των Ανθής Γεωργίου και Κυριάκου Λάμπρου
Στο καταπράσινο Κιλκίς και την ακριτική Πέλλα, με τους καταρράκτες και τα φημισμένα λουτρά, συνέχισε το οδοιπορικό της στην Κεντρική Μακεδονία η «Ύπαιθρος Χώρα». Από τη μία, ήταν το Κιλκίς, με σήμα του τη Γουμένισσα, φημισμένη από παλιά για τους αμπελώνες και το μετάξι της, και, από την άλλη, η Πέλλα, με τους απέραντους κάμπους και τα κάθε λογής δέντρα.
Οι παραγωγοί στην Πέλλα βάζουν τα δικά τους σημάδια, που μαρτυρούν πώς θα πάει η παραγωγή της χρονιάς: «Αν το Καϊμακτσαλάν, η Τζένα και το Πάικο είναι χιονισμένα, περιμένουμε ξαστεριά και όλα παγώνουν. Ενώ όταν είναι χιονισμένο μόνο το Καϊμακτσαλάν, δεν έχουμε πρόβλημα παγωνιάς και, άρα, θα έχουμε καλή παραγωγή».
«Ο κόσμος μας έχει μείνει εδώ», μας λένε, γιατί ο τόπος τους δεν τους έχει προδώσει. Αυτόν τον κόσμο είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε, όπως και τις πατρίδες τους, τον τόπο καταγωγής τους και τους κόπους τους. Αφουγκραστήκαμε τα προβλήματά τους και εκείνοι μοιράστηκαν μαζί μας τις ανησυχίες, την αγωνία, αλλά και την ελπίδα τους.
Σημείο αναφοράς σε κάθε συνάντησή μας στο Κιλκίς και στην Πέλλα ήταν οι συζητήσεις για την Ειδομένη και το μαρτύριο των προσφύγων, που τα όνειρα και οι ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο στοιβάζονται σε έναν σωρό από σκηνές.
ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΓΕΚΟΣΑ
Σταθερά και δυναμικά βήματα με στόχο την ανάπτυξη
Ο ΑΣ ΓΕΚΟΣΑ είναι ένας συνεταιρισμός που λειτουργεί με νέα μορφή και διοίκηση τα τελευταία τρία χρόνια, προσπαθώντας να προχωρήσει με σταθερά και δυναμικά βήματα, προκειμένου οι παραγωγοί να εμπιστευτούν ξανά τις συνεταιριστικές ενώσεις.
Μεγάλο μέρος της συζήτησής μας με τη διοίκηση του συνεταιρισμού αποτέλεσε η προηγούμενη άσχημη κατάσταση που διαμορφώθηκε, με αποτέλεσμα να απαξιωθούν οι Ενώσεις της περιοχής. Σήμερα, ο ΑΣ ΓΕΚΟΣΑ αριθμεί 556 μέλη και εμπορεύεται 15 προϊόντα (φρούτα) σε ιδιώτες και άλλες συνεταιριστικές οργανώσεις, που κάνουν την τελική επεξεργασία για την εμπορία των προϊόντων.
Ο Αντώνης Τσιρόπουλος, πρόεδρος του ΑΣ ΓΕΚΟΣΑ, μας λέει ότι «όταν ξεκινάς, δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Πρέπει να κάνεις συνεργασίες, να δοκιμαστείς, να πάρεις ρίσκα. Ειδικά εδώ στην Αλμωπία, είναι καλά τα πράγματα και οι συνεταιρισμοί λειτουργούν σε καλή βάση. Όμως, χρειάζεται οργάνωση και από τους παραγωγούς, για να μπορούν να απαιτήσουν με καλύτερους όρους».
«Ακόμη, όμως, ο παραγωγός δεν ξέρει τι θέλει να κάνει. Λειτουργεί λίγο ευκαιριακά. Όταν διαχειρίζεται ένα προϊόν, που δεν έχει σιγουριά και η παραγωγή δεν είναι σταθερή κάθε χρόνο ή πολύ καλή, τότε βρίσκουν έδαφος επιτήδειοι και μικροέμποροι, με αποτέλεσμα να χάνονται ποσότητες και αγορές. Μένουν επίσης, απλήρωτα προϊόντα, που δυστυχώς, δεν είναι λίγα. Πρότασή μου είναι ότι πρέπει να υπάρχει μια βάση δεδομένων και όταν θα έρθει κάποιος να πάρει προϊόντα, να μπορεί να ελεγχθεί η στάση του στην αγορά», σημειώνει ο Αντ. Τσιρόπουλους.
