Λάθη στην προκαταβολή της Βασικής Ενίσχυσης

✱ Τι αποκαλύπτει έγγραφο στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ ✱ Η αναμονή έγινε εκνευρισμός στα ΚΥΔ

των Νίκου Λάππα, Γεωργίας Μπόχτη

Τον ασκό του Αιόλου φαίνεται πως άνοιξε η πληρωμή της προκαταβολής της Βασικής Ενίσχυσης 2022, καθώς στα τεχνικά προβλήματα και στις δυσλειτουργίες της εφαρμογής ΕΑΕ 2022, που μήνες τώρα καταγγέλλονται από ΚΥΔ αλλά και από επιστολές που λαμβάνει η «ΥΧ» από υπαλλήλους του ΥΠΑΑΤ και του ΟΠΕΚΕΠΕ, προστίθεται σήμερα ένα αποκαλυπτικό έγγραφο. Πρόκειται για ένα σημείωμα στελεχών του Οργανισμού για τα όσα διαδραματίστηκαν εντός και εκτός ΟΠΕΚΕΠΕ πριν από την πληρωμή της 19ης Οκτωβρίου.

Το σημείωμα, το οποίο έχει στα χέρια της η ηγεσία του Οργανισμού, υπογράφουν υπάλληλοι του Τμήματος Ενισχύσεων και Καθεστώτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Οργανισμού, λίγες μόλις ημέρες μετά την πληρωμή. Οι εν λόγω υπάλληλοι καταγράφουν τις ελλείψεις της φετινής διαδικασίας, καταγγέλλουν τον αποκλεισμό του Τμήματος από την προετοιμασία της πληρωμής και υπογραμμίζουν ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα έως την εξόφληση του Δεκεμβρίου, ώστε να μη διακυβεύονται τόσο το κύρος του Οργανισμού όσο και οι πληρωμές των αγροτών.

Το εσωτερικό έγγραφο φαίνεται ότι πυροδότησε την κατάσταση μέσα στον Οργανισμό. Από τη ΔΙΑΥΓΕΙΑ μαθαίνουμε για τις παραιτήσεις του προϊσταμένου και της αναπληρώτριας προϊσταμένης του Τμήματος Διαχείρισης Δικαιωμάτων Ενιαίας Ενίσχυσης της Δ/νσης Άμεσων Ενισχύσεων & Αγοράς του Οργανισμού (αποδοχή παραιτήσεων την 1η Νοεμβρίου 2022), ενώ την Πέμπτη 3 Νοεμβρίου, αποφασίστηκε η εσωτερική μετακίνηση τακτικών υπαλλήλων της Κεντρικής Υπηρεσίας «για την εύρυθμη λειτουργία του Οργανισμού», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο επίσημο έγγραφο της Διοίκησης. Υπενθυμίζουμε ότι το καλοκαίρι παραιτήθηκαν και άλλα στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ, με δύο εξ αυτών να υποβάλλουν μέχρι και εξώδικο κατά μέσου ενημέρωσης, γιατί τα εμφάνιζε ως εμπλεκόμενα σε υποθέσεις κακοδιαχείρισης του Οργανισμού.

Ισχυρές οι πιέσεις

Σε λιγότερο από δύο εβδομάδες από την ημέρα της πληρωμής της προκαταβολής της Βασικής Ενίσχυσης, ΟΠΕΚΕΠΕ και ΥΠΑΑΤ καλούνται να δώσουν σαφείς απαντήσεις:

✱ Σε όσους παραγωγούς είχαν πρόβλημα με την προκαταβολή τους.

✱ Στα ΚΥΔ που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν πρωτοφανή προβλήματα με την εφαρμογή της Cognitera. Μάλιστα, η ΠΕΦΑ απέστειλε επιστολή διαμαρτυρίας προς όλους τους ιθύνοντες, προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αποκατασταθεί το πρόβλημα με την πρόσβαση στις πληρωμές των δικαιούχων και τη διόρθωση του διασταυρωτικού ελέγχου.

