Τα λιπάσματα δεν μπορούν να λογίζονται –μετά τη χρήση τους– μόνο ως απόβλητα, αφού σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να εμπεριέχουν πολύτιμα στοιχεία ακόμα και μετά τη χρήση τους. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατες περιβαλλοντικές έρευνες, μπορεί να επιτευχθεί ανάκτηση συστατικών, όπως του φωσφόρου, του αζώτου και του καλίου ακόμα και από τις κοπριές των ζώων.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και το ειδικό ερευνητικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα με την ονομασία SYSTEMIC, το οποίο έχει ως στόχο να μελετήσει αν η διαδικασία αυτή –της ανάκτησης, δηλαδή, των ωφέλιμων συστατικών από τα λιπάσματα– μπορεί να είναι επιτυχής και σε μεγάλη κλίμακα.
Το άζωτο, ο φώσφορος και το κάλιο είναι σημαντικά θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν στα λιπάσματα και χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα για την ανάπτυξη των καλλιεργειών.
Στόχος η μείωση του κόστους
Οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις χοίρων και πουλερικών της χώρας εντατικής μορφής αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα διοχέτευσης της κοπριάς τους. Πιο συγκεκριμένα, η κοπριά των πουλερικών, που δεν κομποστοποιείται ή αποτεφρώνεται, αποτελεί ένα εξαιρετικά δημοφιλές προϊόν με μεγάλη ζήτηση σε άλλες χώρες, όπως η Γαλλία. Η κοπριά χοίρου, από την άλλη, έχει χαμηλότερο βαθμό διοχέτευσης στην αγορά, επειδή οι θρεπτικές ουσίες της δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις αροτραίες καλλιέργειες. Επομένως, οι πλεονάζουσες ποσότητες σε κοπριά χοίρου εξάγονται, με αποτέλεσμα ένα πολύ υψηλό κόστος μεταφοράς.
Η βασική ιδέα πίσω από το πρόγραμμα SYSTEMIC είναι να ανακτά τα θρεπτικά συστατικά και να απομακρύνει το νερό από την παραγόμενη κοπριά. Τα ανακτημένα θρεπτικά συστατικά θα επεξεργάζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να επιτυγχάνουν επίπεδο αποτελεσματικότητας παρόμοιο με αυτά των λιπασμάτων, που παράγονται από φυσικό αέριο ή από ορυκτά μέταλλα. Με αυτόν τον τρόπο, το έργο θα ακολουθεί τις αρχές της κυκλικής οικονομίας.
Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, η ανάκτηση των συστατικών από τα λιπάσματα αποτελεί μια διαδικασία πιο δύσκολη και πολύπλοκη από ό,τι φαίνεται. Οι δυσκολίες στον σχεδιασμό αυτής της διαδικασίας απορρέουν από τη διαφορετική σύνθεση της παρεχόμενης κοπριάς ή των υπολειμμάτων, του ποιοτικού ελέγχου και της διαχείρισης του κόστους. «Η αφετηρία μας είναι η τιμή που οι αγρότες καλούνται να πληρώσουν για να ξεφορτωθούν την κοπριά τους, η οποία ανέρχεται σε 20 έως 25 ευρώ ανά κυβικό μέτρο», λέει ο συντονιστής του έργου Oscar Schoumans.