Τόνισε, δε, ότι γενικότερα το κλίμα με τους συνεταιρισμούς δεν ήταν πολύ καλό και ότι έγιναν λάθη από όλες τις πλευρές: «Εκτιμώ, όμως, ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει, αφού η παραγωγή σταδιακά σταμάτησε να στηρίζεται στις επιδοτήσεις. Το ίδιο συνέβη και στην περιοχή μας. Περπατώντας τον κάμπο από την ανατολική μέχρι τη δυτική Αλμωπία βλέπω ότι έχει γίνει στροφή και πάμε πλέον προς την παραγωγή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, όμως, ότι η παραγωγή αναγκαστικά απαιτεί και την εμπορία για να φέρει στο τέλος το χρήμα».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του συνεταιρισμού, η παραγωγή και ο τζίρος βρίσκονται σε ανοδική πορεία. Ακόμη και η περσινή χρονιά, η οποία δεν ήταν καλή για το δαμάσκηνο, που είναι ένα προϊόν σημαντικό για τον συνεταιρισμό, έφτασε πάνω από 800 τόνους, με εκτιμήσεις ότι όσο περνάει ο καιρός θα υπερβεί τους 1.000 τόνους. Μεγάλη έλλειψη αποτελεί, σύμφωνα με τον πρόεδρο, η απουσία εγκαταστάσεων, προκειμένου να φτάνουν τα προϊόντα στην τελική τους μορφή για εξαγωγή, και κυρίως το κεράσι, που αποτελεί την πιο σημαντική καλλιέργεια της περιοχής.
Έλλειψη φορέα διαχείρισης
Στους λόγους που δεν μπορεί να διακινηθεί το προϊόν στην τελική του μορφή αναφέρθηκε στη συνέχεια ο αντιπρόεδρος του συνεταιρισμού, Χαράλαμπος Γεροφορίτης, κάνοντας λόγο για επιτήδειους και στέκια που στήνουν, προκειμένου να εκμεταλλευτούν την έλλειψη φορέα διαχείρισης. «Ο συνεταιρισμός δεν μπορεί να ξέρει τι ποσότητες και τι ποιότητα θα κάνει κάθε χρονιά για να μπορέσει να ανταγωνιστεί έναν εξαγωγέα, που κάνει όλες τις διαδικασίες και πάει το προϊόν στην τελική του μορφή στις αγορές. Φέτος, αν η παραγωγή είναι μειωμένη, οι επιτήδειοι που θα έρθουν να το διακινήσουν, θα είναι πάρα πολλοί και θα υπάρξει αλλοπρόσαλλη τιμή στα προϊόντα», σημειώνει.
Σταθερή αύξηση της παραγωγής
«Γενικά, γίνεται προσπάθεια αναδιοργάνωσης των αγροτών. Εμείς, εδώ, τα τελευταία τρία χρόνια, γι’ αυτό δουλεύουμε, για να ξαναεμπιστευτεί ο κόσμος τις συνεταιριστικές ενώσεις, από τις οποίες κερδίζει ο παραγωγός. Με άλλους όρους γίνεται η διαπραγμάτευση σε ομάδα και αλλιώς μεμονωμένα», μας λέει ο Μπάμπης Παπαδόπουλος, λογιστής του συνεταιρισμού. Μάλιστα, αναφέρεται στις καλές συνεργασίες που έχουν δημιουργηθεί, αλλά και στην αύξηση της παραγωγής που εμπορεύεται ο συνεταιρισμός: «Από 1.000 τόνους σε τρία χρόνια φτάσαμε τους 4.500 – 6.000 τόνους και κάθε χρόνο αναμένεται να αυξάνεται κατά 20% με 30%».
