των Ανθής Γεωργίου και Κυριάκου Λάμπρου

Επηρεασμένοι από το αθάνατο δημοτικό τραγούδι, που υμνεί ένα από τα κοσμήματα της Άρτας, το ιστορικό γεφύρι της, που «ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ γκρεμιζόταν», περιμέναμε ότι και αυτός ο νομός θα κρύβει τα δικά του μυστικά. Πράγματι, κατά τη διήμερη επίσκεψή μας εκεί, καταφέραμε να πάρουμε μια… μυρωδιά και να διαπιστώσουμε ότι η περιοχή διαθέτει όλα εκείνα τα χαρίσματα και τα γνωρίσματα για να μπορέσει να αποτελέσει πηγή ανάπτυξης, αλλά και αξιοποίησης του πλούτου της.  

Από τη μία, ο κάμπος της με τα γραφικά χωριά της και τα ξακουστά πορτοκάλια της, που ενέπνευσαν ακόμη και το ρεμπέτικο τραγούδι, που λέει «ούζο από τη Μυτιλήνη και πορτοκάλι από την Άρτα». Από την άλλη, οι λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού, με πλούσια αλιεία, από κεφάλους μέχρι και χέλια, που, αν ξεπεράσει κάποιος τη φιδίσια όψη τους, θα γίνει φανατικός με τη γεύση τους. Και συνάμα τα δύο ποτάμια της και τα άγρια, αλλά φιλόξενα βουνά της.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Αν και ο κάμπος της Άρτας θεωρείται εύφορος, μια και λούζεται από τους δύο ποταμούς, τον Άραχθο και τον Λούρο, και το νερό ρέει άφθονο, υστερεί σε έργα. «Έργα υποδομής δεν υπάρχουν, τα εγγειοβελτιωτικά είναι από την εποχή του Μεταξά. Τα αυλάκια είναι ακόμη χωμάτινα», μας λένε χαρακτηριστικά παράγοντες της περιοχής.

Κοινή συνισταμένη όλων η… αισιοδοξία. Μπορεί η κρίση να έχει χτυπήσει τομείς του πρωτογενούς τομέα, όμως οι παράγοντες και οι παραγωγοί της περιοχής θεωρούν ότι μπορούν να τα αντιμετωπίσουν όλα με περισσότερη αυτοπεποίθηση και όχι με μοιρολατρία. Σε αυτό πιστεύουν ότι θα συμβάλει καθοριστικά η καλή συνεργασία και η από κοινού αντιμετώπιση όλων των θεμάτων που προκύπτουν.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Στις λιμνοθάλασσες του Αμβρακικού, Λογαρού και Τσουκαλιό, αξιέπαινες είναι οι προσπάθειες των αλιέων να διατηρήσουν και να προστατεύσουν τη φυσική ομορφιά και τον υδροβιότοπο. Κατά μήκος της λουρονησίδας, που έχει δημιουργηθεί από την ίδια τη φύση, με τα θρυμματισμένα κοχύλια να χωρίζουν νοητά τις δύο λιμνοθάλασσες, οι αλιείς έχουν φτιάξει τα σπιτάκια των ιβαριών. Από εκεί παρακολουθούν και φυλάσσουν τις ιχθυοκαλλιέργειες, αλλά και τις τυχόν απόπειρες για λαθραλιεία: «Από τα χέλια και τα ψάρια των νερών μας έζησαν και μεγάλωσαν για δεκαετίες οι οικογένειες των γύρω χωριών. Σπουδάσαμε τα παιδιά μας», μας λένε με ανησυχία οι συνεταιριστές ψαράδες, μιας και τώρα το ξακουστό χέλι τους τείνει να γίνει προστατευόμενο.

