Βιομηχανική ντομάτα: Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος του Brexit στην καλλιέργεια

Η πολιτική που ασκείται από την παγκόσμια αγορά στις βιομηχανίες, η οποία σαν αποτέλεσμα έχει την πίεση των τιμών, σε συνδυασμό με την φορολογική και ασφαλιστική λαίλαπα, αλλά και την απειλή του BREXIT, έχουν οδηγήσει στη μείωση της ελληνικής παραγωγής βιομηχανικής ντομάτας, με τους καλλιεργητές να θεωρούν ότι πλέον δεν είναι μια βιώσιμη καλλιέργεια.

Χαρακτηριστικοί είναι και οι αριθμοί, που αποτυπώνουν τη μείωση τόσο της ελληνικής παραγωγής όσο και των καλλιεργούμενων εκτάσεων την τελευταία διετία. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα προκύπτουν από τις δηλώσεις ΟΣΔΕ (στοιχεία που παραχώρησε στην «ΥΧ» ο ΟΠΕΚΕΠΕ), το 2015 καλλιεργήθηκαν 57.187 στρέμματα βιομηχανικής ντομάτας, ενώ το 2016 τα στρέμματα αυτά μειώθηκαν σε 49.950. Αντίστοιχα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Βιομηχανικής Ντομάτας (WPTC), η παραγωγή μας το 2015 ήταν στους 500.000 τόνους, ενώ το 2016 μειώθηκε στους 440.000 τόνους.

Φέτος, αν και όλα μαρτυρούν –σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου– ότι θα είναι μια ήπια χρονιά, με τις φυτεύσεις να κινούνται ήδη ομαλά στις δύο μεγαλύτερες παραγωγικές περιοχές της Ηλείας και της Θεσσαλίας, η παραγωγή εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στα ίδια με τα περσινά επίπεδα.

Την ίδια στιγμή, η εικόνα της διεθνούς αγοράς και τα μηνύματα που έρχονται, σύμφωνα με τους μεταποιητές, δημιουργούν… πονοκέφαλο, μια και η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί πιέζει τις τιμές προς τα κάτω, η οποία και συμπαρασύρει την τιμή που τελικά απολαμβάνει ο παραγωγός.

Ομαλά κινείται η φετινή καλλιεργητική περίοδος τόσο στην Ηλεία όσο και στην Θεσσαλία, με τις ομάδες παραγωγών και τους Συνεταιρισμούς να έχουν προχωρήσει σε συμφωνίες με τους μεταποιητές ως προς τη νέα τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθήσουν.

Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός ΘΕΣΤΟ, τα μέλη του οποίου καλλιεργούν 17.000 – 17.500 στρέμματα, σημειώνοντας φέτος μια οριακή αύξηση της τάξης του 3%, έχει ήδη κλείσει συμφωνίες με την Νομικός, στην οποία διατίθεται ο κύριος όγκος της παραγωγής από 13.500 στρέμματα, και τις μικρότερες Νταμαβάντ και Ντελ Μόντε, που μοιράζονται ισόποσα σχεδόν την υπόλοιπη παραγωγή.

«Η χρονιά ξεκίνησε ήπια και η φύτευση πήγε καλά, με τις φυτείες αυτήν τη στιγμή να θεωρούνται πρώιμες, κερδίζοντας ουσιαστικά κάποιες μέρες», μας λέει ο Γιώργος Δρόσος, μέλος της διοίκησης της ΘΕΣΤΟ, παρουσιάζοντας την κατάσταση που επικρατεί στην καλλιέργεια στην περιοχή.

Οι παραγωγοί του νομού, σημειώνει, δεν είναι ικανοποιημένοι με τις τιμές που δίνουν οι βιομηχανίες, γιατί «ο κόπος μας αξίζει περισσότερα. Ο καταναλωτής αγοράζει το κονκασέ στο σούπερ μάρκετ 60-70 λεπτά, το οποίο παρασκευάζεται μόλις από μία ντομάτα. Την ίδια στιγμή, ο παραγωγός, ένα κιλό ντομάτα την πληρώνεται 7 λεπτά. Πόσο στοιχίζει αυτή η επεξεργασία για να γίνει;». Συμπληρώνοντας, επισημαίνει ότι προκειμένου ο παραγωγός να έχει ένα καθαρό κέρδος περί τα 150 ευρώ/στρέμμα, θα έπρεπε η χαμηλότερη τιμή της ντομάτας να είναι στα 80 ευρώ/τόνο.

Στην Ηλεία

Σε εξέλιξη βρίσκονται οι φυτεύσεις βιομηχανικής ντομάτας στον Νομό Ηλείας, με τις καλλιεργούμενες εκτάσεις να κυμαίνονται σχεδόν στα ίδια επίπεδα με πέρσι, που ήταν 10.000 στρέμματα.