Αν και η προηγούμενη διοίκηση «μας άφησε πολλά βάρη, κάναμε τις απαραίτητες ρυθμίσεις και προχωράμε. Τώρα ο τζίρος έφτασε τα 1,5-2 εκατομμύρια ευρώ», λέει ο Μπ. Παπαδόπουλος. Σε ό,τι αφορά τις τιμές των προϊόντων, ανέφερε ότι το κεράσι πήγε καλά, φτάνοντας ανάλογα με την ποικιλία ακόμη και τα 2 ευρώ, οι καλές ποικιλίες στα δαμάσκηνα μέχρι και 80 λεπτά και τα βιομηχανικά ροδάκινα 22 μέχρι 26 λεπτά.
«Δεν θα μπορέσουμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί»
«Στο τέλος θα παράγουμε και δεν θα μπορούμε να το διαθέσουμε», λέει στη συνέχεια ο Κώστας Νικολαΐδης, υπάλληλος του συνεταιρισμού, επισημαίνοντας ότι λόγω του κόστους παραγωγής «σε λίγο καιρό δεν θα μπορούμε να είμαστε ανταγωνιστικοί. Αν δεν βρεθεί κάποιος να σκύψει πάνω στα προβλήματα και να πει ότι πάμε να κάνουμε ανάπτυξη με συγκεκριμένους πυλώνες, δεν πρόκειται να δούμε άσπρη μέρα. Βλέπω ότι, με αυτά που σκέφτονται να ψηφίσουν, θα συρρικνωθεί ο αγροτικός τομέας. Και αυτό τη στιγμή που στον χώρο υπάρχει είσοδος πολλών και άξιων ανθρώπων, οι οποίοι παράγουν καλά προϊόντα».
ΑΣ ΠΙΠΕΡΙΑΣ: Με πρωταγωνιστή το… σπαράγγι
Μία από τις καλές καλλιέργειες για τους παραγωγούς της Αλμωπίας, που «δεν σε αφήνει χωρίς εισόδημα», όπως λένε χαρακτηριστικά, είναι το σπαράγγι. Στην περιοχή καλλιεργούνται περίπου 1.500 στρέμματα και τα μισά απ’ αυτά στην Πιπεριά.
Ο ΑΣ Πιπεριάς, που δραστηριοποιείται στην περιοχή με 180 μέλη, ασχολείται κυρίως με το σπαράγγι, αλλά συλλέγει – διακινεί και κεράσια, ροδάκινα (επιτραπέζια και συμπύρηνα), οινοποιήσιμα σταφύλια, μήλα, δαμάσκηνα και σε μικρές ποσότητες κυδώνια και λωτούς. «Σε γενικές γραμμές, είναι ένας βιώσιμος συνεταιρισμός, ενώ τώρα με την αναγνώριση της ομάδας στο σπαράγγι βασική μας επιδίωξη είναι ο παραγωγός να μπορεί να παίρνει τις επιδοτήσεις που δικαιούται τόσο στα εφόδια, υλικά, αναλώσιμα, όσο και σε ειδικά μηχανήματα», μας λέει ο πρόεδρος του ΑΣ Πιπεριάς και της 35μελούς Ομάδας Παραγωγών, Γιώργος Κονάκογλου.
Τα προϊόντα περνούν από το διαλογητήριο του συνεταιρισμού, κατηγοριοποιούνται και στέλνονται στους συνεργάτες έτοιμα για εμπορία. Ολόκληρη η ποσότητα των σπαραγγιών, περίπου 250 τόνοι, εξάγεται κατά 90% στη Γερμανία και το υπόλοιπο στην Ολλανδία. Το στοίχημα που βάζουν κάθε χρόνο οι παραγωγοί, όπως μας εξηγεί ο Γ. Κονάκογλου, είναι να μπει το ελληνικό σπαράγγι στις αγορές πριν της Γερμανίας, προκειμένου να πετύχουν καλύτερες τιμές. «Όταν βγει το σπαράγγι της Γερμανίας, που είναι χώρα με τεράστια παραγωγή, πέφτει η τιμή του δικού μας σπαραγγιού», λέει.
Το σπαράγγι έχει υψηλό κόστος παραγωγής, λόγω της πρώτης εγκατάστασης που φτάνει μέχρι και 1.000 ευρώ το στρέμμα, αλλά γενικά θεωρείται μια καλή καλλιέργεια, η οποία παραμένει παραγωγική για δέκα χρόνια. Το στρέμμα σε μία καλή χρονιά μπορεί να αποδώσει από 800 κιλά έως 1 τόνο σπαράγγια. Η τιμή του σπαραγγιού, όπως λέει ο πρόεδρος, με την εκκαθάριση, που γίνεται από 1-10/4 είναι υψηλή, φτάνοντας τα 4,80 ευρώ το κιλό. Η καλύτερη ποικιλία μπορεί να φτάσει και τα 7 ευρώ/κιλό και το κατώτερο το 1,30 ευρώ/κιλό.