✱ Στη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Κομισιόν (ΓΔ AGRI), με αφορμή τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη το καλοκαίρι στον Οργανισμό για τα έτη υποβολής αιτήσεων από το 2020 και μετά.

✱ Στη Βουλή για τα στοιχεία σχετικά με την προαναφερθείσα έρευνα της Κομισιόν.

✱ Και τώρα, σε όσα αποκαλυπτικά και τεκμηριωμένα καταγράφουν τα ίδια τα στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ για τη διαδικασία που προηγήθηκε της φετινής προκαταβολής.

Σημείωμα

Η «ΥΧ» παρουσιάζει αποκλειστικά βασικά σημεία του «σημειώματος»

Σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό (ΕΕ) 1306/2013, όπως περιγράφεται και στο εν λόγω σημείωμα, το σύνολο των εργασιών πληρωμής πρέπει να πραγματοποιείται μέσω ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος βάσει προκαθορισμένων διαδικασιών, αποτυπωμένων σε ανάλογα Τεύχη Τεκμηρίωσης, ώστε οι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ που απασχολούνται στο αντικείμενο αυτό να γνωρίζουν και να τηρούν επακριβώς τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν, για να διεξάγουν το σύνολο των απαραίτητων ελέγχων κατά την προετοιμασία της πληρωμής, με τελικό στόχο βέβαια την ορθή και δίκαιη πληρωμή των δικαιούχων αγροτών, αλλά και τον αιτιολογημένο αποκλεισμό των μη δικαιούχων.

Όπως εξηγούν οι υπάλληλοι του Τμήματος Ενισχύσεων και Καθεστώτων στο σημείωμά τους, το 2022 εντοπίζονται οι ακόλουθες ελλείψεις ως προς τη διαδικασία:

Τεύχος Προδιαγραφών Πληρωμής για το έτος 2022

Οι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ, που λειτουργούν ως Ελεγκτές στη διαδικασία της προετοιμασίας της πληρωμής, ουδέποτε έλαβαν το συγκεκριμένο Τεύχος Προδιαγραφών Πληρωμής για το 2022 (συντάσσεται ετησίως και περιγράφει αναλυτικά τη διαδικασία της πληρωμής εναρμονισμένης στο κανονιστικό πλαίσιο).

Τεύχος Κωδικών Λαθών Διασταυρωτικού Ελέγχου για το έτος 2022

Οι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ, που λειτουργούν ως Ελεγκτές στη διαδικασία της προετοιμασίας της πληρωμής, ουδέποτε έλαβαν το Τεύχος Κωδικών Λαθών Διασταυρωτικού Ελέγχου για το 2022. Οι κωδικοί λαθών που χρησιμοποιούνται καθ’ έτος στον διασταυρωτικό έλεγχο επεξεργασίας πληρωμής αποτυπώνονται από το 2006 σε ανάλογο ετήσιο Τεύχος Κωδικών Διασταυρωτικού Ελέγχου, το οποίο είναι απολύτως απαραίτητο για να γνωρίζουν οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία εσωτερικοί και εξωτερικοί συνεργάτες του Οργανισμού τι ελέγχεται, με ποια κριτήρια και με ποιον τρόπο, ώστε να εντοπιστούν οι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης στις υποβληθείσες αιτήσεις των παραγωγών για το τρέχον έτος ενίσχυσης και να υλοποιηθεί σωστά η πληρωμή.

