της Βικτωρίας Αποστολοπούλου
Το αφιέρωμα στον θεσμό της Συμβουλευτικής συνεχίζει και αυτή την εβδομάδα η «ΥΧ», καταγράφοντας τη σημασία της εφαρμογής του συστήματος παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στον αγροτικό τομέα μέσω των απόψεων στελεχών μεγάλων μελετητικών γραφείων και αγροτών.
Οι λόγοι καθυστέρησης των διαδικασιών προκήρυξης του Μέτρου 2 της συμβουλευτικής, τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει στον ελληνικό αγροτικό τομέα, καθώς και τα πλεονεκτήματα της σύνδεσης των νέων τεχνολογιών με την έννοια της συμβουλευτικής είναι μερικά από τα ζητήματα που θίγονται.
Μαρίνης Μπερέτσος
γενικός διευθυντής Αναπτυξιακής Εταιρείας Πάρνωνα
«Η γεωργική συμβουλευτική είναι βασικό μέτρο για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής γεωργίας και συνδέεται με την ενημέρωση των Ελλήνων αγροτών για τη γεωργική τους εκμετάλλευση ώστε να γίνει ανταγωνιστική.
Δυστυχώς, βρισκόμαστε στο 2020 και επί της ουσίας είμαστε στο ίδιο σημείο με το 2015, που σχεδιάστηκε το μέτρο, και με το 2016, που εγκρίθηκε το ΠΑΑ. Αν κάνουμε μία προβολή στο μέλλον των ρυθμών με τον οποίο κινούνται οι διαδικασίες για την προκήρυξη του μέτρου, θα διαπιστώσουμε ότι δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί για ακόμη μία προγραμματική περίοδο. Και αυτό φαίνεται να είναι τραγικό, διότι αποδεικνύει στην πράξη δύο πράγματα:
Πρώτον, ότι δεν αποτελεί πραγματικό στοιχείο προγραμματισμού, όταν ένα τόσο σημαντικό μέτρο φαίνεται να οδεύει για αστοχία, άρα το ΠΑΑ 2014-2020 δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένο. Επομένως, τίθεται το ερώτημα πώς μπορούμε να μιλάμε για έξυπνη γεωργία για την επόμενη προγραμματική περίοδο, όταν δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε τα βασικά θέματα που αφορούν την ενημέρωση και τη μόρφωση των Ελλήνων αγροτών που περιλαμβάνονται στο μέτρο της γεωργικής συμβουλευτικής.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι εδώ που φτάσαμε μπορεί να είναι ένα τρόπος να παντρέψουμε τη συμβουλευτική με τις νέες τεχνολογίες και να έχουμε μία μετάβαση από αυτή την προγραμματική περίοδο στην επόμενη και να αποδείξουμε και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι μπορούμε, αλλά να αποδείξουμε και στους Έλληνες αγρότες ότι για να μη βγαίνουν στον δρόμο πρέπει να είναι επιμορφωμένοι και ανταγωνιστικοί. Δεύτερον, ότι αποδεικνύεται η τραγική αδυναμία του κράτους και των δομών του να υλοποιήσουν ένα μέτρο.
Πιστεύω ότι η πολιτική ηγεσία οφείλει και θα πρέπει να εντοπίσει πού πάσχει το σύστημα, έστω και στο παραπέντε, για να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Όσον αφορά τις δομές, κατά τη γνώμη μου, θα πρέπει αυτές να είναι περιφερειακές σε επίπεδο χώρας για να έχει τη δυνατότητα το υπουργείο να παρακολουθήσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών».
Δημήτρης Βακάμης
γεωπόνος, διευθυντής Agro Q ΟΕ
«Το ΠΑΑ χωρίς τη συμβουλευτική δεν μπορεί να φέρει ουσιώδη αποτελέσματα. Η απορροφητικότητα του μέτρου θα εξαρτηθεί από την άμεση και σωστή εκκίνησή του και τότε δεν θα πρέπει να στερηθεί των αναγκαίων πόρων.
Για την υλοποίηση του μέτρου, προτείνω τα ακόλουθα: Η ΕΥΕ καθορίζει ανά ΠΕ και ανά ‘‘περιφέρεια ΚΑΠ’’ την κατανομή των πόρων του μέτρου και προχωρά σε πρόσκληση ανά ΠΕ και ανά ‘‘περιφέρεια ΚΑΠ’’ για την ηλεκτρονική κατάθεση Αιτήσεων Λήψης Συμβουλών από τους παραγωγούς. Το μέτρο θα πρέπει να χρηματοδοτήσει συμβουλές με την ελάχιστη επάρκεια.
Για κάθε ωφελούμενο, πρέπει να διατεθούν, ανάλογα με την ‘‘τυπική απόδοση’’ της εκμετάλλευσής του, 1.500 – 4.500 ευρώ, με την προϋπόθεση όμως ότι θα υλοποιηθούν επιτυχώς σε τρεις διαδοχικές φάσεις.