Ποικιλίες… 50 χρόνια πίσω
Στις τάσεις που υπάρχουν στην αγορά και την καλλιέργεια αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο παραγωγός και φυτωριούχος Χρύσανθος Γαβριηλίδης. «Γενικά, οι παραγωγοί στρέφονται σε αμύγδαλο, καρύδι και λωτό, ενώ εδώ στην περιοχή σε ροδάκινο, κεράσι, λωτό και δαμάσκηνο», αναφέρει. Σημειώνοντας τις δυσκολίες που υπάρχουν στην αγορά, αλλά και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι παραγωγοί, ο κ. Γαβριηλίδης τονίζει ότι «τα έξοδα είναι πολλά κι ο κόσμος παλεύει. Ποικιλίες υπάρχουν πολλές, οι οποίες όμως δεν είναι απελευθερωμένες και δουλεύονται… παράνομα. Ο εθνικός πίνακας των ποικιλιών είναι του 1984 και, αν πούμε ότι πάμε νομότυπα στην καλλιέργεια, όλοι οι παραγωγοί εδώ θα είμαστε 50 χρόνια πίσω, σε ό,τι αφορά την ποικιλία. Είναι γεγονός ότι όλοι μας δουλεύουμε ποικιλίες για τις οποίες, όμως, δεν έχουμε δικαίωμα καλλιέργειας. Μερίδιο ευθύνης γι’ αυτή την κατάσταση έχει και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης».
Στο χωράφι του στην Αριδαία, κι ενώ ήταν πάνω στο τρακτέρ του, συναντήσαμε τον παραγωγό Γιάννη Πεταλίδη, ο οποίος καλλιεργεί 120 στρέμματα με δαμάσκηνα, μήλα και αχλάδια. «Πρέπει να έχεις απ’ όλες τις καλλιέργειες, ώστε αν κάτι δεν πάει καλά και στραβώσει μια χρονιά, να μην κλονιστείς οικονομικά», μας λέει. Αν και τα δέντρα του είναι σε μικρή ηλικία, κάθε χρόνο η παραγωγή του πάει όλο και καλύτερα, φτάνοντας πέρυσι ακόμη και τους 3 τόνους.
Σε ό,τι αφορά την καλλιέργεια του δαμάσκηνου, διευκρινίζει ότι είναι μια καλή καλλιέργεια, αν βοηθήσει ο καιρός: «Πέρυσι, έπαθα σχεδόν 90% ζημία. Η φετινή παραγωγή θα δείξει πώς θα πάει. Πριν από λίγες μέρες, είχαμε πάχνη και παγωνιά. Τώρα με τις ζεστές μέρες θα φανεί, αν υπάρχει πρόβλημα. Το παλεύουμε, όμως, όσο μπορούμε, γιατί περιμένουμε να ακολουθήσουν και τα παιδιά μας».
Success story στην αιγοπροβατοτροφία
Ο Βασίλης Γενίτσαρης, αιγοπροβατοτρόφος από τη Χρυσή Αλμωπίας, κατάφερε να μεγαλώσει τη μονάδα του (εκτρέφει περίπου 1.500 αιγοπρόβατα, ενώ ξεκίνησε με 400) και να μειώσει κατά 10% το κόστος εκτροφής, παράγοντας μέρος των ζωοτροφών του σε τεχνητούς ελεγχόμενους λειμώνες.
«Τα περισσότερα πρόβατά μου ανήκουν στη γαλλική φυλή Λακόν. Υπάρχουν και εξαιρετικές ελληνικές φυλές, αλλά δεν τις έχουμε προσέξει.
Στις αίγες υπάρχει μία πανσπερμία φυλών, με μεγαλύτερο ποσοστό αυτό της φυλής Μυτιλήνης, της Δαμασκού και της Αγγλο-Νούμπια (από πέντε διαφορετικές διασταυρώσεις).