Αγροτικός Συνεταιρισμός Άρτας – Φιλιππιάδας

Nαυαρχίδα ανάπτυξης το συσκευαστήριο

Στην ανάγκη να ευδοκιμήσουν οι συνεργασίες και ο πρωτογενής τομέας του Νομού Άρτας να συνεχίσει να αντιμετωπίζει την κρίση με περισσότερη αυτοπεποίθηση έχει εστιάσει τη δράση του ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Άρτας – Φιλιππιάδας, ο οποίος είναι ο μοναδικός ενεργός συνεταιρισμός της περιοχής, με συνεχή προσφορά και παρουσία για περισσότερα από 93 χρόνια. Παράλληλα, έχοντας ως ναυαρχίδα το συσκευαστήριο εσπεριδοειδών, με την επαναλειτουργία του τα τελευταία τέσσερα χρόνια, βοήθησε στην ανάπτυξη της περιοχής και των παραγωγών. «Διαπιστώσαμε ότι η παρουσία μας στην αγορά βοηθάει και στην καλύτερη απορρόφηση των προϊόντων και στην απόκτηση καλύτερων τιμών», μας λέει ο Νίκος Γκίζας, πρόεδρος του συνεταιρισμού.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Το συσκευαστήριο Crop, στο οποίο μας ξενάγησε ο υπεύθυνος παραγωγής, Γιάννης Δέλλας, έχει ως κύριο όγκο απασχόλησης πορτοκάλια και μανταρίνια και σε μικρότερες ποσότητες ακτινίδια και λεμόνια. Για το πορτοκάλι φέτος η χρονιά ήταν καλή σε όλη την Ήπειρο, με αυξημένη την παραγωγή, αλλά και καλύτερη ποιότητα. Αντίστοιχα, για το ακτινίδιο, όπως μας λέει ο Γ. Δέλλας, δεν ήταν η καλύτερη χρονιά του, λόγω της μονοκαρπίας, αλλά και της μειωμένης ζήτησης από το εξωτερικό. «Τουλάχιστον, τα κενά που προήλθαν από τα ακτινίδια τα καλύπτουμε με την παραγωγή στα πορτοκάλια, όπου πάει καλά η αγορά», σημειώνει.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
O υπεύθυνος παραγωγής, Γιάννης Δέλλας

Σε φουλ σεζόν το συσκευαστήριο απασχολεί 150 άτομα, με δυναμικότητα 250 με 300 τόνους την ημέρα και 16.000 με 18.000 τόνους παραγωγή σε πορτοκάλια, μανταρίνια και ακτινίδια. «Η σεζόν μας κυμαίνεται από τα μέσα Οκτώβρη μέχρι τέλη Απρίλη – αρχές Μάη ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και την κατάσταση των προϊόντων. Είμαστε καθαρά εξαγωγική εταιρεία και πουλάμε σε 15 χώρες», μας λέει ο Γ. Δέλλας. Ο τζίρος του συσκευαστηρίου είναι 1,5 εκατ. ευρώ και όλες οι ποσότητες εξάγονται, ενώ ο συνεταιρισμός φτάνει τα 2 εκατ. ευρώ τζίρο, τα οποία περιέχονται από παροχή υπηρεσιών και εμπορία αγροεφοδίων και λιπασμάτων.

Συνεργασία και ομαδοποίηση

Το κενό της απουσίας, εδώ και δύο χρόνια, του συνεταιρισμού στην Πρέβεζα προσπαθούν να καλύψουν από κοινού ο συνεταιρισμός με την ΕΑΣ Θεσπρωτίας και τα Ιωάννινα. Για τον λόγο αυτόν, στα σκαριά βρίσκεται η δημιουργία εταιρείας, ώστε να αγοράζουν εφόδια με καλύτερες τιμές, τις οποίες θα απολαμβάνει ο παραγωγός. «Αυτό είναι το πρώτο βήμα, σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με τους υπόλοιπους νομούς. Ταυτόχρονα, τα επόμενα βήματα θα είναι προς την κατεύθυνση της ομαδοποίησης και του συνεργατισμού», τονίζει ο Ν. Γκίζας.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
O Νίκος Γκίζας, πρόεδρος του συνεταιρισμού

Παράλληλα, τα τελευταία τρία χρόνια, ο συνεταιρισμός συμμετέχει σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις, ενώ βρίσκονται και σε συνεργασία με τη Venous (κομπόστες), με το Βελβεντό (ροδάκινα και μήλα), με τη Σκάλα Λακωνίας (εσπεριδοειδή) και με την Καβάλα και τη Βέροια (ακτινίδια). Αυτές οι συνεργασίες έχουν σκοπό την προβολή των προϊόντων, ο καθένας από την πλευρά του, αλλά σε κοινούς πελάτες. «Οπότε, μέσα από αυτήν τη συνεργασία έχουμε κοινούς πελάτες, εξασφαλίζουμε καλύτερες τιμές για τους παραγωγούς μας και προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθούμε όλοι μαζί για να έχουμε καλύτερο αύριο», τονίζει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού.

Με το βλέμμα στα… ακτινίδια

Στα επόμενα βήματα της συνεταιριστικής δράσης είναι και η παρέμβαση στην καλλιέργεια των ακτινιδίων, που παρουσιάζουν μια αυξητική τάση με τις νέες ποικιλίες. Ήδη, υπάρχουν ψυκτικοί θάλαμοι, που βρίσκονται σε διαδικασία αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού, καθώς και επιπλέον αποθηκευτικών χώρων.

«Δεν θέλουμε να μείνουμε στη μοιρολατρία και στα προβλήματα, που υπάρχουν. Τα ξέρουμε τα προβλήματα και δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια. Θα το παλέψουμε, ώστε η κρίση να μας βγάλει πιο δυνατούς. Να είμαστε δίπλα στους αγρότες και στους παραγωγούς της περιοχής για να μπορέσουμε όλοι μαζί να προχωρήσουμε», υπογραμμίζει ο Ν. Γκίζας.

