Επιπλέον αποζημιώσεις για την οζώδη ζητά ο Μ. Μπόλαρης

Διεύρυνση των όρων αποζημίωσης, με άμεση καταβολή χρηματικών ποσών από την ΕΕ για αντικατάσταση του ζωικού κεφαλαίου (λόγω των απωλειών από την οζώδη δερματίτιδα των βοοειδών) ζητά η χώρα μας από την Κομισιόν. Ειδικότερα, σε επιστολή του, ο Αναπληρωτής ΥπΑΑΤ, Μάρκος Μπόλαρης (την οποία δημοσιεύει αποκλειστικά η «ΥΧ») προς τους Ευρωπαίους Επιτρόπους Γεωργίας και Υγείας, Phil Hogan και V. Andriucaitis, ζητά να παρασχεθεί στους αγελαδοτρόφους «διπλάσια αποζημίωση από την ήδη χορηγούμενη». Επιπλέον, προτείνεται η εκπόνηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου δράσεων υπό την καθοδήγηση της Κομισιόν, για το οποίο «η Ελλάδα μπορεί να είναι έτοιμη να ηγηθεί».
Η επιστολή
Αξιότιμοι κ. Επίτροποι,
Στις 20 Αυγούστου επιβεβαιώθηκε στη χώρα μας η εμφάνιση της Οζώδους Δερματίτιδας των Βοοειδών, η οποία οφείλεται στον ιό της Οζώδους Δερματίτιδας, του γένους Caprivoxvirus. Το νόσημα εντοπίστηκε σε εκτροφές βοοειδών στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου, πλησίον του ποταμού Έβρου και ειδικότερα στην περιοχή του Δέλτα του ποταμού.
Σύμφωνα με τις επιδημιολογικές πληροφορίες του Διεθνούς Γραφείου Επιζωοτιών (World Organisation for Animal Health – ΟΙΕ) και του συστήματος κοινοποίησης των ασθενειών (ADNS), στην περιοχή της Τουρκίας είναι σε εξέλιξη εκτεταμένη επιζωοτία του νοσήματος από το 2014. Το νόσημα παρουσιάζει μια σταθερά προοδευτική εξάπλωση, από την Μέση Ανατολή προς τα νοτιότερα τμήματα της Τουρκίας, προς τα ανατολικά παράλια της Τουρκίας, καθώς και προς στο ευρωπαϊκό της τμήμα (επαρχία Αδριανουπόλεως). Κρούσματα του νοσήματος εντοπίστηκαν και στην Κύπρο.
Στην συνέχεια, το νόσημα άρχισε να εξαπλώνεται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και μάλιστα σε μεγάλες αποστάσεις χωρίς να έχει διαπιστωθεί μέχρι σήμερα, σύνδεση μεταξύ των εστιών. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015 έχουν επιβεβαιωθεί 111 εστίες.
Σύμφωνα με την οδηγία 92/119/ΕΟΚ και την Εκτελεστική Απόφαση της Επιτροπής (ΕΕ) 2015/1500 ελήφθησαν κάποια μέτρα ελέγχου. Πιο συγκεκριμένα καθορίστηκαν Ζώνες Προστασίας και Ζώνες Επιτήρησης, πραγματοποιήθηκε ολική θανάτωση των ζώων και επί τόπου υγειονομική ταφή, στις κτηνοτροφικές μονάδες που επιβεβαιώθηκε κρούσμα (5.646 βοοειδή θανατώθηκαν έως τώρα) και αποφασίστηκε η παύση των μετακινήσεων των βοοειδών σε όλη την ελληνική επικράτεια. Επίσης, εφαρμόστηκε επείγων εμβολιασμός ως συμπληρωματικό μέτρο στα μέτρα ελέγχου που ελήφθησαν (ήδη έχουν εμβολιαστεί περίπου 150.000 βοοειδή). Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόστος κάποιων εμβολίων καλύφθηκε από τους ίδιους τους κτηνοτρόφους και από γαλακτοβιομηχανίες.
Οι κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, από την εμφάνιση του νοσήματος και τα μέτρα που αναγκαστήκαμε να πάρουμε για την καταστολή του, είναι τεράστιες. Η θανάτωση των ζώων στα πλαίσια της εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου – η πρόληψη με τη διενέργεια εμβολιασμών δεν προβλεπόταν από την οδηγία 92/119/ΕΟΚ η οποία αναφέρει ότι ο εμβολιασμός επιτρέπεται μόνο ως συμπλήρωμα των μέτρων καταπολέμησης και μάλιστα μετά από απόφαση της Επιτροπής σε συνεργασία με το ενδιαφερόμενο κράτος – οδήγησε σε καταστροφή ολόκληρες κτηνοτροφικές μονάδες με άμεσο αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες, αφού πολλοί άνθρωποι είδαν τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό να καταρρέει. Η τοπική οικονομία της περιοχής του Έβρου υπέστη βαρύτατο πλήγμα, αφού στηρίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία, η καταστροφή της οποίας συμπαρέσυρε και το γεωργικό τομέα λόγω της μείωσης της κατανάλωσης ζωοτροφών. Δυσμενείς συνέπειες,, όμως, υπήρξαν και στις παραγωγικές και μεταποιητικές μονάδες της χώρας λόγω της μείωσης της γαλακτοπαραγωγής, της υποβάθμισης της ποιότητας του δέρματος και της μείωσης του σωματικού βάρους των ζώων. Τέλος, υπάρχει μεγάλη οικονομική επιβάρυνση του δημοσίου για την εφαρμογή της θανάτωσης των ζώων, της υγειονομικής ταφής και των απολυμάνσεων στις σταβλικές εγκαταστάσεις, αλλά και για την αποζημίωση των κτηνοτροφών για την αποκατάσταση του ζωικού τους κεφαλαίου και για την εφαρμογή τον εμβολιασμών.
