετρωτό». Επίσης, στα «Στενά Πέτρας» ή «Διώρυγα», όπως αλλιώς ονομάζεται το φαράγγι, βρισκόταν η Πύλη του Άδη, από όπου ο Πλούτωνας πέρασε την Περσεφόνη στον δικό του κόσμο. Εκτός από την ωραία διαδρομή, ο επισκέπτης μπορεί να δει τα προϊστορικά, ενδεχομένως, βραχογραφήματα, που βρίσκονται σε ένα σκέπαστρο διανοιγμένο στα ανατολικά τοιχώματα του φαραγγιού.

Οι παραστάσεις ζώων, καβαλάρηδων με τόξα και πολεμιστών με σπαθιά παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο η ακριβής χρονολόγησή τους είναι δύσκολη υπόθεση για τους ειδικούς. Ο Αγγίτης στο διάβα του διασχίζει και συναντά δύο μοναδικά σπήλαια, το Σπήλαιο Μααρά ή Σπήλαιο των Πηγών του Αγγίτη και το Σπήλαιο Αλιστράτης.

Ταξίδι στα έγκατα  του ποταμού Αγγίτη

Το σπήλαιο των πηγών του Αγγίτη (Μααράς) βρίσκεται στην Προσοτσάνη του Νομού Δράμας. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο του κόσμου (με μήκος 21 χιλιόμετρα) και το μοναδικό αξιοποιημένο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας. Παρά το άκρως εντυπωσιακό θέαμα που προσφέρουν οι γεωλογικοί σχηματισμοί, η ιδιαιτερότητά του είναι πως στο δάπεδό του κυλάει ο ποταμός Αγγίτης. Το 1978, Έλληνες και Γάλλοι σπηλαιολόγοι καταδύθηκαν με σκάφανδρα στις πηγές και ανακάλυψαν μια στοά μήκους 500 μ. γεμάτη από πολύχρωμους σταλακτίτες. Η προϊστορία του σπηλαίου ξεκινά ήδη πριν από 30.000 χρόνια.

Οι ανασκαφές στο σπήλαιο και τη γύρω περιοχή έχουν ξεκινήσει από το 1992 και έχουν φέρει στο φως λίθινα εργαλεία και οστά προϊστορικών ζώων (ρινόκερου, μεγάκερου, μαμούθ). Κάποια από τα ευρήματα εκτίθενται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας. Μέχρι σήμερα έχουν εξερευνηθεί περίπου 12 χλμ. και έχουν χαρτογραφηθεί 10 χλμ. διαδρομής. Ουσιαστικά, αποτελεί έναν επιμήκη αγωγό, τη μοναδική αποστραγγιστική δίοδο των υδάτων που συλλέγονται στην κλειστή λεκάνη του Κάτω Νευροκοπίου. Από το 2000, που ξεκίνησε η λειτουργία του, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα πρώτα 500 μ. του μοναδικού αυτού φαινομένου. Ο χώρος μέσα στο σπήλαιο είναι εντυπωσιακός και ο επισκέπτης, καθώς προχωρά σε διάδρομο, πάνω από το ποτάμι και αντίθετα με τη ροή του νερού, διεισδύει στον μαγικό διάκοσμο του σπηλαίου.

Η διαδρομή σε φέρνει αντιμέτωπο με λευκούς και ερυθρόμορφους σταλακτίτες, άμμο και άργιλο. Στο τέλος της πορείας, μια εντυπωσιακή δολίνη (8 x 12 μ.) στολίζει, με τη σειρά της, την «Αίθουσα του Τροχού», η οποία ονομάστηκε έτσι χάρη στην ύπαρξη υδραυλικού τροχού, που κάλυπτε τις ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Στην κορυφή του φαντασμαγορικού ανοίγματος υπάρχει οχύρωση των ύστερων ρωμαϊκών ή βυζαντινών χρόνων. Η περιήγηση τελείται καθημερινά στις 10:30-17:00 και οι φύλακες είναι πρόθυμοι να κατατοπίσουν τους επισκέπτες ως προς τα λοιπά κοντινά ενδιαφέροντα. (Πληροφορίες: 25220 60460)

Σπήλαιο της Αλιστράτης, ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης

Ένα ανεπανάληπτο μνημείο της φύσης, ένα από τα ωραιότερα σπήλαια όχι μόνο της Ελλάδας και της Ευρώπης, αλλά και ολόκληρου του κόσμου, θεωρείται το Σπήλαιο της Αλιστράτης. Βρίσκεται σε μια εξαίρετη τοποθεσία, ανατολικά του Νομού Σερρών και πολύ κοντά στον Νομό Δράμας, μόλις 6 χλμ. από την πανέμορφη πόλη της Αλιστράτης στη θέση Πετρωτό. Καταλαμβάνει έκταση 14.000 στρεμμάτων βαθιά στα έγκατα της γης.