Στα σκαριά αγροδιατροφικό πάρκο

Την ανάγκη να δοθεί βάρος στην έρευνα και στην καινοτομία επεσήμανε ο Νίκος Γκίζας. Κινούμενοι προς αυτή την κατεύθυνση, ο συνεταιρισμός σε συνεργασία με τα ΤΕΙ Ηπείρου κατέθεσαν συγκεκριμένη πρόταση, ενώ υποδείχτηκε και συγκεκριμένος χώρος, στον κάμπο της Άρτας, για την ίδρυση και τη λειτουργία αγροδιατροφικού πάρκου, το οποίο εντάσσεται στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης 2014-2020.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

«Επιδιώκουμε να γίνει το αγροδιατροφικό πάρκο. Υπάρχουν ήδη οι εγκαταστάσεις, σε μια έκταση 200 στρεμμάτων. Εκεί θα αναπτυχθούν δράσεις, με στόχο τις καλύτερες καλλιεργητικές φροντίδες, ώστε να παράγουμε ποιοτικότερα προϊόντα στην περιοχή, αλλά και να κερδίσει ο παραγωγός, μειώνοντας το κόστος παραγωγής, που είναι το ζητούμενο, ώστε ο πρωτογενής τομέας να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του. Πιστεύω ότι αυτή η πρόταση θα περπατήσει, γιατί χωρίς έρευνα και καινοτομία, ως απαραίτητο συστατικό για το αύριο, δεν θα μπορέσουμε να επιβιώσουμε. Οι ενέργειες αυτές μπορούν να σταθούν εμπόδιο στην κρίση, αλλά και να αποτελέσουν εφόδιο για όλους εμάς, οι οποίοι πράγματι θέλουμε να μείνουμε στον πρωτογενή τομέα», υπογραμμίζει ο Ν. Γκίζας.

Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Άρτας

Σε ρότα… νοικοκυρέματος

Στην κατεύθυνση εξορθολογισμού της επιχείρησης, προκειμένου να ξεπεραστούν οι δυσκολίες και τα προβλήματα των τελευταίων τεσσάρων χρόνων, όταν έφτασαν στο κατώφλι της χρεοκοπίας, βρίσκεται ο Πτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Άρτας. Σήμερα, μιλώντας με αριθμούς, ο συνεταιρισμός, που λειτουργεί από το 1966, έχει 100 παραγωγούς, 273 εργαζομένους, εκτρέφει 11 εκατομμύρια κοτόπουλα και έχει κύκλο εργασιών 62 εκατομμύρια ευρώ για το 2015.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Αυτήν τη στιγμή, τα πράγματα έχουν μπει σε μια σειρά, αλλά, όπως μας λέει ο πρόεδρος του ΔΣ, Λεωνίδας Τσιαντής, «η κρίση, η οποία γενικότερα υπάρχει, μας κάνει να μην είμαστε εφησυχασμένοι», έχοντας νωπές τις μνήμες του 2011, όταν «όλοι τον συνεταιρισμό τον είχαν κλεισμένο και πάλευαν να πάρουν το μερίδιο του 10%, που είχε στην αγορά».
Οι αποφάσεις που έπρεπε να παρθούν, με μείωση μισθών και προσωπικού, ήταν σκληρές, αλλά όπως σημειώνει, οι εργαζόμενοι κατανόησαν την αναγκαιότητά τους και υποχώρησαν σε κάποια σημεία, προκειμένου η επιχείρηση να ορθοποδήσει. Συγχρόνως, βελτίωσαν το πελατολόγιο, προσπαθώντας να έχουν ασφαλείς συναλλαγές, κάνοντας μάθημα το πάθημα με τα Ατλάντικ, από τα οποία έχασαν 1 εκατομμύριο ευρώ και «στην ουσία αποτέλεσε την ταφόπλακα του συνεταιρισμού για τα επόμενα χρόνια και τις εξελίξεις που θα ακολουθούσαν». Επειδή ο συνεταιρισμός, όπως μας λέει, είχε μπει στην κρίση πριν από την κρίση «έχει δημιουργήσει μια ασπίδα προστασίας, παίρνοντας όλα εκείνα τα μέτρα, ώστε η επιχείρηση να χρηματοδοτείται μόνο από το ταμείο της και από τα κεφάλαια των παραγωγών από τις ζωοτροφές».