Αυτή προσφέρει υψηλής ποιότητας γάλα και κρέας που προτιμάται από τις βιομηχανίες», μας λέει ο Β. Γενίτσαρης.
Αναφερόμενος στην ποιότητα των προϊόντων, που παράγουν τα αιγοπρόβατα, μας εξηγεί ότι αυτή δεν εξαρτάται τόσο από την καταγωγή τους όσο από τη διατροφή τους και το περιβάλλον όπου μεγαλώνουν. Σύμφωνα με τον ίδιο «για το 2015, η κατά κεφαλήν απόδοση του κάθε προβάτου σε γάλα έφτασε τα 480 λίτρα. Στα κατσίκια φτάσαμε και τα 500 λίτρα ανά ζώο σε ετήσια βάση».
Ο Βασίλης Λαζαρίδης, είναι ένας από τους δύο κτηνοτρόφους στους Τσάκωνες Αλμωπίας. Η αγάπη του για τα ζώα, τον έσπρωξε να ασχοληθεί με την κτηνοτροφία. Ο ίδιος θα ήθελε «να μπορούσα να τυροκομώ μόνος μου και να καρπώνομαι την υπεραξία των προϊόντων μου, αλλά δεν υπάρχει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο, που να επιτρέπει την ίδρυση οικογενειακών τυροκομείων».
Επιπλέον, συμπληρώνει ότι το κόστος παραγωγής είναι δυσβάσταχτο για έναν κτηνοτρόφο παρά το γεγονός ότι καλλιεργεί για να παράγει τις ζωοτροφές του. «Ξεκινάει το ΟΣΔΕ και δεν ξέρουμε τι θα φυτεύσουμε. Εγώ κάθε χρόνο βάζω 80 στρέμματα καλαμπόκια. Έχω 300 σταβλισμένα αιγοπρόβατα και 140 στρέμματα δέντρα», μας λέει χαρακτηριστικά.
Και συμπληρώνει: «Αυτήν τη στιγμή η τιμή παραγωγού στο αρνί και το κατσίκι δεν ξεπερνάει τα 4 ευρώ το κιλό. Το γάλα που παράγω το πουλάω σε γαλακτοβιομηχανίες της περιοχής με επιταγές που μπορεί να τις πληρωθώ και μετά από 2 χρόνια, με 84 λεπτά/κιλό το πρόβειο και 49 λεπτά/κιλό το γίδινο. Τα ζώα όμως πρέπει να φάνε».
ΑΦΟΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ «Η ΕΝΩΣΗ»
Νέα αρχή και αλλαγή κατεύθυνσης
Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον είναι ο Αγροτικός Φυτοπαραγωγικός Οπωροκηπευτικός Συνεταιρισμός (ΑΦΟΣ) Αλμωπίας «Η Ένωση», αφήνοντας πίσω τα κακώς κείμενα του παρελθόντος. Ο συνεταιρισμός προήλθε από την προηγούμενη ΕΑΣ Αλμωπίας, όταν εκείνη οδηγήθηκε σε εκκαθάριση το 2014, ενώ, σύμφωνα με τη διοίκησή του, αποτελεί τη μοναδική συνεταιριστική επιχείρηση στην περιοχή. Η Ομάδα Παραγωγών του συνεταιρισμού απαρτίζεται από 300 μέλη, ενώ συνεργάζονται και με 500 παραγωγούς από όλο τον νομό.
«Τώρα πια ξεκαθαρίζει το τοπίο και ο παραγωγός είναι πιο σίγουρος για το προϊόν που θα καταθέσει στον συνεταιρισμό», μας λέει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Παντελής Μπερμπέρης, σημειώνοντας ότι «κάθε παραγωγός, όποιο προϊόν και αν καλλιεργεί, πρέπει να συνειδητοποιήσει την ανάγκη να είναι μέλος σε συνεταιρισμό και σε Ομάδα Παραγωγών.
Ο παραγωγός έχει μάθει να βολεύεται ανάλογα με τις συνθήκες, μία από εδώ και μία από εκεί. Μετά, πέφτει έξω και αναρωτιέται γιατί συνέβη αυτό. Ένας οργανωμένος συνεταιρισμός έχει συγκεκριμένα μεγέθη, σε ό,τι αφορά τα οικονομικά, την τεχνογνωσία, το προϊόν και ο παραγωγός διασφαλίζεται».
