Η αλήθεια για τον ζεόλιθο και τρόποι εφαρμογής στο χωράφι

giorgos-daoutopoulosγράφει ο Γιώργος Α. Δαουτόπουλος,
Καθηγητής Γεωπονίας ΑΠΘ

 

Ασχολούμαι με τον ζεόλιθο από το 2009. Έχω γράψει πάμπολλα άρθρα, έχω δώσει πολλές διαλέξεις, συχνά με δική μου δαπάνη και δεν συνδέθηκα κερδοσκοπικά με εταιρείες που διαθέτουν ζεόλιθο στην ελληνική αγορά. Επομένως, αυτά που θα σας καταθέσω αποτελούν απόσταγμα ανιδιοτελών εμπειριών από τις παραπάνω δραστηριότητες, αλλά και από τις επαφές μου με αγρότες ανά τη χώρα, χάρη στο διαδίκτυο.

Πρώτα-πρώτα να σχολιάσω τον πόλεμο που έχουν κηρύξει ενάντια στον ζεόλιθο οι συνάδελφοι γεωπόνοι που ασχολούνται με την εμπορία γεωργικών εφοδίων. Δεν ξέρω πως απέκτησαν την εσφαλμένη αντίληψη ότι ο ζεόλιθος θα καταργήσει τα λιπάσματα και επομένως στα μάτια τους ταυτίστηκε με έναν μεγάλο εχθρό των συμφερόντων τους. Προφανώς, φταίει το γεγονός ότι έκλεισαν τα βιβλία από τη στιγμή της αποφοίτησης και δεν τα ξανάνοιξαν ούτε βέβαια αναζητούν νέα γνώση!

Ο ζεόλιθος δεν καταργεί τα λιπάσματα

Ο ζεόλιθος δεν είναι ο ίδιος λιπαντικό στοιχείο για να καλύψει τις ανάγκες των φυτών. Είναι, όμως, ένα υλικό που συγκρατεί τα λιπάσματα, ιδιαίτερα τα αζωτούχα, και δεν τα αφήνει να τα παρασύρει το υπερβολικό νερό των ποτισμάτων ή των βροχών. Έτσι, το λίπασμα που ρίχνει ο γεωργός στο χωράφι του θα μείνει σε αυτό και δεν θα παρασυρθεί από τα νερά στον υπόγειο υδροφορέα ή στα ποτάμια, τις λίμνες και τη θάλασσα, ιδιαίτερα στα αμμώδη εδάφη. Αυτό σημαίνει ότι ο γεωργός θα πάρει πίσω τα χρήματα που ξόδεψε για τα λιπάσματα που αγόρασε και οι συνάδελφοι γεωπόνοι πρέπει να γνωρίζουν ότι η δική τους ευημερία εξαρτάται άμεσα από την οικονομική ευρωστία των γεωργών-πελατών τους. Καλά θα κάνουν, λοιπόν, να ενημερωθούν κατάλληλα και να συστήνουν τη χρήση του σε όλες τις καλλιέργειες, ιδιαίτερα τώρα που έχουμε ελληνικό ζεόλιθο άριστης ποιότητας.

Κοκκομετρία του ζεόλιθου

Το δεύτερο θέμα έχει να κάνει με την κοκκομετρία του ζεόλιθου. Ακούω και διαβάζω συστάσεις για ζεόλιθο κοκκομετρίας 2-3 χιλιοστών και πολύ περισσότερο 3-5 χιλιοστών. Η δραστικότητα του ζεόλιθου έχει να κάνει με την κοκκομετρία του. Όσο πιο λεπτός είναι ο ζεόλιθος, τόσο πιο δραστικός και συνεπώς με λιγότερα κιλά ενός λεπτόκοκκου ζεόλιθου έχω καλύτερο αποτέλεσμα από έναν πιο χονδρό. Για αυτόν τον λόγο, στις συστάσεις μου προτείνω ζεόλιθο κοκκομετρίας 0-1 χιλιοστών και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις πούδρα των 100 μικρών.

psekasmos-elias-me-zeolitho-poudra
Ψεκασμός Ελιάς με ζεόλιθο πούδρα

Βέβαια, και οι δύο μορφές θα εφαρμοστούν στο χωράφι με το χέρι, σε μια ημέρα που δεν θα φυσάει και η εφαρμογή θα σας κουράσει, αλλά θα σας αποζημιώσει από το εξαιρετικά καλύτερο αποτέλεσμα. Στο μπλογκ της ιστοσελίδας μου έχω οδηγίες για εφαρμογή λεπτόκοκκου ζεόλιθου μια και έχω δική μου εμπειρία. Εφάρμοσα 8 τόνους σε μια ημέρα με 2 συνεργάτες. Ελπίζω σύντομα η ελληνική βιομηχανία να παράξει πελέτες ζεόλιθου από πούδρα, ώστε η εφαρμογή στο χωράφι να γίνεται παιχνιδάκι.