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Παράλληλα, ο κλάδος της πτηνοτροφίας είναι αντιμέτωπος με τα εισερχόμενα πουλερικά, που βαφτίζονται ελληνικά και φτάνουν στο 35%: «Το πρώτο 20ήμερο της εφαρμογής των capital controls, φάνηκε το μέγεθος του προβλήματος με τα εισαγόμενα. Επειδή δεν μπορούσαν να γίνουν εισαγωγές, εμείς εδώ κυριολεκτικά ξεπουλούσαμε. Μακάρι να είχαμε τα διπλάσια κοτόπουλα, αλλά και πάλι δεν θα μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε την αγορά της χώρας», επισημαίνει.

Τώρα ο συνεταιρισμός βρίσκεται στη φάση των επενδύσεων. Στα επόμενα σχέδιά του είναι η δημιουργία μονάδας βιοαερίου για να αντιμετωπιστούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα από τα απόβλητα του πτηνοτροφείου. Συγχρόνως, στο φυραματοποιείο, που είναι χτισμένο από το 2011, θα επενδυθούν 2 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να εκσυγχρονιστεί και να καλύπτει τις ανάγκες ταΐσματος των πουλερικών. Οι πτηνοτρόφοι, ως ατομικές επιχειρήσεις, έχουν μπει στη διαδικασία εκσυγχρονισμού και υλοποίησης καινούργιων μονάδων, προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες απαιτήσεις της αγοράς.

Και… πράσινο κοτόπουλο

Στα σκαριά βρίσκεται και το… πράσινο κοτόπουλο του συνεταιρισμού. Πρόκειται για ένα καινοτόμο πρόγραμμα, που ξεκίνησε εδώ και δύο χρόνια, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Ηπείρου και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, πτηνοτροφικές μονάδες του συνεταιρισμού μπήκαν σε καθεστώς επιτήρησης και παρακολούθησης της εκτροφής με τον παραδοσιακό τρόπο και, ταυτόχρονα, με έναν δεύτερο εναλλακτικό τρόπο τοποθέτησης μηχανημάτων. Μέσα σε αυτά απομονώνουν τις βλαβερές ουσίες και ταΐζουν τα κοτόπουλα με φύραμα απαλλαγμένο από ζωικά στοιχεία.

Τα πρώτα αποτελέσματα, που παρουσιάστηκαν σε ημερίδα στο τέλος Δεκέμβρη, είναι άκρως εντυπωσιακά, τόσο στο κομμάτι της απόδοσης για τον παραγωγό με κέρδος στην εκτροφή, αλλά και στο τελικό προϊόν που φτάνει στο ράφι για τον καταναλωτή. «Πρόκειται για ένα κρέας πολύ μαλακό, ιδιαίτερο στη γεύση και απαλλαγμένο από βλαβερές ουσίες, οι οποίες φυσιολογικά αναπτύσσονται σε κάθε περιβάλλον εκτροφής», μας λέει ο πρόεδρος. Το προϊόν αυτό αναμένεται να βγει στο ράφι προς πώληση, με την ολοκλήρωση της διαδικασίας στις αρχές του 2017.

Συρρίκνωση του κλάδου

«Ο κλάδος συρρικνώνεται. Αυτήν τη στιγμή, στην αγορά είμαστε πέντε μεγάλοι παίκτες, όταν πριν από επτά με οκτώ χρόνια ήμασταν 13 επιχειρήσεις. Το 65% της εκτροφής πουλερικών, που υπάρχει στην Ελλάδα, βρίσκεται στην Ήπειρο», σημειώνει ο Λ. Τσιαντής, κάνοντας λόγο για τον ανταγωνισμό στις τιμές, φτάνοντας στο σημείο να πουλάνε κάτω του κόστους.
Την ίδια στιγμή, οι μεγάλες αλυσίδες έχουν μειωθεί και «εμείς ως επιχειρήσεις πτηνοτροφίας έχουμε χάσει τη διαπραγματευτική μας ισχύ απέναντί τους. Ξέροντας ότι μια αλυσίδα θα πάρει από τον ανταγωνιστή την τιμή που θέλει, είσαι υποχρεωμένος να υποκύπτεις σε… συμβιβασμούς. Γι’ αυτό το κοτόπουλο βγαίνει στο ράφι 1,99 ευρώ με τον ΦΠΑ. Από αυτό δεν χάνει η αλυσίδα, αλλά ο προμηθευτής. Σκεφτείτε ότι πριν από πέντε χρόνια το κοτόπουλο είχε τη διπλάσια τιμή στο ράφι, που ήταν η πραγματική του τιμή. Αυτήν τη στιγμή, οι επιχειρήσεις πουλάνε 30% κάτω του κόστους», υπογραμμίζει.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
O πρόεδρος του ΔΣ, Λεωνίδας Τσιαντής

Kolios Fruit

Αποκλειστικότητα στο κιτρινόσαρκο ακτινίδιο

Με στόχο την ανάδειξη των ελληνικών προϊόντων και την προώθηση του ακτινιδίου στις ξένες αγορές δραστηριοποιείται η εξαγωγική εταιρεία «Kolios Fruit», η οποία τον τελευταίο χρόνο έχει αποκτήσει την αποκλειστική πατέντα στην καλλιέργεια και την εμπορία του κιτρινόσαρκου ακτινιδίου στην Ελλάδα. Η Άρτα αποτελεί μια υπολογίσιμη δύναμη στην καλλιέργεια ακτινιδίων, φτάνοντας τα 11.000 στρέμματα.