«Φέτος ελπίζουμε να είναι μια καλή χρονιά, γιατί πέρσι οι ντοματοπαραγωγοί με τις βροχοπτώσεις πάθαμε πολλές ζημιές, η παραγωγή μας μειώθηκε σχεδόν 15% με 20%. Εάν φέτος επαναληφθεί η περσινή χρονιά, τότε εμείς οι παραγωγοί θα έχουμε τελειώσει», μας λέει στην συνέχεια ο πρόεδρος της Ομάδας Παραγωγών Βιομηχανικής Ντομάτας, Χρήστος Βαλιανάτος.

Οι αγορές πιέζουν τις τιμές

Την εκτίμηση ότι η φετινή παραγωγή δεν θα έχει σημαντικές διαφοροποιήσεις με την περσινή, έκανε στην «ΥΧ» ο Δημήτρης Νομικός, πρόεδρος της βιομηχανίας και αντιπρόεδρος του Διεθνούς Συμβουλίου Βιομηχανικής Ντομάτας (WPTC), σημειώνοντας συγχρόνως ότι «όλα βέβαια θα εξαρτηθούν από την εξέλιξη που θα υπάρχει στο χωράφι, αλλά και πώς θα εξελιχθούν οι καιρικές συνθήκες από δω και πέρα».

Η κατάσταση που επικρατεί στην αγορά και το ενδιαφέρον που παρουσιάζεται από τους αγοραστές του εξωτερικού για το ελληνικό μεταποιημένο προϊόν, εξαρτάται, σύμφωνα με τον ίδιο, από μια πλειάδα γεγονότων: «Η εύκολη απάντηση είναι ότι ακόμα υπάρχουν στοκ, τα οποία όμως δεν είναι τόσα πολλά ώστε να ευθύνονται για την κακή κατάσταση που υπάρχει στην αγορά τώρα. Σε αυτό έχει συμβάλει και το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές εταιρείες του κλάδου μας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο που είναι σε δεινή οικονομική κατάσταση και επιδιώκουν πάσης θυσίας συμβόλαια με τους αγοραστές. Την ίδια στιγμή, οι αγοραστές μας έχουν γίνει μεγαλύτεροι και δύσκολα μπορεί κάποιος να αντισταθεί στις πιέσεις για τις τιμές που καθορίζουν. Από την άλλη πλευρά, εμείς είμαστε διασπασμένοι σαν βιομηχανία ντομάτας, δηλαδή πάντα θα υπάρχει κάποιος που για οποιονδήποτε λόγο θα συμφωνήσει σε χαμηλότερη τιμή, είτε γιατί θέλει να κερδίσει τον πελάτη, είτε να τον διατηρήσει είτε ακόμη γιατί… καίγεται από την οικονομική του κατάσταση».

Με κύριους ανταγωνιστές την Ισπανία, την Πορτογαλία και κατά ένα μέρος την Ιταλία, αλλά και με τις παραγγελίες να έχουν ξεκινήσει από τη Μεγάλη Βρετανία, ο Δ. Νομικός εκτιμά ότι η φετινή κίνηση στις αγορές θα αντιμετωπίσει δυσκολίες. Δυσκολίες που δεν θα προέλθουν από τη φήμη του προϊόντος αλλά από τις οικονομικές συμφωνίες που τελικά θα επιτευχθούν. «Το προϊόν μας θα το πουλήσουμε, γιατί τόσο σαν εταιρεία όσο και σαν χώρα έχουμε δημιουργήσει μια πολύ καλή φήμη. Οι εταιρείες που έχουν μείνει πλέον στην Ελλάδα είναι όλες οι καλές. Το ερώτημα είναι αν αυτό που θα πουληθεί θα σε βάλει μέσα ή όχι», επισημαίνει.

Παραγγελίες έχουν ξεκινήσει αυτό το διάστημα από τη Μεγάλη Βρετανία κυρίως, όπου όμως, όπως μας λέει ο Δ. Νομικός, υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με τις επιπτώσεις του Brexit και δη με την ισοτιμία λίρας και ευρώ: «Τελικά, το Brexit θα μας επηρεάσει στο γεγονός ότι θα ανοίξει την αγορά της Μεγάλης Βρετανίας, που είναι μεγάλος προορισμός των ελληνικών προϊόντων και θα την ανοίξει στον ανταγωνισμό τρίτων χωρών».