Ο κάθε παραγωγός επιλέγει τις Συμβουλές και τον Σύμβουλο (ΓΣ) που επιθυμεί, αλλά οι συμβουλές παρέχονται από πιστοποιημένους φορείς με μερίδιο του καθενός στον συνολικό όγκο των συμβουλών, ανάλογο με το δυναμικό τους – αξιολογημένο από το μέτρο με αντικειμενικά και μόνο κριτήρια.
Ο φορέας μοριοδοτείται ανάλογα με τη βαθμολογία των ΓΣ του, αλλά πριμοδοτείται όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ΓΣ που απασχολεί, ώστε να προωθείται η δημιουργία αρτιότερων φορέων. Επιπλέον, μοριοδοτείται ισοδύναμα, αλλά μέχρι σε ποσοστό 30% και η -μέσω συμβάσεων- συνεργασία μεταξύ φορέων διαφορετικής περιφερειακής ενότητας για την αξιοποίηση εμπειρίας και τη μεταφορά τεχνογνωσίας.
Οι προσκλήσεις του μέτρου γίνονται ετησίως, ώστε να προστίθενται νέοι ωφελούμενοι. Ο βαθμός υλοποίησης των συμβουλών από τις προηγούμενες προσκλήσεις θα επηρεάζει και τη βαθμολογία των Φορέων Παροχής Γεωργικών Συμβουλών. Ο ΕΛΓΟ προσδιορίζει, για κάθε κατηγορία συμβουλής, τα παραδοτέα για την πληρωμή της προκαταβολής και της εξόφλησης. Αυτά θα αφορούν την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης της εκμετάλλευσης, στην τεκμηρίωση της συμβουλής και στην καταγραφή των ενεργειών, αλλά και των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή της.
Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών ήταν πάντα προτεραιότητα της ΚΑΠ. Σήμερα, η ΕΕ συνειδητοποιεί ότι η όποια καινοτομία πρέπει να επιλέγεται και να αξιοποιείται από γεωργούς που υποστηρίζονται από συμβούλους, οι οποίοι δεν αμείβονται από την εισαγωγή αυτής της τεχνολογίας – είτε αυτή ενσωματώνεται σε φυτοφάρμακα και λιπάσματα είτε σε Software και Hardware. Τότε κάνουμε έξυπνη γεωργία για τον καταναλωτή, το περιβάλλον και τον γεωργό. Διαφορετικά οι ‘‘έξυπνοι’’ είναι άλλοι».
Γρηγόρης Τιμοσίδης
γεωπόνος-μελετητής, AgroAction
«Δυστυχώς, δεν είμαι αισιόδοξος για την ενεργοποίηση του μέτρου, καθώς έχουμε καθυστερήσει υπερβολικά. Φοβάμαι ότι αν προκηρυχθεί δεν θα είναι στη σωστή διάσταση και έκταση με την οποία θα έπρεπε. Η συμβουλευτική είναι κάτι που λείπει στην αγροτική παραγωγή.
Είναι ένας παράγοντας, ο οποίος μπορεί να μειώσει δραστικά το κόστος παραγωγής, αλλά και να βελτιώσει την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων, διότι στην ουσία μπαίνει ο επιστήμονας μέσα στην παραγωγική διαδικασία και όχι μόνο. Επίσης, μπορεί να δώσει διέξοδο στους αγρότες, όσον αφορά τη διάθεση των προϊόντων τους, το είδος της καλλιέργειας, αλλά και το πώς να αναδιαρθρώσουν τις καλλιέργειές τους.
Επίσης, θα ήθελα να τονίσω το γεγονός ότι η συμβουλευτική στη νέα ΚΑΠ θα είναι από τους βασικούς πυλώνες, οι οποίοι είναι προαπαιτούμενοι για τις χώρες που συμμετέχουν στην ενιαία αγορά. Όσον αφορά τον μειωμένο προϋπολογισμό, οποιαδήποτε μείωση θα είναι εις βάρος των θετικών αποτελεσμάτων που μπορεί να δώσει η ενεργοποίηση αυτού του μέτρου.
Το κυριότερο πρόβλημα, κατά τη γνώμη μου, είναι η απουσία πολιτικής βούλησης να τρέξει το μέτρο, και αυτό συνέβη γιατί ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα να τρέξει η συμβουλευτική. Νομίζω ότι η πολιτεία, οι διοικούντες δεν αντιλήφθηκαν τη σημασία του μέτρου αυτού.