Η εταιρεία ασχολείται με το εμπόριο φρούτων από το 1958. Σήμερα, με 250 στρέμματα στην καλλιέργεια ακτινιδίου και 200 στρέμματα με εσπεριδοειδή, έχει απλώσει τα φτερά των εξαγωγών της σε Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Λίβανο, Αμερική και Καναδά, διακινώντας μέχρι 3.500 τόνους. Φέτος, άνοιξε και η αγορά στην Ινδία, ενώ στα σχέδιά της είναι τα προϊόντα να φτάσουν και σε Αργεντινή, Μεξικό και Βραζιλία, αλλά και να αυξηθεί η καλλιέργεια στους 8.000 τόνους.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

«Φέτος, τον Αύγουστο, υπογράψαμε συμβόλαιο με την εταιρεία Gold και έχουμε πάρει την αποκλειστική πατέντα για τα κιτρινόσαρκα ακτινίδια στην Ελλάδα για τη φύτευση και για την εμπορία», μας λέει ο πρόεδρος του ΔΣ της εταιρείας, Χρήστος Κολιός. Το ξεχωριστό γνώρισμα αυτού του ακτινιδίου είναι η γλυκύτητά του σε αντίθεση με τη γνωστή ποικιλία Hayworth. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της εταιρείας, μελέτες έχουν δείξει ότι η συγκεκριμένη ποικιλία θα καταλάβει το 30% της ευρωπαϊκής αγοράς, το 40% στην Αμερική και τον Καναδά, ενώ στις ασιατικές αγορές τα πράγματα θα μοιραστούν με 50% κιτρινόμαυρο και 50% Hayworth.

Το ακτινίδιο θεωρείται μια καλή καλλιέργεια για τους παραγωγούς, με το κόστος να ανέρχεται στα 15 λεπτά. Φέτος, όμως, σύμφωνα με τον Χρ. Κολιό, η τιμή του δεν ήταν τόσο ικανοποιητική για τον παραγωγό, φτάνοντας τα 30 λεπτά, ενώ παλαιότερα άγγιζε ακόμη και τα 40 λεπτά. Η πτώση στην τιμή, όπως εξηγεί, οφείλεται στον ανταγωνισμό με την Ιταλία, η οποία αύξησε την παραγωγή της από 380.000 τόνους πέρυσι σε 580.000 τόνους, με αποτέλεσμα «εμείς να έχουμε τη χαμηλότερη τιμή». Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα από 130.000 τόνους την περσινή χρονιά, φέτος παράχθηκαν πάνω από 170.000 τόνους. «Όσο περνάει ο καιρός, έρχονται νέες καλλιέργειες, με τις οποίες θα αυξηθεί και άλλο η παραγωγή», σημειώνει.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Χρήστος Κολιός, πρόεδρος ΔΣ

«Έχουμε καταφέρει έναν συνδυασμό στην ποιότητα και τη συσκευασία, ώστε να έχουμε επιτυχία σε ό,τι αφορά την κατανάλωση», λέει ο Χρ. Κόλιος. Η εταιρεία έχει τη δική της ομάδα παραγωγών, καθώς και δύο γεωπόνους, οι οποίοι παρακολουθούν, επιβλέπουν και συμβουλεύουν τους καλλιεργητές, προκειμένου να πετύχουν καλύτερη παραγωγή.

Φέτος, η εταιρεία διέθεσε μια ποσότητα και στην εσωτερική αγορά και, απ’ ό,τι φαίνεται, «αρέσει περισσότερο στα παιδιά. Στην αρχή, οι καταναλωτές, επειδή το έβλεπαν κίτρινο εσωτερικά, θεωρούσαν ότι είναι χαλασμένο. Πιστεύω, όμως, ότι σιγά σιγά θα πάρει τη θέση του στην αγορά», σημειώνει ο Χρ. Κολιός.