Πρόταση… βιωσιμότητας

Προκειμένου η καλλιέργεια της βιομηχανικής ντομάτας να γίνει βιώσιμη, απαραίτητη προϋπόθεση είναι τόσο να μειωθεί το κοστολόγιο του παραγωγού όσο και να δοθεί έμφαση στην οργάνωση των κτημάτων και της παραγωγής.

«Δεν είναι πλέον δυνατό να έχουμε ένα κτήμα, για παράδειγμα, των 10 στρεμμάτων και να πολεμάμε από κει να βγει το βιός μας. Δεν υπάρχει μεγάλο ποσοστό κέρδους με μικρή καλλιέργεια, όπως συνέβαινε την δεκαετία του ’80 ή έστω και του ’90. Άρα, τώρα πια πρέπει να μιλάμε για εκτατικές καλλιέργειες, και μέσα σε αυτές ο παραγωγός πρέπει να δώσει μεγάλη έμφαση στη δομή του κοστολογίου. Ο παραγωγός δεν έχει συνηθίσει να δρα σαν επιχειρηματίας, με την έννοια να αναζητήσει την καλύτερη επιλογή. Σε αυτή την κατεύθυνση μπορούν να βοηθήσουν και οι οργανώσεις παραγωγών», σημειώνει ο Δημ. Νομικός.

Ανταγωνιστικότητα

Σχολιάζοντας ο Δ. Νομικός τη θεσμοθέτηση της μείωσης του ΦΠΑ των αγροτικών εφοδίων από 24% σε 13%, τόνισε ότι «σαφώς είναι επιθυμητό, αποδεκτό και κάτι το οποίο θέλουμε από την πολιτεία, να μειώσει τον ΦΠΑ στα αγροτικά εφόδια και να μειώσει το κοστολόγιο των αγροτικών προϊόντων. Με αυτόν τον τρόπο θα γίνουν και πιο ανταγωνιστικά. Δεν μπορούμε να ανταγωνιζόμαστε για παράδειγμα τους Πορτογάλους με άνισους όρους και υψηλότερη φορολογία».

Tιμές ανά κατηγορία brix για την καλλιεργητική περίοδο 2017 της Unilever 

Η συμφωνία με τη «Νομικός»

Χωρίς σημαντικές αποκλίσεις από το περσινό είναι το φετινό τιμολόγιο του ΑΣ ΘΕΣΤΟ με την βιομηχανία Νομικός. «Πέρσι, η χαμηλότερη τιμή ήταν στα 65 ευρώ/τόνο με τον Νομικό. Φέτος, οι τιμές Δομοκού για τις τρεις κατηγορίες, από 4 Αυγούστου ως 5 Σεπτέμβρη, διαμορφώνονται στα 70 ευρώ/τόνο, 80 ευρώ/τόνο και 90 ευρώ/τόνο», σημειώνει ο Γ. Δρόσος. Οι τιμές αυτές προσαυξάνονται κατά 4 ευρώ από την έναρξη της σεζόν μέχρι 31 Ιούλη, κατά 2 ευρώ από 1 ως 3 Αυγούστου, επίσης κατά 2 ευρώ από 6/9 – 13/9 και κατά 4 ευρώ από 14/9 ως το τέλος της σεζόν. «Αυτό είναι ένα μπόνους κίνητρο για να έχει η καλλιέργεια έκταση, μια και η ντομάτα δεν μπορεί να μαζευτεί μέσα σε λίγες μέρες. Έτσι, και το εργοστάσιο θα έχει ροή και οι ντομάτες δεν θα χαλάνε στο χωράφι», σημειώνει.

Ντάμαβαντ και Del Monte

Οι τιμές που ανακοίνωσε η βιομηχανία DEL MONTE ΕΛΛΑΣ για το 2017 έχουν ως εξής: 4 ως 4,69 brix 72 ευρώ/τόνο (μέχρι 3/8), 69 ευρώ/τόνο (4/8 – 5/9), 72 ευρώ/τόνο (6/9 – 30/9). 4,70 – 5,39 brix 80 ευρώ/τόνο (ως 3/8), 77 ευρώ/τόνο (4/8-5/9), 80 ευρώ/τόνο (6/9-30/9). 5,40 brix και άνω μέχρι 3/8 στα 89 ευρώ/τόνο, από 4/8 ως 5/9 στα 86 ευρώ/τόνο και από 6/9 μέχρι 30/9 στα 89 ευρώ/τόνο.

Με την εταιρεία Ντάμαβαντ, οι τιμές που καθορίστηκαν για τις τρεις κατηγορίες είναι στα 72 ευρώ/τόνο, 82 ευρώ/τόνο και 92 ευρώ/τόνο.

Η νέα τιμολογιακή πολιτική της βιομηχανίας Κύκνος για παράδοση στο εργοστάσιο Σαβαλίων