Ο επισκέπτης γοητεύεται ακούγοντας την πλούσια ιστορία του σπηλαίου από τους φιλόξενους ξεναγούς. Το σπήλαιο ήταν γνωστό στους κατοίκους της περιοχής από τις αρχές του αιώνα, καθώς τα αγριοπερίστερα έβρισκαν εκεί καταφύγιο και τα είχαν εντοπίσει οι κυνηγοί. Πολλοί γνώριζαν την ύπαρξη της σπηλιάς, αλλά κανείς τότε δεν είχε αντιληφθεί τη σημασία της. Το 1958 οργανώθηκε αποστολή εξερεύνησης του σπηλαίου από τον δάσκαλο κ. Ιατρίδη, ενώ το 1975 έγινε γνωστό στην Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία και με την καθοδήγηση του κ. Συμεωνίδη άρχισαν οι έρευνες. Υπάρχουν ακόμα τέσσερα γειτονικά σπήλαια που δεν είναι προσβάσιμα στο κοινό. Το Σπήλαιο της Αλιστράτης καλύπτει επιφάνεια 25.000 τ.μ., έχει μήκος 3.000 μέτρα, χρονολογείται πριν από 2.000.000 χρόνια και έχει φυσικό εξαερισμό. Η είσοδός του στον προθάλαμο έχει ύψος 8 μέτρα. Από αυτό το σημείο, ξεκινούν τα τρία κύρια μονοπάτια. Η θερμοκρασία μέσα στο σπήλαιο είναι σταθερή χειμώνα – καλοκαίρι και κυμαίνεται μεταξύ 15-19 βαθμών, ενώ η υγρασία αγγίζει το 75%-100%. Η αίθουσα υποδοχής φτάνει τα 60 μέτρα πλάτος, τα 100 μέτρα μήκος περίπου και ύψος τα 20-30 μέτρα.

Όσο προχωρά ο επισκέπτης, ο διάκοσμος του σπηλαίου γίνεται πλουσιότερος. Γιγαντιαίοι σταλακτίτες και σταλαγμίτες, μοναδικοί στον κόσμο «εκκεντρίτες» και εντυπωσιακοί κρύσταλλοι ασβεστίτη είναι οι βασικές του ατραξιόν.

Λίγο πιο πέρα, ο επισκέπτης θα συναντήσει τις «Φλόγες», δηλαδή εντυπωσιακούς κόκκινους σταλακτίτες, που στολίζουν μια στοά ύψους 35 μέτρων. Να αναφέρουμε ότι έχουν εξερευνηθεί πολλά ακόμα τμήματα του σπηλαίου από τους ειδικούς επιστήμονες, αλλά δεν έχουν δοθεί στο κοινό για να μην αλλοιωθεί όλη η ομορφιά του σπηλαίου. Βγαίνοντας από το σπήλαιο, ο επισκέπτης μπορεί να κάνει μια βόλτα για να δει τη θέα του φαραγγιού και να απολαύσει το θέαμα μερικών αρπακτικών που κόβουν βόλτες από ψηλά. Σε όλο τον περίβολο, αλλά και στο σιντριβάνι, ξεδιψούν μικροί κορυδαλλοί που πραγματοποιούν απίθανες πτήσεις. Το κελάηδημα των άγριων ωδικών πτηνών συμπληρώνει την ανεξάντλητη ομορφιά του τοπίου. Το σπήλαιο λειτουργεί καθημερινά (Ιούνιος: 9:00 π.μ.-18:00 μ.μ. / Ιούλιος – Αύγουστος: 9:00 π.μ.-19:00 μ.μ. & κατά τη χειμερινή περίοδο, Καθημερινά: 09:00 π.μ. – 17:00 μ.μ. / Τηλ. 23240 82045).

Το ποτάμι, εξερχόμενο ορμητικά από το σπήλαιο, ακολουθεί μια πορεία ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση από πλατάνια και δημιουργεί μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα για ρέμβασμα, πικ-νικ και ξεκούραση στα παρακείμενα ταβερνάκια και χώρους για καφέ που διαθέτει η περιοχή.

700.000 χρόνια…

Για να γίνουν δύο χιλιοστά ενός σταλακτίτη χρειάζονται 100 χρόνια… Ο Αυστριακός δόκτωρ Ζέεμαν, που ερεύνησε το σπήλαιο Αλιστράτης, δηλώνει ότι ο τελευταίος βράχος που έπεσε μέσα σε αυτό ήταν πριν από 700.000 χρόνια…

Ταξίδι στα έγκατα  του ποταμού Αγγίτη