Αλιευτικός Συνεταιρισμός Κορωνησίας – Καλογερικού

Μια ζωή… τσιπούρα

Στη λιμνοθάλασσα Λογαρού, στην καρδιά του Αμβρακικού κόλπου, επισκεφθήκαμε τον Αλιευτικό Συνεταιρισμό Κορωνησίας – Καλογερικού για να γνωρίσουμε από κοντά τη λειτουργία και την αξία ενός σπάνιου υδάτινου και αλιευτικού περιβάλλοντος. «Αν δεν υπάρχει τσιπούρα, δεν θα υπάρχουμε και εμείς», συμφωνούν ο Χρήστος Γκανάρας και ο Γιώργος Ζαχαριάς, γραμματέας και πρόεδρος του συνεταιρισμού αντίστοιχα, μην μπορώντας να στηριχθούν πια στην αλιεία χελιού, η οποία έχει μειωθεί δραματικά τα τελευταία 20 χρόνια. Πνοή στη 40χρονη ζωή και στις ανάγκες του συνεταιρισμού δίνουν βέβαια οι ίδιοι οι αλιείς-φύλακες, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στα ιβάρια (πρόκειται για φραγμούς από πασσάλους, στηριγμένους στον βυθό, και από διχτυωτό πλέγμα, που αποτελούν τον κυρίαρχο τρόπο αλιείας) και στα ιβαροφυλάκια ανελλιπώς μία βδομάδα κάθε μήνα.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Σύμφωνα με όσα μας ανέφεραν, ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το 1972 με 20 άτομα και σιγά – σιγά έφτασε τα 140. «Σήμερα, οι συνέταιροι αλιείς της λιμνοθάλασσας είναι 70 άτομα», αναφέρει ο Γ. Ζαχαριάς, ενώ ο Χ. Γκανάρας συμπληρώνει ότι η ενοικίαση της λιμνοθάλασσας Λογαρού (45.000-50.000 στρέμματα) γίνεται από το κράτος, αποδίδοντας το 5%-10% από τα αλιεύματα κάθε μήνα. «Οι αλιείς εργάζονται για τις ανάγκες του συνεταιρισμού μία βδομάδα τον μήνα και είναι υπεύθυνοι και για τη φύλαξη της λιμνοθάλασσας τόσο με περιπολίες όσο και στα ιβάρια και στα ιβαροφυλάκια, σημειώνει ο γραμματέας του συνεταιρισμού.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Χρήστος Γκανάρας, γραμματέας

Όπως ο ίδιος προσθέτει, «τα κύρια αλιεύματα είναι η τσιπούρα, το λαβράκι και τα κεφαλοειδή (κέφαλος, κουκλάνι, μουξινάρι, μαυριάκι). Το κυριότερο ψάρι είναι η τσιπούρα. Αυτή διοχετεύεται εξ ολοκλήρου στην εγχώρια αγορά (Αθήνα, Θεσσαλονίκη), αφού οι ποσότητες δεν είναι ικανές για τυποποίηση. Διατηρούμε και δύο σημεία πώλησης σε Άρτα και Πρέβεζα».

Σημειώνεται ότι το σύνολο των αλιευμάτων σε όλα τα είδη της λιμνοθάλασσας φτάνει τους 80 -100 τόνους ετησίως, ενώ η τιμή της τσιπούρας κατά μέσο όρο κυμαίνεται στα 10 ευρώ/κιλό, για τους κεφάλους και τα λαβράκια, ανάλογα με την εποχή, κυμαίνεται στα 8-10 ευρώ/κιλό, ενώ τα υπόλοιπα κεφαλοειδή πωλούνται 5-7 ευρώ/κιλό.

Προς εξαφάνιση τα χέλια

Όσον αφορά τα χέλια (αλιεύονται από τέλη Νοέμβρη μέχρι τέλη Φεβρουαρίου), ο γραμματέας του αλιευτικού συνεταιρισμού μας εξηγεί ότι «τα τελευταία χρόνια έχουν σχεδόν εξαφανιστεί. Αλιεύουμε 2-5 τόνους τον χρόνο, ενώ παλαιότερα φτάναμε τους 100-110 τόνους. Οι ποσότητες έχουν μειωθεί από το 1992-1993, γεγονός που οφείλεται σε μια ζημιά που είχε υποστεί η λιμνοθάλασσα (από άγνωστα μέχρι στιγμής αίτια), με αποτέλεσμα να γεμίσει με ψόφια χέλια. Η τιμή του χελιού μετά τα Χριστούγεννα ήταν στα 5,80 ευρώ το κιλό, ενώ πριν ήταν στα 8,60 ευρώ, και εξάγεται κυρίως στην Ιταλία».