Συνιστώμενη ποσότητα ζεόλιθου

Το τρίτο θέμα έχει να κάνει με τις ποσότητες. Η ποσότητα των 300 κιλών που συνιστούμε υπαγορεύεται από το κόστος του ζεόλιθου. Δεν μπορεί να περιμένετε με 300 κιλά να δείτε την ωφέλεια που δίνουν τα 1.000 κιλά. Ελπίζουμε ότι, μόλις κάνει την εμφάνισή του ο ελληνικός ζεόλιθος, το κόστος να μειωθεί και να φύγουν και από την αγορά ζεόλιθοι χαμηλής ποιότητας. Μία ή δύο επαναλήψεις τις επόμενες χρονιές, όπως μας επιτρέπουν τα οικονομικά, θα φέρουν ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση στα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά της παραγωγής μας.

Ένα άλλο που συνιστούμε στους ενδιαφερόμενους παραγωγούς είναι να στήσουν ένα πείραμα. Αντί να ρίξουν λίγα κιλά σε όλο το χωράφι, να ρίξουν τα διπλάσια ή τριπλάσια στο μισό χωράφι και στη διάρκεια της καλλιέργειας αλλά και στο τέλος, μετά τη συγκομιδή, να συγκρίνουν τις αποδόσεις ανάμεσα στα δύο κομμάτια. Είναι η καλύτερη απόδειξη του τι μπορεί να κάνει ο ζεόλιθος.

Τρόποι εφαρμογής

Μερικοί πιστεύουν ότι επειδή έβαλαν ζεόλιθο κατά τη φύτευση του νεαρού δένδρου δεν χρειάζεται άλλος ζεόλιθος. Λάθος. Ο ζεόλιθος βοήθησε σημαντικά το νεαρό δένδρο αλλά από τον πρώτο κιόλας χρόνο οι ρίζες απομακρύνθηκαν από τον λάκκο στις γειτονικές περιοχές και έπαψαν πλέον να τον βρίσκουν. Ο ζεόλιθος πρέπει να υπάρχει σε όλα τα σημεία μέχρι ένα βάθος 30 εκατοστών, εκεί που αναπτύσσονται οι ρίζες της καλλιέργειας που απορροφούν θρεπτικά στοιχεία. Έτσι, λοιπόν, συνιστούμε σε νέες φυτεύσεις δένδρων να ενσωματώνεται στο έδαφος κατά την εγκατάσταση του οπωρώνα.

Έρευνα

Δυστυχώς, η έρευνα είναι ελάχιστη στη χώρα μας και πολύ περιορισμένη σε πειραματικές εφαρμογές του ζεολίθου. Εμείς κάνουμε πειράματα σε επίπεδο γεωργού. Βάζουμε τον ζεόλιθο στο μισό χωράφι και στο τέλος κάνουμε τη σύγκριση. Σας καλούμε να κάνετε το ίδιο και να μας ενημερώσετε για να μπορέσουμε αυτές τις εμπειρίες να τις διασταυρώσουμε και να τις μεταφέρουμε και σε άλλους, που διστάζουν να κάνουν το πρώτο βήμα. Όσοι έχουν ήδη εμπειρία εφαρμογής, παρακαλώ να μου τη γνωρίσουν.

Η ποιότητα του ζεόλιθου

Το στοιχείο που χαρακτηρίζει την ποιότητα του ζεόλιθου είναι η περιεκτικότητά του σε κλινοπτιλόλιθο. Για τη γεωργία, αυτή η περιεκτικότητα πρέπει να είναι πάνω από 74%, ενώ για την κτηνοτροφία πάνω από 80% και μάλιστα στα ζώα δεν πρέπει να περιέχει ινώδη ζεόλιθο και χαλαζία. Επίσης, δεν πρέπει να περιέχει βαρέα μέταλλα.

Ποιος, όμως, τα ελέγχει;

Κανείς. Έτσι κυκλοφορούν στην αγορά ζεόλιθοι χαμηλής ποιότητας και ο παραγωγός δεν είναι σε θέση να το κρίνει. Αυτό το δυναμώνουν και τα ανώνυμα σακιά, μέσα στα οποία συσκευάζεται. Έτσι, βασίζεται στις διαβεβαιώσεις του προμηθευτή που συχνά συνοδεύονται από παχιά λόγια. Όπου τα ακούτε, κάντε στροφή και απομακρυνθείτε! Ο ελληνικός ζεόλιθος έχει, από τις πρώτες μετρήσεις, δώσει περιεκτικότητα σε κλινοπτιλόλιθο κατά μέσο όρο 86%.