«Ξεκινήσαμε τις προσπάθειές μας πριν από τρία χρόνια με 300.000 ευρώ τζίρο και τώρα φτάσαμε τα 3 εκατομμύρια ευρώ. Θα πάμε καλά», τονίζει ο Π. Μπερμπέρης, αναφέροντας ταυτόχρονα το αρνητικό κλίμα που δημιουργήθηκε, επειδή η πρώην ΕΑΣ άφησε εκκρεμότητες σε σχέση με τους παραγωγούς.
«Εμείς προσπαθούμε όλα αυτά να τα σβήσουμε.
Να μην υπάρχει καμία εκκρεμότητα και ο παραγωγός να είναι ευχαριστημένος. Και αυτό φαίνεται, γιατί αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να επικρατήσουμε. Αναπτύσσουμε μια δυναμική πολύ σοβαρή», επισημαίνει.
Το βασικό προϊόν, που διακινεί ο συνεταιρισμός σε βιομηχανίες σε όλη τη χώρα, είναι το συμπύρηνο ροδάκινο. Παράλληλα, καλύπτει όλη την γκάμα των προϊόντων, που παράγει η περιοχή, όπως κεράσι, δαμάσκηνο και βερίκοκο, ενώ έχει δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες να υποδεχθεί και όσα προϊόντα θα παραχθούν στο μέλλον. Επίσης, διαθέτει διαλογητήριο και συσκευαστήριο, διακινώντας τα έτοιμα προϊόντα προς τις ξένες και ντόπιες αγορές, καθώς και σε συνεργάτες. Επίσης, προμηθεύει με αγροεφόδια τους παραγωγούς, ενώ λειτουργεί και τμήμα ΟΣΔΕ (ΚΕΑ) προς διευκόλυνσή τους.
Η περσινή χρονιά δεν ήταν τόσο καλή για τα συμπύρηνα ροδάκινα. Όπως μας λέει ο πρόεδρος, ο καρπός δεν κατάφερε να δέσει λόγω του παγετού και των έντονων βροχοπτώσεων, με αποτέλεσμα η παραγωγή να φτάσει τους 4.500 τόνους, αριθμός που δεν είναι ικανοποιητικός. Φέτος, όμως, προβλέπουν ότι οι ποσότητες αυτές θα υπερβούν τους 10.000 τόνους. Όλα μαζί τα προϊόντα που διακίνησαν πέρσι έφτασαν τους 7.500 τόνους.
«Τα τελευταία τρία χρόνια, δεν εξάγουμε σημαντικές ποσότητες. Σημασία έχει, όμως, ότι δεν σταματήσαμε τις εξαγωγές και δεν κλείσαμε τις πόρτες στις αγορές. Η φετινή χρονιά, χάρη και στις συνεργασίες που κάναμε πέρσι, προσδοκούμε ότι θα πάει καλύτερα και θα αυξηθούν οι ποσότητες στις εξαγωγές. Μάλιστα, επίκεινται και νέες συνεργασίες και αναμένεται ότι θα τριπλασιάσουμε τις ποσότητές μας», σημειώνει ο Π. Μπερμπέρης.
Νέα Σάντα Κιλκίς: Ένας κολοσσός στην παραγωγή των αβγών
Η συνένωση τεσσάρων πτηνοτροφικών εταιρειών –δύο από το Μαυρονέρι Κιλκίς, μία από το Πόρτο Λάγος Ξάνθης και μία από τη Σιάτιστα Χαλκιδικής– δημιούργησε το 2002 την Αυγοδιατροφική ΑΕ, με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, στη Νέα Σάντα Κιλκίς. Στη μονάδα συγκέντρωσης, ωοσκόπησης, αποθήκευσης και εμπορίας, δυναμικότητας 330.000 αβγών την ημέρα, συνομιλήσαμε με τον Κωνσταντίνο Τζιώγλη έναν από τους μετόχους της Αυγοδιατροφικής ΑΕ. Με τις νέες εγκαταστάσεις παστερίωσης να δίνουν άλλη δυναμική στην εταιρεία και να προσθέτουν καινούργια και καινοτόμα προϊόντα στη φαρέτρα της (αβγά ορτυκιού, στρουθοκαμήλου, φραγκόκοτας, χήνας και πάπιας), η επιχείρηση χαράζει μια σταθερή πορεία για το μέλλον.