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Γιώργος Ζαχαριάς, πρόεδρος

Από την πλευρά του, ο Χρήστος Γκανάρας, αναφερόμενος στο αβγοτάραχο, διευκρινίζει ότι
«η τιμή του έχει πέσει από τα 70 ευρώ/κιλό (νωπό) που ήταν πριν από μερικά χρόνια σε λιγότερο από 40 ευρώ/κιλό, ενώ μειωμένο είναι και το αγοραστικό ενδιαφέρον». Ο Γ. Ζαχαριάς μας μίλησε και για τη γαρίδα Αμβρακικού, η παραγωγή της οποίας «μπορεί να φτάσει μέχρι και τους 200 τόνους ετησίως, ενώ στη Λογαρού έχουμε τη γάπαρη-ψιλή γαρίδα». Τέλος, αναφερόμενος στα σημαντικότερα προβλήματα της περιοχής, ο πρόεδρος του συνεταιρισμού επεσήμανε τη λαθροθηρία και τις καιρικές συνθήκες.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα

Υδατοκαλλιέργειες Άρτας: Χέλι και πέστροφα από… σπίτι

Στο χωριό Αγία Παρασκευή ξεναγηθήκαμε στις «Υδατοκαλλιέργειες Άρτας», που από το 1988 τα αδέλφια Μπάμπης και Παναγιώτης Τρομπούκης μαζί με τη σύζυγο του Μπάμπη, Λαμπρινή Καρόλου, εκτρέφουν χέλια και πέστροφες. Ο νομός κρατάει τα ηνία στις συγκεκριμένες καλλιέργειες, καθώς στην Άρτα λειτουργούν οι δύο μεγαλύτερες μονάδες της χώρας. Εκεί μάθαμε για τη ζωή και την ιδιαίτερη φροντίδα που χρειάζονται τα συγκεκριμένα είδη από τη γέννησή τους μέχρι να φτάσουν στο επιθυμητό εμπορεύσιμο μέγεθος. Παντού υπάρχουν δεξαμενές και ειδικές λεκάνες, άλλες με χαμηλό φωτισμό και θερμαινόμενες, άλλες υπαίθριες και άλλες στεγασμένες, καθώς «είναι ζωντανοί οργανισμοί, κρυώνουν και ζεσταίνονται σαν ένα παιδί».

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Οι Μπάμπης και Παναγιώτης Τρομπούκης

Σύμφωνα με τον Μ. Τρομπούκη: «Καλλιεργούμε χέλι ανγκουίλα-ανγκουίλα (ευρωπαϊκό χέλι), το οποίο εξάγουμε εξ ολοκλήρου σε Ιταλία, Γερμανία και Ολλανδία. Στη συνέχεια, μπήκαμε και στην καλλιέργεια της πέστροφας (που λέγεται και αγριοπέστροφα), η παραγωγή της οποίας κατά 50% εξάγεται σε Ρουμανία και Βουλγαρία και το υπόλοιπο 50% διοχετεύεται στην εγχώρια αγορά, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα». Η ετήσια παραγωγή μας στο χέλι φτάνει τους 100 τόνους, ενώ στην πέστροφα τους 150».

Υδατοκαλλιέργειες Άρτας: Χέλι και πέστροφα

Η καλλιέργεια, όπως μας εξηγούν τα δύο αδέλφια, γίνεται από ανοιχτό και κλειστό κύκλωμα. Η πέστροφα, ωστόσο, καλλιεργείται εξ ολοκλήρου σε ανοιχτό κύκλωμα (υπαίθρια). «Έχουμε νερό από γεωτρήσεις (πόσιμο), αφού η επιχείρηση έχει δημιουργηθεί σε λεκάνες τσιμέντου στη στεριά και όχι στη θάλασσα. Το χέλι που καλλιεργείται σε πόσιμο νερό δεν έχει καμία διαφορά. Ίσως το δικό μας είναι καλύτερο, γιατί τρώει πιστοποιημένες τροφές, καθώς είναι ελεγχόμενα τα νερά και η τροφή», τονίζει ο Μπάμπης. Ταυτόχρονα, μας έκανε γνωστό ότι στοχεύουν στην επέκταση της εταιρείας με τη βοήθεια προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, ώστε να δημιουργήσουν το δικό τους συσκευαστήριο. «Είναι μία υγιής επιχείρηση, αν και τις δυσκολίες μας τις έχουμε και εμείς. Για παράδειγμα, φέτος με τα capital controls, είχαμε μεγάλες δυσκολίες», συμπληρώνει ο Παναγιώτης.

Υδατοκαλλιέργειες Άρτας: Χέλι και πέστροφα

Από την πλευρά της, η Λαμπρινή Καρόλου, υπεύθυνη στο λογιστήριο της επιχείρησης, πρόσθεσε: «Το αν βγάζει ή δεν βγάζει η επιχείρηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη φύση και τις καιρικές συνθήκες. Το χέλι έχει πολλές ιδιαιτερότητες, θέλει αρκετή υπομονή και χρήματα στην αρχή, αλλά στην πορεία σε αποζημιώνει». Τέλος, οι Αρτινοί ιχθυοκαλλιεργητές μας έκαναν γνωστό ότι οι ποικιλίες χελιού που εκτρέφουν είναι όλες εισαγόμενες από την Ιταλία, «γι’ αυτό και αυξάνεται το κόστος παραγωγής. Στην πρώτη φάση της παραγωγικής διαδικασίας, τα χέλια μπαίνουν σε στεγασμένο χώρο με σταθερή θερμοκρασία και χαμηλό φωτισμό και σε ειδικές δεξαμενές, έτσι ώστε να μην επηρεάζονται από εξωτερικούς παράγοντες έως ότου φτάσουν τα 10 γραμμάρια».