Για την υλοποίησή του θα πρέπει να μιλάμε για δομές, οι οποίες να είναι οργανωμένα γραφεία συμβούλων, να έχουν τις ειδικότητες που απαιτούνται για την παροχή ενός ολοκληρωμένου συστήματος συμβουλών, να έχουν υψηλά στάνταρ ποιότητας παροχής υπηρεσιών και η δράση τους να είναι σε επίπεδο περιφέρειας. Επίσης, αυτός που θα δίνει τη συμβουλή θα πρέπει να είναι κάτω από μία διαδικασία ελέγχου, όχι μόνο για το αν ακολούθησε σωστά τις διαδικασίες, αλλά και για την αποτελεσματικότητα της συμβουλής που έδωσε. Οι νέες τεχνολογίες με τη συμβουλευτική, κατά τη γνώμη μου, δεν δρουν απλώς συμπληρωματικά, αλλά ως έννοιες είναι συνδεδεμένες.
Νομίζω ότι το ένα είναι απαραίτητο για το άλλο, καθώς δεν μιλάμε για μία κλασική συμβουλευτική, την οποία μάθαμε τόσα χρόνια, αλλά για μία συμβουλευτική που είναι συνδεδεμένη με τις νέες τεχνολογίες. Επίσης, μιλάμε και για νέες τεχνολογίες, οι οποίες, δυστυχώς, δεν θα μπορέσουν να φτάσουν σε μεγάλο πλήθος αγροτών χωρίς τον σύμβουλο».
Στέργιος Διαμαντόπουλος
δασολόγος, Omikron AE
«Νομίζω ότι συμβαίνει κάτι, που συμβαίνει κατά κόρον σε αυτήν τη χώρα. Δηλαδή, όταν έχουμε κάποιου ποιοτικού τύπου παρεμβάσεις καθυστερούμε, γιατί προφανώς θέλουμε να απορροφήσουμε αυτούς τους πόρους σε άλλα πιο εύκολα πράγματα που έχουν και άμεσο πολιτικό ανταποδοτικό όφελος και αυτό φαντάζομαι συμβαίνει για άλλη μια φορά.
Υπάρχουν ακόμα πολλά ανοιχτά θέματα και εκκρεμούν πολλά ζητήματα, τα οποία θα οδηγήσουν σε μία εύκολη απόφαση για να πούμε ότι το μέτρο δεν είναι ώριμο. Ένα από αυτά είναι το θέμα του μητρώου των επιστημόνων. Αυτοί οι επιστήμονες δεν μπορούν από μόνοι τους να παίξουν έναν ρόλο. Πρέπει να ενταχθούν σε κάποιες ευρύτερες δομές πιο επιχειρησιακές, πιο οργανωμένες, προκειμένου να μπορέσουν όντως να παρέχονται συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πολλούς τομείς.
Το σημαντικό είναι, επίσης, κατά τη γνώμη μου, η δραστηριοποίηση των δομών αυτών σε επίπεδο χώρας, ώστε όταν αποκτήσουν κάποια εξειδίκευση, να μπορέσουν να τη δώσουν και αλλού. Εκτός, όμως, από το Μέτρο 2 θα έπρεπε ήδη να έχουμε στήσει το Εθνικό Σύστημα Παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, πάνω στο οποίο θα πατούσε και το σχετικό μέτρο.
Στην εποχή που ζούμε είναι νομίζω απαραίτητη προϋπόθεση η χρήση των νέων τεχνολογιών. Ο γεωτεχνικός που έχει εικόνα από το χωράφι μπορεί να τη μεταφέρει προς τα πάνω και σε άλλους φορείς, ώστε να αξιοποιηθούν οι νέες τεχνολογίες προς όφελος της αγροτικής παραγωγής. Επίσης, πέρα από τη γεωργία και η κτηνοτροφία χρειάζεται συμβουλευτική, ένα κομμάτι το οποίο λείπει παντελώς».
Γιάννης Νταβαλούμης
αγρότης, πρώην αντιπρόεδρος στην Ένωση Λιβαδειάς και αντιδήμαρχος στον δήμο Ορχομενού
«Το μέτρο της συμβουλευτικής το ακούμε τα τελευταία 15 χρόνια και ακόμα δεν το έχουμε δει. Είναι γεγονός ότι μπορούμε να πάρουμε πολλά από τους γεωπόνους τόσο για τη μείωση του κόστους παραγωγής, τις νέες καλλιεργητικές πρακτικές, την πρόληψη και την αντιμετώπιση από εχθρούς και ασθένειες όσο και για την ευκαιρία να δοκιμάσουμε καινούργια πράγματα στο χωράφι για να δούμε το αποτέλεσμά τους. Επίσης, η εφαρμογή συμβουλών σε διαφορετικές ομάδες αγροτών θα επιφέρει τη σύγκριση και την αλληλεπίδραση των πρακτικών, ώστε να διαπιστωθεί αν χρειάζονται αλλαγές. Πιστεύω, επομένως, ότι έχουμε μείνει αρκετά πίσω και είναι ένα μέτρο, το οποίο πρέπει να τρέξουμε».