Κάθε φάρμα διαθέτει δικές της ζωοτροφικές μονάδες, δικό της ωοσκοπικό κέντρο και αποτελεί μία μινιατούρα της Αυγοδιατροφικής ΑΕ. Καθημερινά και οι τέσσερις προμηθεύουν την εταιρεία με 230.000 αβγά, ενώ «περίπου 100.000 ακόμα προμηθευόμαστε από συνεργαζόμενους παραγωγούς», αναφέρει ο Κ. Τζιώγλης. Όλες οι εταιρείες έχουν πιστοποιητικά HASP, ΙΖΟ, IFS και BRC, ενώ ο συνολικός τζίρος για το 2015 κυμάνθηκε στα 8,5 εκατομμύρια ευρώ.
Όλα τα αβγά προσκομίζονται στην Αυγοδιατροφική, όπου γίνεται η επεξεργασία και η διαλογή με υπερσύγχρονα μηχανήματα, ενώ λειτουργεί και νεοσύστατη μονάδα παστερίωσης. «Η παστερίωση αποτελεί ένα πολύ δυναμικό κομμάτι, καθώς εκεί μπορεί να γίνει διαχωρισμός σε κρόκο και ασπράδι (για μαγειρική και ζαχαροπλαστική), ανάμειξη με ζάχαρη ή αλάτι, να γίνει ομελέτα, αλλά και ένα νέο προϊόν που υπάρχει μόνο σε άλλες δύο χώρες του κόσμου.
Ο λόγος για το ασπράδι-ρόφημα με γεύση φράουλα και μπανάνα. Δεν είναι συμπλήρωμα διατροφής. Απευθύνεται, όμως, στους αθλητές, αλλά και στους ηλικιωμένους (σε κέντρα αποκατάστασης), καθώς βοηθάει στα οστά και στις κλειδώσεις», μας λέει ο Κ. Τζιώγλης και προσθέτει ότι «στα μελλοντικά μας σχέδια, είναι να αναπτύξουμε το κομμάτι των εξαγωγών μας τόσο σε ποσότητες όσο και σε κωδικούς προϊόντων με βάση το αβγό».
Καπνιστά και αλίπαστα από το Κιλκίς με την εγγύηση της… Μικράς Ασίας
Ήταν το 1993, όταν ο Θεόδωρος Κυρυμκιρίδης, που μέχρι τότε δούλευε στις χημικές βιομηχανίες Β. Ελλάδος, έστησε στον Λιμνότοπο Κιλκίς τις εγκαταστάσεις της εταιρείας καπνιστών και αλίπαστων Deli-Fish AE. Εκεί συναντήσαμε τον Νίκο Κυρυμκιρίδη, έναν εκ των δύο γιων του, που μας μίλησε για το παρελθόν και το μέλλον της εταιρείας. Η αφορμή για τη δημιουργία μιας εταιρείας θαλασσινών εδεσμάτων ήρθε μετά από «μία επίσκεψη του πατέρα μου στη Γερμανία, όπου εκεί, μαζί με την μπίρα, κατανάλωναν πολύ καπνιστό σκουμπρί», μας λέει ο Νίκος. Με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, «για τον πατέρα μας το φαγητό είναι ιεροτελεστία και, αν δεν περάσει κάτι πρώτα από το πιάτο του, δεν βγαίνει ούτε στην αγορά», συμπλήρωσε ο Ν. Κυρυμκιρίδης.
Με περίπου 25 άτομα προσωπικό, συμπεριλαμβανομένων και των ιδιοκτητών, η Deli-Fish AE επεξεργάζεται περίπου 2 τόνους ψάρια την ημέρα, με ετήσιο όγκο αλίπαστων περίπου τους 600 τόνους και τζίρο που το 2015 άγγιξε το 1,7 εκατομμύριο ευρώ. Για τη δημιουργία των εδεσμάτων όλη η πρώτη ύλη περνάει από μικροβιολογικούς ελέγχους στην πηγή της και μετά εισάγεται στην εταιρεία.