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Λαμπρινή Καρόλου

Χρήστος Παπάζογλου, Πρόεδρος Επιμελητηρίου Άρτας

Ανάπτυξη μέσω της εξωστρέφειας

«Στόχος του επιμελητηρίου είναι η ανάπτυξη της μεταποίησης και η διασφάλιση της διοχέτευσης και εξαγωγής των προϊόντων του νομού», μας πληροφόρησε ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Άρτας, Χρήστος Παπάζογλου. Επεσήμανε, επίσης, τη σημασία της συνεργασίας της Άρτας με άλλες περιοχές και φορείς της χώρας, προκειμένου να επιτευχθεί αυτή η ανάπτυξη και να αποκτήσει ο αγροτοδιατροφικός τομέας της περιοχής την απαιτούμενη οργάνωση και τις κατάλληλες υποδομές. «Το επιμελητήριο έχει 5.000 μέλη, εκ των οποίων τα ενεργά είναι περίπου το 1/3 αυτών και, πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για μεταποιητικές και εμπορικές επιχειρήσεις», μας τόνισε ο Χ. Παπάζογλου. Με κύρια προϊόντα τα πορτοκάλια, τα ακτινίδια, τα μανταρίνια, τις ελιές και το λάδι, τις ιχθυοκαλλιέργειες, αλλά και την πτηνοτροφία, την κτηνοτροφία και τη μεταποίηση γάλακτος, ο πρόεδρος του επιμελητηρίου μάς μίλησε για το σύνολο της πρωτογενούς παραγωγής, αλλά και τη μεταποιητική δραστηριότητα του νομού.

Η «Ύπαιθρος Χώρα» στην Άρτα
Χρήστος Παπάζογλου, Πρόεδρος Επιμελητηρίου Άρτας

Όπως μας είπε  ο κ. Παπάζογλου, η κτηνοτροφία στον νομό δεν είναι αρκετά οργανωμένη, αλλά σε «ελεύθερες μορφές της» και περιορίζεται σε δύο συνεταιρισμούς, στην Ανέζα και στα Γαυριά. «Υπάρχει βέβαια αναπτυγμένη ιχθυοκαλλιέργεια, καθώς και πτηνοτροφία (κοτόπουλα Άρτας) και αρκετές μεταποιητικές μονάδες στον τομέα της τυροκόμησης, όπως η Ήπειρος, ο Καράλης, ο Μπάφας ο Τάτσης, ο Κοντοχρήστος κ.ά.» συμπληρώνει.

Φέτος, ήταν μια δύσκολη χρονιά για τα εσπεριδοειδή και τα ακτινίδια, καθώς δεν έγιναν αρκετές συμφωνίες με εμπόρους του εξωτερικού, ώστε να ανέβουν οι τιμές. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν οι τιμές στα ακτινίδια να κυμανθούν στα 30 λεπτά το κιλό, στα πορτοκάλια στα 10 λεπτά και στα μανταρίνια στα 20-22 λεπτά το κιλό.

«Αν εξαιρεθεί ο τομέας της εστίασης, ρευστότητα δεν υπάρχει πουθενά. Ούτε καν στις τράπεζες», σημειώνει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος και συνεχίζει: «Περιμέναμε το νέο ΕΣΠΑ (ΣΕΣ) να ξεκινήσει, αλλά ακόμη δεν έχει γίνει τίποτα. Επίσης, όλα τα προγράμματα, είτε δημόσιων επενδύσεων είτε ευρωπαϊκά, είναι σε πρώιμο στάδιο», δυσχεραίνοντας ακόμα περισσότερο την πρόσβαση σε ρευστότητα.

«Φέτος, υπογράψαμε ένα πρωτόκολλο συνεργασίας με το ΣΕΒΕ, ώστε να έχουμε μία άμεση ανταπόκριση στη διοχέτευση των προϊόντων μας», λέει ο Χ. Παπάζογλου. Τονίζει, μάλιστα, ότι «στόχος του επιμελητηρίου είναι να βοηθήσει την προώθηση των αρτινών προϊόντων με συμμετοχή σε εκθέσεις, ώστε να κατευθύνουμε όσο μπορούμε την παραγωγή σε νέες μεγάλες αγορές, όπως αυτή της Περσίας και της Σαουδικής Αραβίας».

Των Ανθής Γεωργίου και Κυριάκου Λάμπρου