Σοβαρές ελλείψεις στο περιβάλλον της εφαρμογής που τους διατέθηκε

Σημαντικές πληροφορίες που αφορούν την πληρωμή δεν εμφανίζονται στην οθόνη της εφαρμογής που τους διατέθηκε για το 2022. Παραγωγοί που δεν πληρώθηκαν δεν εμφανίζονται καν ως εγγραφές, δεν εμφανίζονται στην οθόνη Πληρωμές της διαθέσιμης εφαρμογής για τους παραγωγούς οι κωδικοί λαθών που να αιτιολογούν τη μη πληρωμή ή τη μείωση της ενίσχυσης που επρόκειτο να λάβουν ή τη συμμετοχή στην πληρωμή της έκτασης κάποιων εκ των δηλωθέντων αγροτεμαχίων κ.ο.κ.

Καθυστερημένος και ελλιπής έλεγχος για την ιδιότητα του ενεργού γεωργού

Σύμφωνα με τον Καν.(ΕΕ) 1307/2013 άμεσες ενισχύσεις χορηγούνται μόνο σε ενεργούς γεωργούς. Οι έλεγχοι διενεργούνται με στοιχεία από την ΑΑΔΕ και μάλιστα από το 2015 και μετά το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του ΟΠΕΚΕΠΕ παρείχε στους εξουσιοδοτημένους χρήστες εφαρμογή με οθόνη αναλυτικής αποτύπωσης των αποτελεσμάτων επεξεργασίας των στοιχείων αυτών για τους ΑΦΜ των αιτούντων γεωργών.

Το 2022, όμως, δεν στάλθηκε εγκαίρως αρχείο στην ΑΑΔΕ προς διασταύρωση, οπότε χρησιμοποιήθηκαν για την προκαταβολή τα στοιχεία της ΕΑΕ 2021. Επίσης, οι αρμόδιοι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ, κάνοντας δειγματοληπτικό έλεγχο, εντόπισαν ΑΦΜ που συμμετείχαν στην πληρωμή της προκαταβολής, ενώ δεν πληρούσαν το κριτήριο του ενεργού γεωργού.

Ορθή ενεργοποίηση των δικαιωμάτων βάσει των εκτάσεων που δηλώνουν οι παραγωγοί

Σύμφωνα με τον Καν.(ΕΕ) 1307/2013, πριν από τη διεξαγωγή της πληρωμής ελέγχεται η ορθή ενεργοποίηση των δικαιωμάτων βάσει των εκτάσεων που δηλώνουν οι παραγωγοί. Οι ελεγκτές απαιτείται να έχουν διαθέσιμα σε οθόνη του ΟΠΣ τα ακόλουθα στοιχεία ανά ΑΦΜ:

✱ Την Προέλευση των Δικαιωμάτων (κατανομή από ποιο έτος, μεταβίβαση ποιου υποδείγματος και ποιου έτους κ.ο.κ.).

✱ Τη μοναδιαία αξία των δικαιωμάτων.

✱ Την ολική αξία των ενεργοποιηθέντων δικαιωμάτων.

✱ Τον αριθμό των δικαιωμάτων που τελικά ενεργοποιήθηκαν.

Δυστυχώς, τα απαιτούμενα πεδία προς έλεγχο δεν εμφανίζονταν το 2022 στην οθόνη που δόθηκε προς έλεγχο στους αρμόδιους υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ και τα ενεργοποιηθέντα δικαιώματα στους ΑΦΜ του δείγματος είχαν λανθασμένη απεικόνιση.

Υπολογισμός ανηγμένης έκτασης βοσκότοπου και του ζωικού κεφαλαίου

Με βάση τον Καν. (ΕΕ) 1306/2013, η καταβολή της ενίσχυσης απαιτεί ίσο αριθμό δικαιωμάτων ενίσχυσης και επιλέξιμων εκταρίων. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό στον διασταυρωτικό έλεγχο πληρωμών να ελέγχεται ότι τα δικαιώματα ενίσχυσης που υπολογίζονται προς πληρωμή δεν είναι περισσότερα από τον αριθμό των δικαιωμάτων ενίσχυσης που κατέχει ο παραγωγός.