Σημειώνεται ότι έως τώρα, έχουν δαπανηθεί περίπου 300.0006 για την προμήθεια των εμβολίων, 4.600.0006 για τις διεργασίες θανάτωσης των ζώων, ενώ έχει ήδη εγκριθεί ποσό 3.000.0006 για το πρόγραμμα οικονομικών αποζημιώσεων των κτηνοτροφών. Ωστόσο τίθεται σημαντικότατο ζήτημα στις αποζημιώσεις και την αποκαταστατική τους αξία. Το πρόβλημα αφορά αφενός στο ότι η αποζημίωση αφορά μόνο το ζωικό κεφάλαιο των θανατοθέντων ζώων και όχι στα παραγόμενα προς εκμετάλλευση προϊόντα, τα οποία χάνουν ως διαφυγόντα κέρδη. Αφετέρου στο. ότι το ποσό της αποζημίωσης δεν επαρκεί για την πραγματική αντικατάσταση.
Είναι δεδομένο ότι η πραγματική αξία του ζώου είναι πολύ μεγαλύτερη, αν σκεφτεί κανείς την ποσότητα γάλακτος που θα παρήγαγε και τον αριθμό των απογόνων του στη διάρκεια της ζωής του, η οποία, κατά μέσο όρο, είναι 10 χρόνια. Καθίσταται, λοιπόν, επιτακτική η ανάγκη για διεύρυνση των όρων αποζημίωσης με άμεση καταβολή χρηματικού ποσού από την ΕΕ για την αντικατάσταση του ζωικού κεφαλαίου με βάση την αντικειμενική και παραγωγική αξία των ζώων, η οποία θα ανέρχεται, τουλάχιστον, στο διπλάσιο της ήδη χορηγούμενης αποζημίωσης.
Την τελευταία δεκαετία έχουν εισέλθει στη χώρα μας και άλλα νοσήματα από τα ανατολικά σύνορα. Κρούσματα καταρροϊκού πυρετού καταγράφονται περιοδικά, σχεδόν κάθε χρόνο, από το 2008 στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου (τελευταίες εστίες το 2012 σε Ρόδο, Κω, Κάλυμνο, Σάμο, Λέσβο, Χάλκη). Τελευταίο καταγεγραμμένο κρούσμα σημειώθηκε στις 7/12/2015 στη Ρόδο. Τον Αύγουστο του 2013 υπήρξε επιζωοτία ευλογιάς των αιγοπροβάτων στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου. Την ίδια περίοδο είχαν αναφερθεί δύο εστίες του νοσήματος στη γειτονική Βουλγαρία, η μία κοντά στα σύνορα με την Τουρκία και η άλλη βόρεια του νομού Δράμας.
Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Κρούσματα αφρικανικής πανώλης χοίρων καταγράφηκαν στα Βαλτικά κράτη το 2014 (Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία), κλασικής πανώλης χοίρων στην Ουκρανία και στη Ρωσία το 2015, ενώ σημειώθηκαν και εστίες καταρροϊκού πυρετού στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, στη Ρουμανία, στην Κροατία και στη Σλοβενία.
Από τα προηγούμενα, όπως και κατά την επίσκεψη του Επιτρόπου κ. Andriukaitis στην Αθήνα είχα την ευκαιρία προφορικά να επισημάνω, προκύπτει η ανάγκη να καθοριστούν νέες στρατηγικές αντιμετώπισης τέτοιων κρίσεων, με την συμμετοχή και άλλων ευρωπαϊκών κρατών, που να αποσκοπούν στην έγκαιρη πρόληψή τους. Για αυτό το λόγο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προτείνει την εκπόνηση ευρωπαϊκού ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ υπό την καθοδήγηση της Επιτροπής με την συμμετοχή και άλλων πληττόμενων χωρών της ΕΕ Οι συνέργειες με τις γειτονικές χώρες εκτός της ΕΕ είναι απαραίτητες, ώστε να υπάρξει αποτελεσματικότερη πρόληψη των ζωονόσων πριν αυτές πλήξουν τις χώρες της ΕΕ Η Ελλάδα μπορεί και είναι έτοιμη να ηγηθεί μιας τέτοιας προσπάθειας.
Για τους ανωτέρω λόγους προτείνεται αφενός η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για την πλήρη αποζημίωση των κτηνοτροφών που επλήγησαν και όσων θα πληγούν από την ανωτέρω περιγραφείσα αιτία και η εκπόνηση αφετέρου ενός ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποτελεσματικότερη προληπτική αντιμετώπιση των ζωονόσων σε συνεργασία με τις όμορες εκτός ΕΕ χώρες.
του Χρήστου Διαμαντόπουλου