«Στις εγκαταστάσεις μας πραγματοποιείται καθετοποιημένη διαδικασία. Αυτό που κάνει τα προϊόντα μας να ξεχωρίζουν είναι το ψυχρό αντί του θερμού καπνίσματος, που προσδίδει και χαμηλή αλατότητα στο τελικό προϊόν», τονίζει ο Ν. Κυρυμκιρίδης. Ο ίδιος συμπληρώνει ότι «το 50% των προϊόντων της εταιρείας εξάγεται στη Γερμανία, στη Γαλλία, στη Ρουμανία, στο Βέλγιο, στη Σουηδία και αλλού, ενώ τόσο στο κομμάτι των εξαγωγών όσο και στην εγχώρια αγορά πολύτιμη βοήθεια για την εταιρεία αποτελεί η συνεργασία με μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ».
Γουμένισσα: Αμπέλια με… ταυτότητα και ιστορία ετών
Στους πρόποδες του όρους Πάικου και περιτριγυρισμένο από αιωνόβιους αμπελώνες, βρίσκεται το ιστορικό χωριό της Γουμένισσας, άλλοτε σημαντικό εμπορικό κέντρο της αμπελουργίας. Η οινοποίηση των σπάνιων ποικιλιών αμπελιού της περιοχής γινόταν ταυτόχρονα με την εκτροφή του μεταξοσκώληκα και την παραγωγή μεταξιού. Αυτό μαρτυρούν και τα περίπου 120 από τα 1.000 αρχοντικά του χωριού, που όλα διέθεταν κατώγι για τα κρασιά και ενιαίο όροφο για την παραγωγή της πολύτιμης ίνας. Αν και οικογένεια οινοποιών από το 1885, ο Χρήστος Αϊδαρίνης, ιδιοκτήτης του ομώνυμου οινοποιείου, μας λέει χαρακτηριστικά ότι «μπορεί να μην είμαστε από τις πιο παλιές οινοποιητικές οικογένειες τις περιοχής, αλλά έχουμε σταθερότητα και συνέχεια».
Οι σύγχρονες εγκαταστάσεις του οινοποιείου Αϊδαρίνη λειτουργούν από το 1995 λίγο έξω από το κέντρο της Γουμένισσας, ενώ παλαιότερα το οινοποιείο στεγαζόταν στο πατρικό της μητέρας του. Εκεί υπήρχε και ένα πατητήρι από το 1840, αλλά σήμερα «αυτά τα κομψοτεχνήματα δεν μπορούν να λειτουργήσουν και να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες ανάγκες. Αποτελούν κειμήλια, που μας δείχνουν την προέλευση και την ταυτότητά μας», λέει χαρακτηριστικά.
Οι πρόγονοί του καλλιεργούσαν έναν αμπελώνα, έκτασης 11.000 στρεμμάτων, ενώ τώρα μετά βίας φτάνει τα 4.000. Στην περιοχή πια λειτουργούν μόνο πέντε μικρά οινοποιεία. Στα 2.500 στρέμματα της αμπελουργικής αυτής ζώνης καλλιεργούνται τόσο η περίφημη μακεδονική ποικιλία του ξινόμαυρου –η οποία συναντάται σε λίγα μέρη της Ελλάδας, όπως η Νάουσα και το Αμύνταιο–, αλλά και η δυναμική γηγενής ερυθρή ποικιλία Νεγκόσκα.
Η συνοινοποίηση των δύο αυτών ποικιλιών και η πρωτοβουλία ομάδας γιατρών και δικηγόρων της Γουμένισσας, καθώς και του Ιωάννη Μπουτάρη, οδήγησαν το 1975 στην αναγνώριση της αμπελουργικής ζώνης ως ΠΟΠ (με ετικέτα «Γουμένισσα»). Στα υπόλοιπα 1.500 στρέμματα καλλιεργούνται οι γαλλικές ποικιλίες μερλό, σεβινιόν μπλανκ, καμπερνέ, σαρντονέ, αλλά και ροδίτης και ασύρτικο, η οινοποίηση των οποίων οδήγησε σε παραγωγή κρασιών που το 2008 χαρακτηρίστηκαν ως ΠΓΕ («πλαγιές Πάικου»). Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Χ. Αϊδαρίνης, «είναι τα όπλα με τα οποία πορευόμαστε ενάντια στον ανταγωνισμό», με ένα 20% της παραγωγής του οινοποιείου να εξάγεται σε Γερμανία, Γαλλία και Αμερική.