Οι αρμόδιοι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ επισημαίνουν ότι για το 2022 στο Σύστημα Πληρωμών στο οποίο τους δόθηκε πρόσβαση, δεν υπήρχαν ανάλογες οθόνες υπολογισμού και αποτύπωσης των επεξεργασμένων δεδομένων, υπήρχαν πεδία με τιμές αδιευκρίνιστης προέλευσης που δεν τεκμηριώνονταν από αντίστοιχο Τεύχος Προδιαγραφών και εντοπίστηκαν περιπτώσεις ΑΦΜ από δειγματοληπτικό έλεγχο που πληρώθηκαν μεγαλύτερη έκταση από αυτήν που δικαιούνταν λόγω λανθασμένων στοιχείων.

Συμμετοχή στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών

Στο περιβάλλον του 2022, δεν απεικονίζεται εάν ένας παραγωγός συμμετέχει στο καθεστώς των μικροκαλλιεργητών [καθεστώς που θεσπίστηκε το 2015 και περιγράφεται στον Καν.(ΕΕ) 1307/2013] και έτσι οι ελεγκτές δεν μπορούν να κάνουν ολοκληρωμένο έλεγχο ως προς την πληρωμή του.

Αιτήματα Διαγραφής ΕΑΕ ή/και Αλλαγής Iban

Στην εφαρμογή υποβολής των ΕΑΕ 2022 δεν δημιουργήθηκε ποτέ η λειτουργικότητα «Διοικητικές Πράξεις ΑΦΜ» που παρείχε τη δυνατότητα στους παραγωγούς -είτε οι ίδιοι είτε με την βοήθεια των ΚΥΔ- να υποβάλουν αιτήματα Διαγραφής ΕΑΕ, Αλλαγής ΑΦΜ ή και Αλλαγής Ιban, παρότι τη ζήτησαν τόσο οι χρήστες των ΚΥΔ όσο και οι αρμόδιοι υπάλληλοι του ΟΠΕΚΕΠΕ από τη Διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και από την ανάδοχο εταιρεία, τονίζοντας πόσο χρήσιμη και γρήγορη είναι, γλυτώνοντας όλους τους εμπλεκόμενους (αιτούντες και ελεγκτές) από χρόνο και γραφειοκρατικό κόστος. Η ανάδοχος εταιρεία έλαβε σχετικές προδιαγραφές, αλλά η απαίτηση δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Οπότε λίγες μέρες πριν από την πληρωμή της προκαταβολής τρεις (!) μόνο υπάλληλοι της Κ.Υ. του ΟΠΕΚΕΠΕ κλήθηκαν να επεξεργαστούν με απαρχαιωμένο τρόπο (αρχεία xls) πολύ μεγάλο αριθμό αιτημάτων διαγραφής ΕΑΕ ή/και αλλαγής Iban. Μάλιστα, τα αποτελέσματα του ελέγχου (εγκεκριμένα – απορριφθέντα) στάλθηκαν στην ανάδοχο εταιρεία στις 18/10/2022, μία μέρα πριν από την πληρωμή και ημερομηνία ελέγχου του δείγματος πληρωμής, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό ως προς την εγκυρότητα των στοιχείων που συμπεριέλαβε η ανάδοχος εταιρεία στην πληρωμή.

Έλεγχος Αιτημάτων Ανωτέρας Βίας για εκπρόθεσμες ΕΑΕ

Αν και έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα από τους αρμόδιους υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν δημιουργήθηκε υποσύστημα «Υποβολής Αιτημάτων Ανωτέρας Βίας ή/και Εξαιρετικών Περιστάσεων», όπως υπήρχε μέχρι και το 2021. Συνεπώς, δεν υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης των αιτήσεων που εμπίπτουν σε περιπτώσεις ανωτέρας βίας/εξαιρετικών περιστάσεων.

Παρακολούθηση της ανάκτησης των οφειλόμενων ποσών

Στην πληρωμή της προκαταβολής της Βασικής Ενίσχυσης για την ΕΑΕ 2022 δεν κοινοποιήθηκαν στο αρμόδιο τμήμα του ΟΠΕΚΕΠΕ οι οδηγίες που στάλθηκαν ως προς τα ποσά προς συμψηφισμό, τα οποία προέρχονται από αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και ποσά κυρώσεων, δεν τους κοινοποιήθηκε το τελικό αρχείο ελέγχου, ούτε το τελικό κείμενο οδηγιών. Στον έλεγχο του δείγματος της προκαταβολής, δηλαδή στις 17/10/2022, δεν είχαν υπολογιστεί ακόμη οι συμψηφισμοί. Οι Ελεγκτές του ΟΠΕΚΕΠΕ διαπιστώνουν ότι από το Πληροφοριακό Σύστημα που τους παραδόθηκε λείπουν σημαντικές οθόνες, πεδία και εργαλεία που θα τους επέτρεπαν να επιβεβαιώσουν την ορθότητα των στοιχείων της πληρωμής και να διασφαλίσουν ότι οι δικαιούχοι έχουν πρόσβαση σε επαρκή πληροφορία σχετικά με την πληρωμή τους.

Σκανδαλώδης αποκλεισμός του προσωπικού του Τμήματος Ενισχύσεων και Καθεστώτων από την προετοιμασία της πληρωμής της Προκαταβολής

Στο σημείωμα αναφέρεται με χρονολογική σειρά ο σταδιακός αποκλεισμός των έμπειρων ως προς τον έλεγχο πληρωμών υπαλλήλων του Τμήματος από την προετοιμασία της πληρωμής της προκαταβολής.

Εξηγούν αναλυτικά ότι έως και τα μέσα Σεπτεμβρίου 2022 δεν είχαν λάβει καμία ενημέρωση για τη συμμετοχή τους σε εργασίες που σχετίζονται με την πληρωμή της προκαταβολής ούτε για την ύπαρξη ανάλογου Πληροφοριακού Συστήματος. Από τα τέλη του Σεπτεμβρίου έως και μόλις δύο (2) μέρες πριν από την πληρωμή, τους δόθηκε πρόσβαση σε καινούργια εφαρμογή ελέγχου χωρίς εκπαίδευση ως προς τη χρήση της, αλλά και με ελλείψεις σε οθόνες και πεδία. Δεν τους παραδόθηκαν οδηγίες, ούτε Τεύχη Τεκμηρίωσης (Προδιαγραφές Πληρωμής και Κωδικοί Λαθών), τους παραδόθηκε σε εκτυπωμένο αρχείο ένα πολύ μικρό δείγμα ΑΦΜ προς έλεγχο και τελικά προς έκπληξή τους έμαθαν ότι η πληρωμή της προκαταβολής εκτελέστηκε στις 19/10/2022 χωρίς εκείνοι να έχουν ολοκληρώσει τον έλεγχο και χωρίς να έχουν υπογράψει (ως είθισται) τις «Λίστες Διοικητικού και Υπολογιστικού Ελέγχου Πληρωμής». Επίσης, δεν είχαν διορθωθεί οι ελλείψεις και οι αστοχίες που είχαν επισημάνει με emails προς την αναπληρώτρια προϊσταμένη του Τμήματος.

Εν αντιθέσει, την ίδια κιόλας μέρα, τέσσερις υπάλληλοι του Τμήματος με μακροχρόνια εμπειρία στη διαδικασία πληρωμών κλήθηκαν από τον πρόεδρο του ΟΠΕΚΕΠΕ -χωρίς να έχουν κληθεί οι αναπληρωτές προϊστάμενοί τους- να δώσουν εξηγήσεις για την παραγωγικότητά τους και για τις παρατηρήσεις που υπέβαλαν σε σχέση με τις ελλείψεις της πληρωμής.

 

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Υπαιθρος Χώρα»
που κυκλοφόρησε την Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2022